పోతన తెలుగు భాగవతము/దశమ స్కంధము (ద్వితీయాశ్వాసము)/సుభద్రా పరిణయంబు

సుభద్రా పరిణయంబు

తెలుగు భాగవతము (పోతన తెలుగు భాగవతము/దశమ స్కంధము (ద్వితీయాశ్వాసము)/సుభద్రా పరిణయంబు)
రచయిత: పోతన

తెభా-10.2-1165-సీ.
“మునినాథ! పార్థుండు వనజనాభుని సహో-
దరి సుభద్రను నే విధమునఁ బెండ్లి
యయ్యెను నా విధం బంతయు నాకును-
దెలియంగ నెఱిఁగింపు ధీవిశాల!”
యనవుడు నా వ్యాసతనయుఁ డాతనిఁ జూచి-
“వినవయ్య! నృప! దేవవిభుని సుతుఁడు
మును తీర్థయాత్రాసముత్సుకుండై చని-
రమణఁ బ్రభాసతీర్థమున నుండి

తెభా-10.2-1165.1-తే.
యా తలోదరితోడి నెయ్యంబు కలిమిఁ
జూడఁ గోరుచు రాముఁడు సుందరాంగిఁ
గౌరవేంద్రున కీ సమకట్టె ననుచుఁ
దనకు నెఱుఁగ రా నా పురందరసుతుండు.
టీక:- ముని = ఋషి; నాథ = ప్రభువా; పార్థుండు = అర్జునుడు {అర్జునుడు - పృథ (కుంతీదేవి) కొడుకు, అర్జునుడు}; వనజనాభుని = కృష్ణుని; సహోదరిన్ = చెల్లెలును; సుభద్రన్ = సుభద్రను; ఏ = ఏ; విధమునన్ = విధముగా; పెండ్లియయ్యెను = పెండ్లాడెను; ఆ = ఆ యొక్క; విధంబున్ = విధము; అంతయున్ = అంతా; నా = నా; కునున్ = కు; తెలియంగన్ = తెలియునట్లు; ఎఱిగింపు = తెలుపుము; ధీ = వివేకజ్ఞానము; విశాల = అధికముగా కలవాడ; అనవుడు = అని అడుగగా; ఆ = ఆ; వ్యాసతనయుడు = శుకమహర్షి; ఆతనిన్ = అతనిని; చూచి = చూసి; వినవు = వినుము; అయ్య = తండ్రి; నృప = రాజా; దేవవిభునిసుతుఁడు = అర్జునుడు {దేవవిభునిసుతుఁడు - దేవవిభుని (ఇంద్రుని) సుతుడు (పుత్రుడు), అర్జునుడు}; మును = మునుపు; తీర్థయాత్రా = తీర్థయాత్రలువెళ్ళుటందు; సమ = మిక్కిలి; ఉత్సుకుండు = ఆసక్తికలవాడు; ఐ = అయ్యి; చని = వెళ్ళి; రమణన్ = చక్కగా; ప్రభాసతీర్థమునన్ = ప్రభాసతీర్థమున; ఉండి = ఆగి.
ఆ = ఆ; తలోదరి = యువతి {తలోదరి - పల్చని ఉదరము కలామె, స్త్రీ}; తోడి = తోటి; నెయ్యంబున్ = స్నేహభావము; కలిమిన్ = కలిగి ఉండుటచేత; చూడన్ = చూడవలెనని; కోరుచున్ = అపేక్షించుచు; రాముండు = బలరాముడు; సుందరాంగిన్ = సుందరిని {సుందరాంగి - అందమైన అంగి (దేహము కలామె), స్త్రీ}; కౌరవేంద్రున్ = దుర్యోధనుని; కిన్ = కి; ఈన్ = ఈయవలెనని; సమకట్టెన్ = సంకల్పించుకొనెను; అనుచున్ = అని; తన = తన; కున = కు; ఎఱుగన్ = తెలిసి; రాన్ = రాగా; ఆ = ఆ ప్రసిద్ధుడైన; పురందరసుతుండు = అర్జునుడు {పురందరసుతుండు - పురందరుని (ఇంద్రుని) సుతుడు (పుత్రుడు), అర్జునుడు}.
భావము:- ఓ మునీశ్వరా! మహా జ్ఞాని! అర్జునుడు శ్రీకృష్ణుని చెల్లెలు సుభద్రను పరిణయమాడిన సన్నివేశం నాకు వివరంగా చెప్పండి.” ఇలా అడిగిన పరీక్షిత్తునకు శుకమహర్షి సుభద్రాపరిణయం ఇలా చెప్పసాగాడు. “ఓ మహారాజా! వినుము. అర్జునుడు పూర్వం తీర్ధయాత్రకు బయలుదేరి ఉత్సాహంగా ప్రభాసతీర్ధం చేరుకున్నాడు. సుభద్రమీద తనకున్న ప్రేమాతిశయం వలన ఆమెను చూడాలని అనుకున్నాడు. బలరాముడు సుభద్రను దుర్యోధనుడికిచ్చి వివాహం చేయలనుకుంటున్న విషయం అర్జునుడు విన్నాడు.

తెభా-10.2-1166-వ.
అట్లు సుభద్రా దర్శనోత్సాహంబు దన మనంబున సందడిగొనం, ద్రిదండివేషంబు ధరియించి, ద్వారకాపురంబునకుం జనుదెంచి, యప్పౌరజనంబులు భక్తిస్నేహంబుల ననిశంబుఁ బూజింపం దన మనోరథసిద్ధి యగునంతకుం గనిపెట్టుకొని, వానకాలంబు సనునంతకు నప్పట్టణంబున నుండు సమయంబున.
టీక:- అట్లు = ఆ విధముగ; సుభద్రా = సుభద్రాదేవిని; దర్శన = చూడవలె నని; ఉత్సాహంబున్ = కుతూహలముతో; తన = తన యొక్క; మనంబునన్ = మనసు నందు; సందడిగొనన్ = తొందరపెట్టగా; త్రిదండి = త్రిదండసన్యాసి {త్రిదండి - మనోదండము (శిక్షించుట) వాగ్దండము కర్మదండము అను మూడు దండములు కల సన్యాసి}; వేషంబున్ = వేషము; ధరియించి = వేసికొని; ద్వారకాపురంబున్ = ద్వారకానగరమున; కున్ = కు; చనుదెంచి = వచ్చి; ఆ = ఆ; పురజనంబులున్ = పౌరులు; భక్తి = భక్తితో; స్నేహంబులన్ = మైత్రితో; అనిశంబున్ = ఎల్లప్పుడు; పూజింపన్ = కొలుచుచుండగా; తన = తన యొక్క; మనోరథ = కోరిక; సిద్ధి = నెరవేరుట; అగున్ = అయ్యే; అంతకున్ = అంతవరకు; కనిపెట్టుకొని = ఎదురు చూచుచు; వానకాలంబు = వర్షాకాలము; చనున్ = వెళ్లిపోవు; అంతకున్ = అంతవరకు; ఆ = ఆ; పట్టణంబునన్ = పట్టణములో; ఉండు = ఉండెడి; సమయంబునన్ = సమయము నందు.
భావము:- ప్రేమాతిశయం వలన సుభద్రను చూడాలని మిక్కుటమైన ఉబలాటం అర్జునునికి కలిగింది. అతడు సన్యాసివేషం ధరించి ద్వారకాపురి ప్రవేశించాడు. అక్కడి పౌరులు అతనిని సేవించసాగారు. తన సంకల్పం సఫలం చేసుకోవటం కోసం వర్షాకాలం దాటిపోయే టంత వరకూ ఆ ద్వారకా పట్టణంలోనే ఉన్నాడు.

తెభా-10.2-1167-క.
రాముఁడు తత్కపటాకృతిఁ
దా మదిఁ దెలియంగలేక దగ నొకనాఁ డా
భూమీవర తాపసుఁ బో
రామిం గని యాత్మమందిరమునకుఁ దెచ్చెన్.
టీక:- రాముడు = బలరాముడు; తత్ = ఆ; కపటాకృతిన్ = మారువేషమును; తాన్ = తను; మదిన్ = మనసు నందు; తెలియంగన్ = తెలిసికొన; లేక = లేకపోవుటచే; తగన్ = చక్కగా; ఒక = ఒకానొక; నాడున్ = రోజున; ఆ = ఆ; భూమీవర = రాజ; తాపసున్ = సన్యాసి; పోరామిన్ = రాకపోక లందు; కని = చూసి; ఆత్మ = తన; మందిరమున్ = గృహమున; కున్ = కు; తెచ్చెన్ = తీసుకు వచ్చెను.
భావము:- రాజా! బలరాముడికి అర్జునుడి కపట వేషం విషయం తెలియలేదు. అతడు సన్యాసిగా మెలగుచున్న ఆ అర్జునుణ్ణి చూసి తన మందిరానికి తీసుకుని వచ్చాడు.

తెభా-10.2-1168-ఆ.
తెచ్చి భిక్షసేయ దేవేంద్రతనయుండు
గుడుచుచుండి యచటఁ గోరి మెలఁగు
నసమబాణు మోహనాస్త్రంబుకైవడి
వీరమోహి నన విహారలీల.
టీక:- తెచ్చి = తీసుకువచ్చి; భిక్షసేయన్ = భిక్షా భోజనమునకు పిలువ; దేవేంద్రతనయుండు = అర్జునుడు; కుడుచుచుండి = తింటూ; అచటన్ = అక్కడ; కోరి = కావాలని; మెలగు = తిరుగుచున్న; అసమబాణు = మన్మథుని {అసమ బాణుడు - అసమ (బేసి సంఖ్యగల, 5) బాణములు కలవాడు,మన్మథుడు}; మోహనా = మోహనము అను {మన్మథుని పంచబాణములు - 1ఉన్మాదన 2తాపన 3శోషణ 4స్తంభన 5సమ్మోహనము}; అస్త్రంబు = బాణము; కైవడిన్ = వలె; వీరమోహిని = వీరమోహిని {వీరమోహిని - వీరులను మోహించు నామె}; అనన్ = అనగా; విహార = విహరించెడి; లీలన్ = విలాసమును.
భావము:- అలా బలరాముడు భక్తితో కపటసన్యాసి ఐన అర్జునునికి భిక్ష సమర్పించడం కోసం ఆహ్వానించి అర్చించాడు. ఆ మాయాతాపసి అక్కడే ఆరగిస్తూ ఉన్నాడు. అర్జునుని సమక్షంలో మన్మథుని సమ్మోహనాస్త్రంలా ఉన్న సుభద్ర కోరి విహరిస్తున్నది.

తెభా-10.2-1169-వ.
అట్లు సుభద్ర విహరించుచున్న సమయంబున.
టీక:- అట్లు = ఆ విధముగ; సుభద్ర = సుభద్ర; విహరించుచున్న = మెలగుచున్న; సమయంబునన్ = సమయము నందు.
భావము:- ఆలాగున సుభద్ర అతని సమీపంలో సంచరిస్తున్న సమయంలో...

తెభా-10.2-1170-చ.
జలరుహపత్త్రనేత్రు ననుసంభవ చారువధూలలామ స
ల్లలితవిహారవిభ్రమవిలాసము లాత్మకు విందు సేయ న
బ్బలరిపునందనుండు గని భావజసాయకబాధ్యమాన వి
హ్వలహృదయాబ్జుఁడై నిలిపె నత్తరుణీమణియందుఁ జిత్తమున్.
టీక:- జలరుహపత్రనేత్రు = కృష్ణుని; అనుసంభవ = తోబుట్టువు, చెల్లెలు; చారు = అందమైన; వధూ = పెళ్ళికాని అమ్మాయి, కన్య; లలామ = శ్రేష్ఠురాలు; సల్లలిత = మిక్కిలి మనోజ్ఞమైన; విహార = విహరించుటలు; విభ్రమ = వేగముగా తిరుగుటలు; విలాసములున్ = వయ్యారముల, అందముల; ఆత్మ = మనస్సున; కున్ = కు; విందుచేయన్ = సంతోషము కలిగించగా; ఆ = ఆ; బలరిపునందనుండు = అర్జునుడు; కని = చూసి; భావజ = మన్మథుని {భావజుడు – భావము నందు పుట్టువాడు, మన్మథుడు}; సాయక = బాణము; బాధ్యమాన = బాధింపబడుచుండుటచే; విహ్వల = కలతచెందిన; హృదయ = హృదయము అను; అబ్జుడు = పద్మము కలవాడు; ఐ = అయ్యి; నిలిపెన్ = ఉంచెను, లగ్నముచేసెను; ఆ = ఆ యొక్క; తరుణీ = యౌవనవతి; మణి = ఉత్తమురాలి; అందున్ = ఎడల; చిత్తమున్ = మనస్సును.
భావము:- పద్మాక్షుడు శ్రీకృష్ణుడి చెల్లెలైన సుభద్ర బహు అందమైనది. ఆమె సుందర సుకుమార వయో రూప విలాసాలు తన చిత్తానికి హత్తుకోగా, ఆ ఇంద్రతనయుడు అర్జునుడు మన్మథబాణాలకు గురై ఆమెపై మనసులో మిక్కిలి ఇష్టపడ్డాడు.

తెభా-10.2-1171-ఉ.
ఆ తరుణీశిరోమణియు నర్జును, నర్జునచారుకీర్తి వి
ఖ్యాతుని, నింద్రనందను, నకల్మషమానసుఁ, గామినీ మనో
జాతునిఁ జూచి పుష్పశర సాయకజర్జరితాంతరంగయై
భీతిలి యుండె సిగ్గు మురిపెంబును మోహముఁదేఱు చూపులన్.
టీక:- ఆ = ఆ; తరుణీ = యువతీ {తరుణి - తరుణ వయస్కురాలు, యువతి}; శిరోమణియున్ = శ్రేష్ఠురాలు; అర్జునున్ = అర్జునుని {అర్జునుడు - తెల్లనివాడు}; అర్జున = తెల్లని; చారు = చక్కటి; కీర్తిన్ = కీర్తికలవానిని; విఖ్యాతుని = మిక్కిలి ప్రసిద్ధుని; ఇంద్రనందనున్ = ఇంద్రపుత్రుని; అకల్మషమానసున్ = నిర్మలమైన మనసు కలవానిని; కామినీమనోజాతుని = స్త్రీలకి మన్మథుడైన వాని; చూచి = చూసి; పుష్పశర = మన్మథుని; సాయక = బాణములచేత; జర్జరిత = తూట్లుచేయబడిన; అంతరంగ = మనసు కలది; ఐ = అయ్యి; భీతిలి = బెదురు కలిగి; ఉండెన్ = ఉండెను; సిగ్గు = సిగ్గు; మురిపెంబును = కులుకులు; మోహము = మోహము; తేఱు = తోపించు; చూపులన్ = చూపులతో.
భావము:- దేవేంద్ర తనయుడు; స్వచ్ఛమైన యశోవిరాజితుడూ; నిర్మలహృదయుడూ; మానినీ మనోహరుడు; అయిన అర్జునుడిని చూసి సుభద్ర మరుని శరపరంపరకు లోనై కలవరపడింది. సిగ్గూ మురిపెమూ మోహమూ ఎక్కువ అయి ఆ తరుణీమణి చూపులలో ప్రతిఫలిస్తున్నాయి.

తెభా-10.2-1172-వ.
అట్లా నృపసత్తమ మత్తకాశినులొండొరుల చిత్తంబులు చిత్తజాయత్తంబులై కోర్కులు దత్తరింపం దాల్ములువీడ సిగ్గునం జిట్టుముట్టాడుచున్నయంత నొక్కనాఁడు దేవతామహోత్సవ నిమిత్తం బత్తలోదరి పురంబు వెలుపలికి నరుగుదెంచిన నర్జునుండు గృష్ణ దేవకీ వసుదేవుల యనుమతంబు వడసి తోడనం దానును చని యప్పుడు.
టీక:- అట్లు = ఆ విధముగా; ఆ = ఆ; నృప = రాజ; సత్తమ = శ్రేష్ఠుడు; మత్తకాశినిలున్ = ఉత్తమ యువతి {మత్తకాశిని - మదము లేకయే మదము కలిగి యున్నట్లు ప్రకాశించు స్త్రీ విశేషము}; ఒండొరులన్ = పరస్పరము; చిత్తంబులు = మనస్సులు; చిత్తజ = మన్మథునికి; ఆయత్తంబులు = అధీనములు; ఐ = అయ్యి; కోర్కులున్ = కోరికలు; తత్తరింపన్ = తడబాడు పెడుతుండగా; తాల్ములు = ధైర్యములు; వీడన్ = వదలిపోగా; సిగ్గునన్ = సిగ్గుతో; చిట్టిముట్టాడుచున్న = ఆందోళనపడుతున్న; అంతన్ = ఆ సమయమున; ఒక్క = ఒకానొక; నాడు = దినమున; దేవతా = దేవుని; మహోత్సవ = పెద్దపండుగ; నిమిత్తంబు = కోసము; ఆ = ఆ; తలోదరి = పడతి; పురంబు = పట్టణము; వెలుపలి = బయట; కిన్ = కు; అరుగుదెంచినన్ = రాగా; అర్జునుండు = అర్జునుడు; కృష్ణ = కృష్ణుని యొక్క; దేవకీ = దేవకీదేవి యొక్క; వసుదేవుల = వసుదేవుని యొక్క; అనుమతంబున్ = అంగీకారము; పడసి = పొంది; తోడనన్ = కూడా; తానును = అతను కూడ; చని = వెళ్ళి; అప్పుడు = అటుపిమ్మట.
భావము:- ఈవిధంగా సుభద్రార్జునులు పరస్పరం ప్రగాఢంగా ప్రేమించుకున్నారు. అనురాగాలు అతిశయించి ఆపుకోలేని హృదయాలతో క్రిందుమీదవుతున్నారు. ఇలా ఉండగా, ఒకనాడు దేవతామహోత్సవానికి సుభద్ర నగరం వెలుపలికి వచ్చింది. కృష్ణుడు, దేవకీవసుదేవుల అనుమతి పొంది అర్జునుడు సుభద్ర వెనుక వెళ్ళాడు. అప్పుడు.....

తెభా-10.2-1173-సీ.
సాంద్రశరచ్చంద్ర చంద్రికా స్ఫూర్తిచే-
రాజిల్లు పూర్ణిమారజనివోలెఁ,
బూర్ణేందు బింబావతీర్ణమై యిలమీఁద-
భాసిల్లు హరిణ డింభంబుఁ బోలె,
సులలిత మేఘమండలమును నెడఁబాసి-
వసుధఁ గ్రుమ్మరు తటిద్వల్లి వోలె,
మాణిక్య రచిత సన్మహిత చైతన్యంబు-
వొందిన పుత్తడిబొమ్మ వోలె.

తెభా-10.2-1173.1-తే.
లలిత విభ్రమ రుచి కళాలక్షణములఁ
బొసఁగ రూపైన శృంగారరసముఁ బోలె,
నర్థిఁ జరియించుచున్న పద్మాయతాక్షిఁ
బ్రకటసద్గుణభద్ర సుభద్రఁ జూచి.
టీక:- సాంద్ర = దట్టమైన; శరత్ = శరదృతువునందలి; చంద్ర = చంద్రుని; చంద్రికా = వెన్నెలల; స్ఫూర్తి = ప్రకాశముచేత; రాజిల్లు = విలసిల్లునట్టి; పూర్ణిమా = పౌర్ణమినాటి; రజని = రాత్రి; పోలెన్ = వలె; పూర్ణ = నిండు; ఇందు = చంద్రుని; బింబా = బింబములోనుండి; అవతీర్ణము = కిందకిదిగినది; ఐ = అయి; ఇల = నేల; మీదన్ = పైన; భాసిల్లు = ప్రకాశించెడి; హరిణ = జింక; డింభకము = పిల్ల; పోలెన్ = వలె; సులలిత = మిక్కిలి మనోజ్ఞమైన; మేఘ = మేఘములు; మండలమున్ = తిరుగు స్థానమును; ఎడబాసి = తొలగి; వసుధన్ = నేలమీద; గ్రుమ్మరు = తిరుగుచున్న; తటిత్ = మెరుపు; వల్లి = తీగ; పోలెన్ = వలె; మాణిక్య = మాణిక్యములచేత; రచిత = అలంకరింపబడిన; సత్ = మిక్కిలి; మహిత = గొప్ప; చైతన్యంబు = జీవమును; పొందిన = పొందినట్టి; పుత్తడి = బంగారు; బొమ్మ = బొమ్మ; పోలెన్ = వలె.
లలిత = లాలిత్యము; విభ్రమ = చురుకుదనము; రుచి = దేహకాంతి విశేషము; కళా = తేజోవిశేషము; లక్షణములన్ = శుభ లక్షణములుతో; పొసగన్ = సరిపోలునట్టి; రూపైన = అందమైన; శృంగారరసము = శృంగారరసము; పోలెన్ = వలె; అర్థిన్ = ప్రీతితో; చరియించుచున్న = మెలగుచున్న; పద్మాయతా = పద్మాలవలె విశాలమైన; అక్షిన్ = కన్నులు కలామెను; ప్రకట = చక్కగా తోచెడి; సద్గుణ = సుగుణములుతో; భద్రన్ = శుభకరురాలుని; సుభద్రన్ = సుభద్రాదేవిని; చూచి = చూసి.
భావము:- శరత్కాలంలో పండువెన్నెలతో నిండి ఉన్న పున్నమరాత్రి వలె; నిండు చంద్రబింబం నుంచి నేలకు దిగివచ్చిన లేడిపిల్ల తెఱంగున; మేఘమండలాన్ని వదలి మేదినిమీద విహరించే మెఱపుతీగ చందాన; నవరత్న దీప్తులతో నూతన చైతన్యం సంతరించుకున్న బంగారు బొమ్మ రూపున; హావభావవిలాసాలతో రూపుదాల్చిన శృంగారరసాన్ని పోలి; పద్మాల వంటి విశాలమైన నయనాలతో విహరిస్తున్న చూడచక్కని సుగుణాలరాశి సుభద్రను అర్జునుడు చూసాడు.

తెభా-10.2-1174-వ.
అప్పుడు డాయం జని యరదంబుపై నిడుకొని పోవుచుండం గనుంగొని యదుబలంబులు మదంబున నంటం దాఁకిన, నప్పు డయ్యాఖండలనందనుండు ప్రచండగాండీవ కోదండ నిర్ముక్త కాండంబులం దూలించి, యఖండ బాహుదండ విజయప్రకాండుండై ఖాండవప్రస్థపురంబున కరిగె; నట బలభద్రుండవ్వార్త విని విలయ సమయ సమీరసఖునికైవడిం బటురోష భీషణాకారుండై క్రోధించినం గని కృష్ణుండాదిగాఁగల బంధుజనంబు లతని చరణంబులకుం బ్రణమిల్లి మృదుమధుర భాషణంబుల ననునయించి యొడంబడునట్లుగా నాడిన నతండును సంతుష్టుండయి మనంబునఁ గలంకదేఱి, యప్పుడు.
టీక:- అప్పుడు = అప్పుడు; డాయన్ = దగ్గరకు; చని = వెళ్ళి; అరదంబు = రథము {రథము (ప్ర) - అరదము (వి)}; పైన్ = మీద; ఇడుకొని = కూర్చో పెట్టుకొని; పోవుచుండన్ = వెళ్ళిపోతుండగా; కనుంగొని = చూసి; యదు = యాదవుల; బలంబులు = సైన్యములు; మదంబునన్ = గర్వముతో; అంటన్ = వెన్నెంటి; తాకినన్ = ఎదుర్కొనిన; అప్పుడు = అప్పుడు; ఆ = ఆ ప్రసిద్ధుడైన; ఆఖండలనందనుండు = అర్జునుడు {ఆఖండల నందనుండు - ఇంద్రుని కొడుకు, అర్జునుడు}; ప్రచండ = మిక్కిలి తీవ్రమైన; గాండీవ = గాండీవము అను {అర్జునుడివిల్లు - గాండీవము}; కోదండ = విల్లునుండి; నిర్ముక్త = విడువబడిన; కాండంబులన్ = బాణములచే; తూలించి = ఓడించి; అఖండ = సంపూర్ణమైన; బాహుదండ = భుజబలముచేత; విజయప్రకాండుండు = విజయముపొందినవాడు; ఐ = అయ్యి; ఖాండవప్రస్థ = ఇంద్రప్రస్థము అను; పురంబున్ = పట్టణమున; కున్ = కు; అరిగెన్ = వెళ్ళెను; అట = అక్కడ; బలభద్రుండు = బలరాముడు; ఆ = ఆ యొక్క; వార్తన్ = వృత్తాంతమును; విని = విని; విలయ = ప్రళయ; సమయ = కాలపు; సమీరసఖుని = అగ్ని {సమీరసఖుడు - వాయువు మిత్రుడు, అగ్ని}; కైవడిన్ = వలె; పటు = అధికమైన; రోష = కోపముతో; భీషణ = భయంకరమైన; ఆకారుండు = ఆకారము కలవాడు; ఐ = అయ్యి; క్రోధించినన్ = కోపగించుకోగా; కని = చూసి; కృష్ణుండు = కృష్ణుడు; ఆదిగాగల = మొదలగు; బంధు = బంధువుల; జనంబులు = సమూహములు; అతని = అతని యొక్క; చరణంబుల్ = కాళ్ళ; కున్ = కు; ప్రణమిల్లి = నమస్కరించి; మృదు = మెత్తని; మధుర = ఇంపైన; భాషణంబులన్ = మాటలతో; అనునయించి = సముదాయించి; ఒడంబడునట్లుగాన్ = సమ్మతించునట్లుగా; ఆడినన్ = చెప్పగా; అతండును = అతను; సంతుష్ఠుండు = సంతోషించినవాడు; అయి = ఐ; మనంబునన్ = మనసు నందు; కలంకన్ = కలతనుండి; తేఱి = తేరుకొని; అప్పుడు = అటుపిమ్మట.
భావము:- అలా చూసిన అర్జునుడు సుభద్ర దగ్గరకు వెళ్ళి ఆమెను రథంమీద కూర్చుండ బెట్టుకుని తీసుకుని పోసాగాడు. అది చూసిన యదుశూరులు అతడిని ఎదుర్కున్నారు. ఇంద్రతనయుడు తన గాండీవాన్ని ఎక్కుపెట్టి భీకర శర పరంపరలతో వారిని నిరోధించి, ఇంద్రప్రస్థానికి చేరుకున్నాడు. ఈ వార్త వినిన బలరాముడు ప్రళయకాల అగ్నిహోత్రుడిలా ఆగ్రహోదగ్రుడై మండిపడ్డాడు. శ్రీకృష్ణుడు మొదలైన బంధువులు అతని పాదాలకు నమస్కరించి, మృదుమధుర వచనాలతో సుభద్రార్జునుల పరిణయానికి అంగీకరించేలా అనునయించారు. దాంతో బలరాముడు కోపం వదలి ప్రసన్ను డయ్యాడు. పిమ్మట...

తెభా-10.2-1175-క.
కరులం దేరుల నుత్తమ
హరులన్ మణి హేమభూషణాంబరభృత్యో
త్కర దాసికాజనంబుల
నరణంబుగ నిచ్చి పంపె ననుజకుఁ బ్రీతిన్.
టీక:- కరులన్ = ఏనుగులను; తేరులన్ = రథములను; ఉత్తమ = శ్రేష్ఠములైన; హరులన్ = గుఱ్ఱములను; మణి = రత్నాల; హేమ = బంగారు; భూషణ = ఆలంకారములు; అంబర = వస్త్రములు; భృత్య = పరిచారుల; ఉత్కర = సమూహములు; దాసికా = పరిచారికా; జనంబులన్ = సమూహములను; అరణంబుగన్ = కట్నముగా; ఇచ్చి = ఇచ్చి; పంపెన్ = పంపించెను; అనుజ = తోబుట్టువు, చెల్లెలు; కున్ = కు; ప్రీతిన్ = ప్రీతితో.
భావము:- ప్రీతిగా బలరాముడు అరణంగా ఏనుగులు, రథాలు, మేలుజాతి అశ్వాలు, వస్త్రాలు, రత్నాభరణాలు, బంగారు భూషణాలు, దాసదాసీజనాలు సుభద్రకు పంపాడు

తెభా-10.2-1176-వ.
ఇట్లు కృష్ణున కభిమతంబుగా నర్జునసుభద్రల కరణంబిచ్చి పంపె"నని చెప్పి శుకయోగీంద్రుండు మఱియు నిట్లనియె.
టీక:- ఇట్లు = ఈ విధముగ; కృష్ణున్ = కృష్ణుని; కిన్ = కి; అభిమతంబుగా = ఇష్టప్రకారముగా; అర్జున = అర్జునుడు; సుభద్రల = సుభద్రల; కున్ = కు; అరణంబు = కట్నాలు, బహుమతులు; ఇచ్చి = ఇచ్చి; పంపెన్ = పంపించెను; అని = అని; చెప్పి = చెప్పి; శుక = శుకుడు అను; యోగి = ఋషి; ఇంద్రుండు = శ్రేష్ఠుడు; మఱియున్ = ఇంకను; ఇట్లు = ఈ విధముగ; అనియె = పలికెను.
భావము:- ఈవిధంగా బలరాముడు శ్రీకృష్ణుని అభిలాష ప్రకారం సుభద్రార్జునులకు అరణం ఇచ్చి పంపాడు.” అని చెప్పి శుకమహర్షి పరీక్షుత్తుతో మరల ఇలా అన్నాడు.