వేమన పద్యాలు/స
సందె వార్చఁగ నేమి జపము సేయగ నేమి
[మార్చు]సందె వార్చఁగ నేమి జపము సేయగ నేమి
వేదశాస్త్రములను వెలయ నేమి
పడఁతిఁ గనినవాఁడు బాపఁడు గాఁడయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సకల శాస్త్రములను జదివియు వ్రాసియు
[మార్చు]సకల శాస్త్రములను జదివియు వ్రాసియు
తెలియఁగలరు చావు దెలియ లేరు
చావు తెలియలేని చదువులవేలరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సకలాకారుఁ డనంతుఁడు
[మార్చు]సకలాకారుఁ డనంతుఁడు
సకలాత్ములయందు సర్వసాక్షియుఁ దానే
సకలమున నిర్వికారుం
డకలంకస్థితిని బ్రహ్మ మగునుర వేమా!
సకలవిద్య లరసి చచ్చి బ్రతుకువిద్య
[మార్చు]సకలవిద్య లరసి చచ్చి బ్రతుకువిద్య
యొకటినేర మనుచు నుర్విజనులు
కటకటఁ బడుదురు కడహానిఁ దెలియరు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సకలవిద్య లరసి సంతోషపడవచ్చుఁ
[మార్చు]సకలవిద్య లరసి సంతోషపడవచ్చుఁ
జెయ్యిసాచి కాసు లియ్యఁలేడు
చెలఁగి యొరులకైన చెప్పవచ్చునుగాని
తాను చేయలేఁడు ధరను వేమ!
సాగి పాఱురారు సకలకార్యంబుల
[మార్చు]సాగి పాఱురారు సకలకార్యంబుల
వాక్ప్రగల్భములచె వరలుచుండ్రు
సాగిపాఱక సఱిసమకూడ దొక్కటి
ధనమదెంతయున్న ధరను వేమా!
సిగ్గటంచనఁ బడు సిగ్గునెచ్చోనుండు
[మార్చు]సిగ్గటంచనఁ బడు సిగ్గునెచ్చోనుండు
ఆఁకలనుచు నుందు రాఁకలేది
దాఁగియున్న వానిఁ దానేల యెఱుఁగఁడో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సిగ్గు విడువకున్న శివసౌఖ్యమేలేదు
[మార్చు]సిగ్గు విడువకున్న శివసౌఖ్యమేలేదు
తగ్గ మొగ్గకున్న సిగ్గు విడదు
సిగ్గు విడుచువాఁడు చిరకాల జీవిరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సిగ్గునేడనుదాగుఁ జీక టేడను దాగు
[మార్చు]సిగ్గునేడనుదాగుఁ జీక టేడను దాగు
నాఁకలేడదాగు నాత్మలోన
దాగియున్న నిద్ర దాగుట తెలియుఁడీ
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సిగ్గువారల మని సృష్టిలోపలివారు
[మార్చు]సిగ్గువారల మని సృష్టిలోపలివారు
వెఱ్ఱివేమనఁ గని వెఱఁగుపడిరి
తనకుఁ గలుగుసిగ్గు దైవ మెఱుంగురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సజ్జనముల చెలిమి చాలింపఁగా రాదు
[మార్చు]సజ్జనముల చెలిమి చాలింపఁగా రాదు
ప్రకృతి నెఱుఁగకున్న భక్తిలేదు
పలువ లెట్టిరీతి భక్తి సల్పుదురయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతి యొనర్చు చెడ్డ పతి కవశ్యము వచ్చు
[మార్చు]సతి యొనర్చు చెడ్డ పతి కవశ్యము వచ్చు
పతియొనర్చు మంచి సతికి సగము
పతి యొనర్చు చెడ్డ సతి కేల రాదురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతికి పతికినైన సంపద సంపదే
[మార్చు]సతికి పతికినైన సంపద సంపదే
పుత్రసంపదలును భువిని మేలు
సరిగముదిసి బ్రతుకు సంపదే సంపద
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతము బాహ్యపూజ చాలఁ జేసినపిదప
[మార్చు]సతము బాహ్యపూజ చాలఁ జేసినపిదప
కపటము విడలేక కష్టనరులు
ముక్తి నొందలేక మునిగిరి తమమున
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సత్య మమరియుండ జ్ఞాన మమరియుండు
[మార్చు]సత్య మమరియుండ జ్ఞాన మమరియుండు
జ్ఞాన మమరియుండ సత్యముండు
జ్ఞానసత్యములును సమమయిన ద్విజుఁడగు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
స్త్రీ నెత్తిన రుద్రునకును
[మార్చు]స్త్రీ నెత్తిన రుద్రునకును
స్త్రీ నోటను బ్రహ్మకెపుడు సిరి గుల్కంగా
స్త్రీ నెదిరి ఱొమ్మున హరికి
స్త్రీ నెడపఁగ గురుఁడ నీవు దేవర వేమా!
స్త్రీలమాయచేతఁ జిక్కి తాఁ గొన్నాళ్ళు
[మార్చు]స్త్రీలమాయచేతఁ జిక్కి తాఁ గొన్నాళ్ళు
తగులు గోరునట్లు తగిలిపోవు
తనిసిపోయి తాను దైవంబుచేఁజెడు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
స్త్రీలసుఖముఁ జూచి చిత్తంబు నిలుకడ
[మార్చు]స్త్రీలసుఖముఁ జూచి చిత్తంబు నిలుకడ
సేయని మనుజుండు చెడు నిజంబు
ఏటికట్టు మ్రాని కెప్పుడు చలనంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
స్త్రీలు కల్గుచోట చెల్లాటములుకల్గు
[మార్చు]స్త్రీలు కల్గుచోట చెల్లాటములుకల్గు
స్త్రీలులేని చోటఁ జిన్నఁబోవు
స్త్రీలచేత నరులు చిక్కుచున్నారయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతుల చూడ చూడ సంసారి కాగోరు
[మార్చు]సతుల చూడ చూడ సంసారి కాగోరు
సుతులు పుట్ట పుట్ట వెతలు బడును
గతులు చెడగ చెడగ కర్మమంచేడ్చును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
సతులఁ జూచి నరుఁడు సౌఖ్యంబు గోరును
[మార్చు]సతులఁ జూచి నరుఁడు సౌఖ్యంబు గోరును
గతులఁ గానలేఁడు కర్మమందు
గతుల సతులవలనఁ గానంగ లేఁడయా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతులఁ బడయ రాదు సుతులఁ బడయరాదు
[మార్చు]సతులఁ బడయ రాదు సుతులఁ బడయరాదు
వెతలఁ బడినవాఁడు వెఱ్ఱివాఁడు
నేలనున్న ఱాయి నెత్తి కెత్తినయట్లు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సతులు జపతపములు సలుపంగ సాగిన
[మార్చు]సతులు జపతపములు సలుపంగ సాగిన
పురుషు లేలయికను పుడమిలోన
పాప మెంచవద్దు పట్టి శిక్షింపుడీ
పుణ్యపురుషు లెల్ల భువిని వేమా!
సతులు సుతులు మాయ సంసారములు మాయ
[మార్చు]సతులు సుతులు మాయ సంసారములు మాయ
ధనము ఘనము మాయ తనువు మాయ
మాయ గెల్చువాఁడు మర్మజ్ఞుఁడగు యోగి
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
స్థిరముగాని క్షుద్రపర నటనలుచేసి
[మార్చు]స్థిరముగాని క్షుద్రపర నటనలుచేసి
హెచ్చుతగ్గు లొంది హీనమతులు
గాడ్దెపిల్ల లరుతుఁ గ్రక్కునఁ జెడుదురు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
స్థావరముల భక్షింతురు
[మార్చు]స్థావరముల భక్షింతురు
భావింపగ జంగమములు బహువిధ రుచుల
ఆవల సకలప్రాణులు
తీవరమునఁ దమ్ముఁ దామె తిందురు వేమా!
స్థూలము కనుగ్రుడ్డు సూక్ష్మంబు కన్పాప
[మార్చు]స్థూలము కనుగ్రుడ్డు సూక్ష్మంబు కన్పాప
కంటిపాప నుండు కారణంబు
కారణమున బ్రహ్మకళ నెఱుంగఁగవలె
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సద్గురు కృపజ్ఞానంబున
[మార్చు]సద్గురు కృపజ్ఞానంబున
సద్గతి దీపించుచున్న చాలగు చదువుల్‌
సద్గతిఁ గలుగంజేసెడి
సద్గురువే దైవమనుచుఁ జాటర వేమా!
సాధుచరితయైన సతి సత్ప్రవర్తన
[మార్చు]సాధుచరితయైన సతి సత్ప్రవర్తన
జార యే మెఱుంగు సాధువైన
బ్రహ్మనిష్ఠ నెఱుఁగుఁ బ్రాకృతుఁ డెఱుఁగునా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సాధుసజ్జనులను సంతరించినవాఁడు
[మార్చు]సాధుసజ్జనులను సంతరించినవాఁడు
ప్రజల సంతసంబు పఱచువాఁడు
కదిసి శాత్రవులను గరుణఁజూచినవాఁడు
పాదుకొన్న ముక్తిపరుఁడు వేమ!
స్నాన మొనరఁజేసి తద్ధర్మమీయక
[మార్చు]స్నాన మొనరఁజేసి తద్ధర్మమీయక
నీళ్ళ మునుఁగ నగునె నేర్పు లేక
నీళ్ళయందు కోడినెలవుగా మునుఁగదా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సొమ్ము దొరకుదనుక జ్యోతి యంతియెకాక
[మార్చు]సొమ్ము దొరకుదనుక జ్యోతి యంతియెకాక
సొమ్ము దొరకునెనక జ్యోతి యేల
దేవుఁడైన వెనుక దేహంబు మఱియేల
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సమమునైన దృష్టి సమముగా మదినిల్పి
[మార్చు]సమమునైన దృష్టి సమముగా మదినిల్పి
బయలురుచులు మాని భద్రముగను
పరగఁజూడ బట్టబయలగు బ్రహ్మంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సొమ్ములున్నచోటు శోధింపఁగలుగును
[మార్చు]సొమ్ములున్నచోటు శోధింపఁగలుగును
సొమ్ములేనిచోట శోధనేల
యంజనంబులేక యా సొమ్ము తెలియదు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సోమయాజి ననుచు సొంపైన శాలువల్
[మార్చు]సోమయాజి ననుచు సొంపైన శాలువల్
మకర కుండములు మనసుదీర
తా ధిరించు మనకు దానేమి లాభంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
సోమయాజి ననుచు సొంపుగా వేషంబు
[మార్చు]సోమయాజి ననుచు సొంపుగా వేషంబు
గట్టి మాంసమెల్లఁ గాల్చితినును
ద్విజుఁడనంగ నేమితేజంబు తనవల్ల
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సోమయాజిని బట్టి సొడ్డు వేసెను రంభ
[మార్చు]సోమయాజిని బట్టి సొడ్డు వేసెను రంభ
యందె సోమయా జనంగఁబట్టి
క్రతువుఁజేయు ఫలము గల్గెరా చేసెఁత
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సోమలతల రసము సోలలకొలదిని
[మార్చు]సోమలతల రసము సోలలకొలదిని
త్రావనేల తామె మేలటంచు
క్రతు ఫలంబు కంఠ గతమగు కాబోలు?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
సర్వ మొకటిఁ జూడ సమకూరును ధ్రువంబు
[మార్చు]సర్వ మొకటిఁ జూడ సమకూరును ధ్రువంబు
రెప్పవేయఁబోక రేయిఁబగలు
పగలులోని పగలు పరమాత్మ చూడరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సర్వము తానని తెలిసిన
[మార్చు]సర్వము తానని తెలిసిన
నిర్వాణికిఁ గాక ముక్తి నిలుపఁగ వశమా
ఉర్వెల్లఁ దాను తిరిగిన
పర్వత బిలజలధులందుఁ బడినను వేమా!
స్వానుభూతిలేక శాస్త్రవాసనలచే
[మార్చు]స్వానుభూతిలేక శాస్త్రవాసనలచే
సంశయంబు చెడదు సాధకునకుఁ
జిత్రదీపమునకు జీఁకటి చెడనట్లు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సుఖములెల్లఁ దెలిసి చూడంగ దుఃఖముల్‌
[మార్చు]సుఖములెల్లఁ దెలిసి చూడంగ దుఃఖముల్‌
పుణ్యములును పాపపూర్వకములె
కొఱతవేయ దొంగ కోరినచందమా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సుఖసుఖాన దాను సుగుణుఁడై యుండఁగఁ
[మార్చు]సుఖసుఖాన దాను సుగుణుఁడై యుండఁగఁ
బ్రకృతి పెండ్లిచేసి పరముఁ జెడిచి
విధులఁ బుట్టఁజేయు విధినిదాఁగానఁడు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సుతులచేతఁ బుణ్య సుఖముఁబొందుదు నని
[మార్చు]సుతులచేతఁ బుణ్య సుఖముఁబొందుదు నని
మనుజుఁడుండు కర్మమతముఁ దగిలి
యేనుఁగు పడియున్న నెత్తునా మశకంబు
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సుతులు పతులు మాయ సుఖదుఃఖములు మాయ
[మార్చు]సుతులు పతులు మాయ సుఖదుఃఖములు మాయ
సంస్మృతియును మాయ జాతిమాయ
మాయబ్రతుకుకింత మాయ గల్పించెరా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సుప్తి జాగరముల సొలపులఁ దానుండి
[మార్చు]సుప్తి జాగరముల సొలపులఁ దానుండి
కప్పుకొన్న మాయఁ గానలేక
దబ్బర నిజములను తానులెస్స గనక
గొబ్బున చెడిపోవు గుణము వేమా!
సూక్ష్మమధ్యమునను సొరిది జీవుం డుండు
[మార్చు]సూక్ష్మమధ్యమునను సొరిది జీవుం డుండు
స్థూలమధ్యమందు సూర్యుఁ డుండు
నాదబిందుకళల నాబ్రహ్మ ముండురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సూక్ష్మరూప మెఱిగి సుఖమొందగా లేక
[మార్చు]సూక్ష్మరూప మెఱిగి సుఖమొందగా లేక
బహుళముగను జదువఁబడుచు నరుఁడు
చావుచేటెఱుఁగని చదువేల చదువునో
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!
సూచికాగ్రదృష్టి సొరిది భ్రూమద్యము
[మార్చు]సూచికాగ్రదృష్టి సొరిది భ్రూమద్యము
జూచి చూచి మఱియు చూచెనేని
ఆత్మరాకపోక లప్పుడె తెలియురా
విశ్వదాభిరామ వినర వేమ!