వీరభద్ర విజయము/కథాప్రారంభము

by బమ్మెర పోతన

ఓం! నమఃశ్శివాయః!
బమ్మెర పోతన - వీరభద్రవిజయము
ప్రథమాశ్వాసము

కథాప్రారంభము

45-వ.
మత్సమర్పితం బగు వితతవిస్ఫురిత వీరభద్రవిజయాంచిత కథా ప్రసంగ ప్రారంభం బెట్టి దనిన; మహిత మాతులుంగ మందార చందన సాల భల్లతకీ ప్రముఖరాజిత కుంభినీ విరాజితంబును; కురువింద కుందమ హిమ్లాత మధుక శతపత్ర కమల కల్హార కరవీర మల్లి కాది వల్లీ సంఫుల్ల పుష్పవల్లీ లలిత పరిమళ సుగంధబంధుర దిగంతరాళంబును; నిజ విరోధంబుఁ దొరంగినగతి వసియించు చంచరీక శారికా కీరనాకీల చక్రవాక నీలకంఠ కనకనయన కంక నాళలింగ క్రౌంచ కారంభ కారండ కానకపోత పారావత శకుని భరద్వాజ చకోర లావుక జీవంజీవవాయ సారాతి కోయష్టిక డిండిభసార సశాతఖండ నారంగత్పదారంగ గణనాద ప్రమోదితంబును; మండిత గడభేరుండ వేదండ కంఠీరవ శరభ శార్దూల శంబర జంబూక గవయ వరారోహ ప్లవంగ శల్య సారంగ చమరీమృగ గోకర్ణ వృకాది మహామృగ మందిరంబును; దందశూక గాధేయ మార్జాల మూషక నివాసంబును; సకల పుణ్య తరంగిణీ మంగళ సంగమంబును; వినిర్మల సరోవర విలసితంబును; అనుపమ మునినాద నిరంతర బహుళ పాఠ నిఖిల నిగమ కలకలారావ ఘటిత గగన తలంబును; ధర్మ తపోధన ధాన్య దాన తాపసోత్తమ సంతత సంతుష్ట హోమ ధూమ సమ్మిళిత బృందారకాలోకనంబును; సర్వభువన మహారణ్యరత్నంబును; సకల మునిజనస్తోత్ర పాత్రంబును నగు నైమిశారణ్యపుణ్యక్షేత్రంబు నందు.
46-చ.
పెనుపగు దీర్ఘసత్ర మను పేరిట యాగము జేసి పుణ్యులై
మును లొక కొంద ఱుత్తములు మోదముతో సుఖగోష్ఠి నుండ న
య్యనిలుఁడు వచ్చి శైవకథ లన్నియు నిచ్చలుఁ జెప్పుచుండఁగా
దనరుచు నొక్కనాఁ డచటి తాపసు లెల్లను వాయుదేవుతోన్.
47-ఉ.
“శైవకథా ప్రసంగములు శైవజనంబుల దివ్యకీర్తనల్
శైవపురాణసారములు శైవరహస్యములున్ మహాయశ
శ్శ్రీవర! నీకు మానసము సిద్దము నీ వెఱుగంగరాని యా
శైవము లేదు రూపమును సారము నీకు ముఖస్థ మారయన్.
48-చ.
శివకథ లెల్ల వేదములచేత నెఱింగిన మేటి వీవ యో
పవనసురా! సురేంద్రనుత! భాసురపుణ్య! సురాగ్రగణ్య! యా
యరవిళ వీరభద్రవిజయాకర సారసుధారసంబు మా
చెవులకు మన్మనోరథము చెల్వముగాఁ జిలికింపవే దయన్"
49-వ.
అని మఱియు బహుప్రకారంబుల నమ్మహామునులు సంస్తుతింప న వ్వాయుదేవుం డగణిత సంతోషమానసుం డై యిట్లనియె.
50-సీ.
“దేవాదిదేవుని తెఱఁగిట్టి దందమా: తెఱఁగు లెల్లన బుట్టు తెఱఁగు దాన;
మదనమదారాతిఁ జదివెద మందమా: చదువుల కెల్లను మొదలు దాన;
బ్రహ్మాదివంద్యుని బరికింత మందమా: బ్రహ్మాదులకు నైన బ్రహ్మ దాన;
దేవతారాధ్యుని దెలిసెద మందమా: తెలిసిన మీఁదటిధృతియుఁ దాన;
తే. యెంత యనఁగ నేర్తు నేమని వర్ణింతు
నేది యాది యంత్య మేది యరయ
సకలమునకు నతని సంతతానందంబు
నెఱిఁగి కొలఁదిసేయ నెట్లువచ్చు?
51-వ.
ఐనను నానేర్చువిధంబున మీ యడిగిన యర్థంబు సవిస్తరంబుగా వినిపింతు” నని య మ్మహామునులకు వాయుదేవుం డి ట్లనియె.
52-ఉ.
“తొల్లి యుగాదు లందు భవదూరుండు చంద్రభూషణుం డుమా
వల్లభుఁ డాదినాయకుఁడు వాసవవంద్యుఁడు వెండికొండపై
నెల్లఁ గణంబులున్ గొలువ నేర్పునఁ బర్వతరాజపుత్రితో
సల్లలితాత్ముఁ డై సకలసంపదలం గొలువుండె సొంపుతోన్.
53-వ.
ఇట్లు పరమేశ్వరుండు రజతధరణీధరశిఖరంబున నగణ్యరమ్యతర రత్నసింహాసనం బునం గొలు వున్న సమయంబున.
54-క.
హరునకుఁ దమ పనులన్నియు
వరుస న్విన్నపము సేయవలె నని దేవా
సుర ముని గంధార్వాధిపు
లరయఁగఁ గైలాసమునకు నరిగిరి ప్రీతిన్.
55-క.
చదువులు పెక్కులు గల వా
చదువులకును మొదలు నాల్గుచదువులు
గల వా చదువులకు మొదలుగలిగిన
చదువులు గల శంభుఁ గొలువఁ జదువులు వచ్చెన్.
56-ఉ.
పన్నగవైరి నెక్కి యిరుపక్కియల న్మును లర్థిఁ గొల్వఁగా
సన్నుతి నారదాది యతి సంఘము సేయగ నభ్రవీధి పై
నున్నతమై మణు ల్వెలుఁగ నూర్జితకీర్తి రమావిభుండు దాఁ
పన్నగ కంకణుం గొలువ భాసురుఁ డై చనుదెంచె నెమ్మితోన్.
57-ఉ.
తార తుషార హార హిమధామ సితాంబుజ శారదాభ్రమం
దార నిభోజ్జ్వలం బగుచుఁ దద్దయు వేగ మరాళవాహుఁడై
భూరిగుణాకరుం డమృతభుక్పతివంద్యుఁడు ధాత వచ్చె వి
స్ఫారుఁడు భారతీవిభుఁడు పార్వతీనాథునిఁ గొల్వ భక్తితోన్.
58-ఉ.
దేవజనాధినాథులును దేవగురుండును సంస్తుతింప నై
రావణదంతి నెక్కి తగు రాజకదంబము చక్రవర్తులున్
వావిరిఁ గొల్వఁగా నిగమవంద్యునిఁ గొల్వ శచీవిభుండు స
ద్భావుఁడు నాకవల్లభుఁడు ధన్యుఁడు వచ్చె నగణ్యపుణ్యుఁ డై.
59-క.
శిఖ లయ్యేడును వెల్గఁగ
సుఖతర మగు నజము నెక్కి శోభిల్లుచుఁ ద
న్నఖిల మునులు నుతి సేయఁగ
నఖిలేశ్వరుఁ గొల్వ వచ్చె ననలుఁడు ప్రీతిన్
60-క.
దండ ప్రచండహస్తులు
మండితగతిఁ దన్నుఁ గొలువ మదమహి షారూ
ఢుండై వచ్చెఁ గృతాంతుఁడు
ఖండితశుండాలదనుజు కడకుం గొలువన్.
61-క.
మిక్కిలి విభవము మెఱయఁగ
గ్రక్కున మానవుని నెక్కి కడు వేడుకతోఁ
జక్కని నైరృతి వచ్చెను
చుక్కలరాయనిధరించు సుభగునిఁ గొలువన్.
62-క.
మీనంబు నెక్కి వరుణుఁడు
కానుక లెన్నేని గొనుచుఁ గాంతలు గొలువన్
దా నరుగుదెంచె రాజిత
మీనద్వజహరుని గొలువ మించిన భక్తిన్.
63-క.
గౌరీనాయకుఁ గొలువగ
సారంగధ్వజుఁడు నగుచు సంభ్రమలీలం
దారాపథమున వచ్చెను
దారాచలశిఖరమునకుఁ దద్దయు వేడ్కన్.
64-ఉ.
మంగళదివ్యసంపదలు మానుగ నన్నియుఁ గొంచు గిన్నరుల్
ముంగలఁ బేర్మితో నడువ మోదముఁ బొంది తురంగవాహుఁ డై
సంగతి సిద్ధులు న్నరులు సంయములుం దను గారవింపఁగా
సంగడికానిఁ గొల్వ నతి సంపద నేఁగెఁ గుబేరుఁ డాఢ్యుఁడై,
65-క.
గణనాథులు కొల్వఁగ గో
గణపతివాహనుఁడు భుజగకంకణుఁ గొలువన్
గణుతింపరాని వేడుక
ఫణిధరుఁ డీశానుఁ డరిగె భవ్యాత్మకుఁ డై.
66-వ.
ఇ వ్విధంబున.
67-సీ.
పవిశిఖాదండాది పాశ ధనుః ఖడ్గ: శూల చక్ర దండ సుభగు లగుచు;
హంస తార్క్ష్య వృషాది హరి హయ మృగ ఝష: కాషాయవేషిత గమను లగుచు;
సరసిజ కింకరాసురధునీలఘు చిత్త: ఘనభూతి శ్రీరాజిత కలితు లగుచు;
సంవ్యదయోదండమంగమిత్రాభ్రస: త్య ప్రభాభోగనిత్యాత్ము లగుచు;
ఆ. హరిశిఖి యమ దైత్య వరుణ చంద్ర కుబేర
శివ హరి యజు లాదిశివుని గొలువ
నరుగుదెంచి రంత నానంద మైన కై
లాసమునకు శివునివాసమునకు.
68-వ.
ఇ ట్లరుగుదెంచి సకలభువనప్రధానదేవతలును, సప్తలోకపాలురును, సనకసనంద నాది యోగీంద్రులును, సిద్ధ కిన్నర కింపురుష గరుడ గంధర్వ విద్యాధరులును, మార్కండేయ ఘటజ మరీచి గౌతమ కశ్యప వామదే వాత్రి భృగు దధీ చ్యుపమన్యు దుర్వాస నారదాదులగు మహామునులును, ననంత సంతసంబునఁ గలధౌతకుధర శిఖరంబుఁ బ్రవేశించి దేవదేవుని దివ్యాలయంబు డాయం బోయి తదీయ ద్వారంబున నందఱుం బాదచారులై దౌవారికు లగు జయవిజయుల నాలోకించి యి ట్లనిరి.
69-ఉ.
“ఎచ్చట నున్నవాఁడు శివుఁ డేమివిధంబున నున్నవాఁడొకో
వచ్చితి మెల్లవారమును వారిజలోచనుఁ డాదిగాఁగ మా
వచ్చినరాక నిన్ గొలువవచ్చినవా రని చంద్రమౌళికిం
జెచ్చెర మీరు విన్నపముచేసి తగన్ మఱుమాట చెప్పుఁడా"
70-వ.
అని పలికిన వారును నగుఁగా కని శంకరు నాస్థానమండపంబు దరియంజొచ్చి య ద్దేవునకు నమస్కారంబు లాచరించి యి ట్లనిరి.
71-ఉ.
“శ్రీవనితావిభుండు, సరసీరుహగర్భుఁడు, నింద్రుఁ డాదిగా
దేవతలు న్మునీంద్రులును దేవరఁ గన్గొన వచ్చినారు దు
ర్గావిభు కిప్పుడే యవసరం” బని శ్రీమొగసాలి నున్న వా
"రేవిధ మింక వారలకు నేర్పడ నానతి యీవె శంకరా"
72-వ.
అనవుఁడు న వ్విన్నపం బవధరించి “వారలం దోడితెం డని యాన తిచ్చిన” వారును జని దేవతల కి ట్లనిరి.
73-క.
“మీరాక విన్నవించిన
గౌరీపతి కొలువులోనఁ గారుణ్యముతో
వారలఁ బు త్తెమ్మనియెను
మీరలు చనుఁ డవసరంబు మే” లని పలుకన్.
74-క.
ముదమున హరియును నజుఁడును
చదువులు మును లాదిగాఁగ సకలజనంబుల్
మదనారిఁ గొలువ వచ్చిరి
పదపడి సంభ్రమము భయము భక్తియుఁ గదురన్.
75-వ.
ఇ వ్విధంబునఁ గొలువుచొచ్చి యమ్మహాదేవునింగాంచి సాష్టాంగదండ ప్రణామంబు లాచరించి నిటలతట సంఘటిత ముకుళిత కర కమలులును, సర్వాంగ పులకాంకితులును నై యి ట్లని స్తుతియింపం దొడంగిరి.
76-క.
"జయజయ గౌరీవల్లభ!
జయజయ గంగావతంస! జయ నిస్సంగా!
జయజయ గోపతివాహన!
జయజయ వేదాంతవేద్య! జయ పరమేశా!
77-క.
జయజయ పరమపరాయణ!
జయజయ భవ్యానుభావ! జయ సర్వేశా!
జయజయ త్రిపురాసురహర!
జయజయ లోకాధినాథ! జయ శ్రీకంఠా!”
78-వ.
అని మఱియు ననేకవిధంబుల నుతియించి తత్ప్రసాద కరుణా విశేషంబుల నానందించి యుచితాసనంబుల నుండి; రక్కొలు వగమ్య రమ్య నిఖిల దేవతాజన కిరీట కీలిత దివ్యమణి ప్రభాపటల దేదీప్యమాన తేజోమహిమాభిరామంబును, అగణిత గణాలంకృతం బును, నసమాన మానితంబును, అనంత వైభవ ప్రమోదితంబును నై యొప్పుచున్న సమయంబున.
79-మ.
"హరి! లాభంబె; శిఖీ! సుఖంబె; యమ! నిత్యానందమే; నైరృతీ!
యిరవే; పార్థివ! మేలె; మారుతి! సుఖంబే; కిన్నరాధీశ్వరా!
పరిణామంబె; శివా! శివంబె;, ద్రుహిణా! భద్రంబె; గోవింద! శ్రీ
కరమే;” యంచు దయాళుఁడై యడిగె శ్రీకంఠుండు దేవాదులన్.
80వ.
ఇట్లు పరమేశ్వరుం డడిగిన నందఱు నాలాగునఁ దమతమ పరిణామంబులు విన్నవించి “దేవా భవదీయకరుణావిశేషంబున సర్వ సంపన్నం బై యుండుఁ గావున మాకు నే కార్యంబును నప్రతిహతంబై చెల్లుచుండు” నని పలికి సుఖగోష్ఠి నున్న సమయంబున.