అథ షష్ఠోऽధ్యాయః
| భగవద్గీత సంస్కృతము (అథ షష్ఠోऽధ్యాయః) | తెలుగు అనువాదము→ |
అథ షష్ఠోऽధ్యాయః - ఆత్మసంయమయోగః
శ్రీభగవానువాచ|
అనాశ్రితః కర్మఫలం కార్యం కర్మ కరోతి యః|
స సంన్యాసీ చ యోగీ చ న నిరగ్నిర్న చాక్రియః|| 6-1 ||
యం సంన్యాసమితి ప్రాహుర్యోగం తం విద్ధి పాణ్డవ|
న హ్యసంన్యస్తసఙ్కల్పో యోగీ భవతి కశ్చన|| 6-2 ||
ఆరురుక్షోర్మునేర్యోగం కర్మ కారణముచ్యతే|
యోగారూఢస్య తస్యైవ శమః కారణముచ్యతే|| 6-3 ||
యదా హి నేన్ద్రియార్థేషు న కర్మస్వనుషజ్జతే|
సర్వసఙ్కల్పసంన్యాసీ యోగారూఢస్తదోచ్యతే|| 6-4 ||
ఉద్ధరేదాత్మనాత్మానం నాత్మానమవసాదయేత్|
ఆత్మైవ హ్యాత్మనో బన్ధురాత్మైవ రిపురాత్మనః|| 6-5 ||
బన్ధురాత్మాత్మనస్తస్య యేనాత్మైవాత్మనా జితః|
అనాత్మనస్తు శత్రుత్వే వర్తేతాత్మైవ శత్రువత్|| 6-6 ||
జితాత్మనః ప్రశాన్తస్య పరమాత్మా సమాహితః|
శీతోష్ణసుఖదుఃఖేషు తథా మానాపమానయోః|| 6-7 ||
జ్ఞానవిజ్ఞానతృప్తాత్మా కూటస్థో విజితేన్ద్రియః|
యుక్త ఇత్యుచ్యతే యోగీ సమలోష్టాశ్మకాఞ్చనః|| 6-8 ||
సుహృన్మిత్రార్యుదాసీనమధ్యస్థద్వేష్యబన్ధుషు|
సాధుష్వపి చ పాపేషు సమబుద్ధిర్విశిష్యతే|| 6-9 ||
యోగీ యుఞ్జీత సతతమాత్మానం రహసి స్థితః|
ఏకాకీ యతచిత్తాత్మా నిరాశీరపరిగ్రహః|| 6-10 ||
శుచౌ దేశే ప్రతిష్ఠాప్య స్థిరమాసనమాత్మనః|
నాత్యుచ్ఛ్రితం నాతినీచం చేలాజినకుశోత్తరమ్|| 6-11 ||
తత్రైకాగ్రం మనః కృత్వా యతచిత్తేన్ద్రియక్రియః|
ఉపవిశ్యాసనే యుఞ్జ్యాద్యోగమాత్మవిశుద్ధయే|| 6-12 ||
సమం కాయశిరోగ్రీవం ధారయన్నచలం స్థిరః|
సమ్ప్రేక్ష్య నాసికాగ్రం స్వం దిశశ్చానవలోకయన్|| 6-13 ||
ప్రశాన్తాత్మా విగతభీర్బ్రహ్మచారివ్రతే స్థితః|
మనః సంయమ్య మచ్చిత్తో యుక్త ఆసీత మత్పరః|| 6-14 ||
యుఞ్జన్నేవం సదాత్మానం యోగీ నియతమానసః|
శాన్తిం నిర్వాణపరమాం మత్సంస్థామధిగచ్ఛతి|| 6-15 ||
నాత్యశ్నతస్తు యోగోऽస్తి న చైకాన్తమనశ్నతః|
న చాతిస్వప్నశీలస్య జాగ్రతో నైవ చార్జున|| 6-16 ||
యుక్తాహారవిహారస్య యుక్తచేష్టస్య కర్మసు|
యుక్తస్వప్నావబోధస్య యోగో భవతి దుఃఖహా|| 6-17 ||
యదా వినియతం చిత్తమాత్మన్యేవావతిష్ఠతే|
నిఃస్పృహః సర్వకామేభ్యో యుక్త ఇత్యుచ్యతే తదా|| 6-18 ||
యథా దీపో నివాతస్థో నేఙ్గతే సోపమా స్మృతా|
యోగినో యతచిత్తస్య యుఞ్జతో యోగమాత్మనః|| 6-19 ||
యత్రోపరమతే చిత్తం నిరుద్ధం యోగసేవయా|
యత్ర చైవాత్మనాత్మానం పశ్యన్నాత్మని తుష్యతి|| 6-20 ||
సుఖమాత్యన్తికం యత్తద్ బుద్ధిగ్రాహ్యమతీన్ద్రియమ్|
వేత్తి యత్ర న చైవాయం స్థితశ్చలతి తత్త్వతః|| 6-21 ||
యం లబ్ధ్వా చాపరం లాభం మన్యతే నాధికం తతః|
యస్మిన్స్థితో న దుఃఖేన గురుణాపి విచాల్యతే|| 6-22 ||
తం విద్యాద్ దుఃఖసంయోగవియోగం యోగసంజ్ఞితమ్|
స నిశ్చయేన యోక్తవ్యో యోగోऽనిర్విణ్ణచేతసా|| 6-23 ||
సఙ్కల్పప్రభవాన్కామాంస్త్యక్త్వా సర్వానశేషతః|
మనసైవేన్ద్రియగ్రామం వినియమ్య సమన్తతః|| 6-24 ||
శనైః శనైరుపరమేద్ బుద్ధ్యా ధృతిగృహీతయా|
ఆత్మసంస్థం మనః కృత్వా న కిఞ్చిదపి చిన్తయేత్|| 6-25 ||
యతో యతో నిశ్చరతి మనశ్చఞ్చలమస్థిరమ్|
తతస్తతో నియమ్యైతదాత్మన్యేవ వశం నయేత్|| 6-26 ||
ప్రశాన్తమనసం హ్యేనం యోగినం సుఖముత్తమమ్|
ఉపైతి శాన్తరజసం బ్రహ్మభూతమకల్మషమ్|| 6-27 ||
యుఞ్జన్నేవం సదాత్మానం యోగీ విగతకల్మషః|
సుఖేన బ్రహ్మసంస్పర్శమత్యన్తం సుఖమశ్నుతే|| 6-28 ||
సర్వభూతస్థమాత్మానం సర్వభూతాని చాత్మని|
ఈక్షతే యోగయుక్తాత్మా సర్వత్ర సమదర్శనః|| 6-29 ||
యో మాం పశ్యతి సర్వత్ర సర్వం చ మయి పశ్యతి|
తస్యాహం న ప్రణశ్యామి స చ మే న ప్రణశ్యతి|| 6-30 ||
సర్వభూతస్థితం యో మాం భజత్యేకత్వమాస్థితః|
సర్వథా వర్తమానోऽపి స యోగీ మయి వర్తతే|| 6-31 ||
ఆత్మౌపమ్యేన సర్వత్ర సమం పశ్యతి యోऽర్జున|
సుఖం వా యది వా దుఃఖం స యోగీ పరమో మతః|| 6-32 ||
అర్జున ఉవాచ|
యోऽయం యోగస్త్వయా ప్రోక్తః సామ్యేన మధుసూదన|
ఏతస్యాహం న పశ్యామి చఞ్చలత్వాత్స్థితిం స్థిరామ్|| 6-33 ||
చఞ్చలం హి మనః కృష్ణ ప్రమాథి బలవద్ దృఢమ్|
తస్యాహం నిగ్రహం మన్యే వాయోరివ సుదుష్కరమ్|| 6-34 ||
శ్రీభగవానువాచ|
అసంశయం మహాబాహో మనో దుర్నిగ్రహం చలమ్|
అభ్యాసేన తు కౌన్తేయ వైరాగ్యేణ చ గృహ్యతే|| 6-35 ||
అసంయతాత్మనా యోగో దుష్ప్రాప ఇతి మే మతిః|
వశ్యాత్మనా తు యతతా శక్యోऽవాప్తుముపాయతః|| 6-36 ||
అర్జున ఉవాచ|
అయతిః శ్రద్ధయోపేతో యోగాచ్చలితమానసః|
అప్రాప్య యోగసంసిద్ధిం కాం గతిం కృష్ణ గచ్ఛతి|| 6-37 ||
కచ్చిన్నోభయవిభ్రష్టశ్ఛిన్నాభ్రమివ నశ్యతి|
అప్రతిష్ఠో మహాబాహో విమూఢో బ్రహ్మణః పథి|| 6-38 ||
ఏతన్మే సంశయం కృష్ణ ఛేత్తుమర్హస్యశేషతః|
త్వదన్యః సంశయస్యాస్య ఛేత్తా న హ్యుపపద్యతే|| 6-39 ||
శ్రీభగవానువాచ|
పార్థ నైవేహ నాముత్ర వినాశస్తస్య విద్యతే|
న హి కల్యాణకృత్కశ్చిద్ దుర్గతిం తాత గచ్ఛతి|| 6-40 ||
ప్రాప్య పుణ్యకృతాం లోకానుషిత్వా శాశ్వతీః సమాః|
శుచీనాం శ్రీమతాం గేహే యోగభ్రష్టోऽభిజాయతే|| 6-41 ||
అథవా యోగినామేవ కులే భవతి ధీమతామ్|
ఏతద్ధి దుర్లభతరం లోకే జన్మ యదీదృశమ్|| 6-42 ||
తత్ర తం బుద్ధిసంయోగం లభతే పౌర్వదేహికమ్|
యతతే చ తతో భూయః సంసిద్ధౌ కురునన్దన|| 6-43 ||
పూర్వాభ్యాసేన తేనైవ హ్రియతే హ్యవశోऽపి సః|
జిజ్ఞాసురపి యోగస్య శబ్దబ్రహ్మాతివర్తతే|| 6-44 ||
ప్రయత్నాద్యతమానస్తు యోగీ సంశుద్ధకిల్బిషః|
అనేకజన్మసంసిద్ధస్తతో యాతి పరాం గతిమ్|| 6-45 ||
తపస్విభ్యోऽధికో యోగీ జ్ఞానిభ్యోऽపి మతోऽధికః|
కర్మిభ్యశ్చాధికో యోగీ తస్మాద్యోగీ భవార్జున|| 6-46 ||
యోగినామపి సర్వేషాం మద్గతేనాన్తరాత్మనా|
శ్రద్ధావాన్భజతే యో మాం స మే యుక్తతమో మతః|| 6-47 ||
ఓం తత్సదితి శ్రీమద్భగవద్గీతాసూపనిషత్సు
బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జునసంవాదే
ఆత్మసంయమయోగో నామ షష్ఠోऽధ్యాయః|| 6 ||
| భగవద్గీత సంస్కృతము | తెలుగు అనువాదము→ |