మన్నారుదాసవిలాసము/చతుర్థాశ్వాసము
శ్రీరాజగోపాలాయ నమః
మన్నారుదాసవిలాసము
(పద్యకావ్యము)
చతుర్థాశ్వాసము
| | శ్రీమత్కళావతీసుత | 1 |
| వ. | అవధరింపుము, తదనంతరంబ. | 2 |
మన్నారుదాసుఁడు మాన్మథశరాహతుఁడై ప్రలాపించుట
| చ. | ఎసయఁగ నవ్విలాసవతి యింపుగఁ బల్కినయట్టి పల్కులన్ | 3 |
| సీ. | మగువపైఁ గలిగిన మక్కువ నొకయింత | |
| తే. | వెలఁదిపల్కులు పలుమారు వినక యహహ | |
| | నెవ్వరికి దెల్పి యీ కార్య మిప్పు డేను | 4 |
| వ. | మఱియును. | 5 |
| సీ. | మొనబంట మడుపులు మోహంబుతో నొక్కి | |
| తే. | వింతవింతగు రతులను వేడ్కఁ గూడి | 6 |
| సీ. | బంగారుకుండల బాగు మీరినయట్టి | |
| తే. | చేరఁదీయుచు లాలించి సారెసారె | 7 |
| వ. | అని యిట్లు మనంబున ఘనంబగు విరహభారంబున మీరియున్న | 8 |
| సీ. | మన్ననారులకు నాత్మజుల మిర్వుర మని | |
| తే. | నంచబలగము వెనువెంట నంటిరాఁగ | 9 |
| క. | దుముకింపుచుఁ దనతేజీ | 10 |
| క. | ఈవిధమున మరుఁడు ధనుః | 11 |
| సీ. | తరుణిరో! నీవు నాదగ్గఱ రమ్మని | |
| తే. | గొమ్మ! నామీఁద నీ కింత కోప మేలె? | 12 |
| సీ. | దొండపండును జూచి తొయ్యలిమో వంచు | |
| తే. | గులుకు మీరిన రాచిల్కపలుకు వినుచు | 13 |
| వ. | ఇవ్విధంబున నివ్వటిల్లు ప్రేమాతిశయంబున వర్తింపుచు మఱియు | 14 |
| సీ. | వెలహెచ్చు హారముల్ వెలఁది! నీ కిచ్చెదఁ | |
| తే. | యెంత దయలేనిదానవే [3]యించుఁబోణి! | 15 |
| సీ. | ముదితరో! నీముద్దుమోముఁ జూచినను మ | |
| తే. | కలికి! నీయుపరిపదముల్ కచ్ఛపనిధి | 18 |
| సీ. | పలుమారు బిలిచినఁ బలుకకయున్నావు | |
| తే. | తరుణి! నీ దాసుఁ డనుచును దయను నన్ను | 17 |
నాగబంధము
| చ. | జలజముఖీ! వయోలలితశాతనఖస్తనభారభాసురా! | 18 |
| వ. | అని విజయరాఘవమహీకాంతుండు కాంతిమతిమీఁది మోహపారవశ్యం | 19 |
మన్నారుదాసునికాంత లతనివైఖరి నెఱంగి కలవరపడుట
| క. | మన్నరుదాసుని పలుకులుఁ | 20 |
| సీ. | ఎలనాగ! చూచితే యీవిభు మోహంబు | |
| తే. | వలచువారలు లేరొ యీవసుధలోన | 21 |
| సీ. | ముదమున నే వచ్చి ముద్దుబెట్టు మనంగ | |
| తే. | యెవ్వతె దలంచినా విప్పు డెమ్మెకాఁడ! | 22 |
| వ. | ఆసమయంబున. | 23 |
మన్నారుదాసునికాంతలమూలముగ విషయము నెఱింగిన శ్రీనివాస తాతయాచార్యులు పూర్వజన్మవృత్తాంతంబుల జెప్పి విజయరాఘవుని సమాశ్వాసపరచుట
| ఉత్సాహ. | పూని మన్ననారుదాసుఁ బ్రోవ వీట నున్నయా | 24 |
| క. | వచ్చిన యాచార్యులకు | 25 |
| సీ. | ఎపుడు నే వచ్చిన నెదురుగాగనె వచ్చి | |
| తే. | మన్ననారుకటాక్షంపుమహిమవలన | 26 |
| వ. | అని పలికిన యాచార్యవర్యునకు సంతసంబున నింతు లిట్లనిరి. | 27 |
| సీ. | వినవయ్య యాచార్య! విన్నవించెద మేము | |
| | ప్రాణపదం బైన భామ యొక్కతె వచ్చి | |
| తే. | నమ్మిక లొసంగినాఁడట నెమ్మిమీర | 28 |
| క. | అని పలుకు చెలులమాటలు | 29 |
| సీ. | ధర నుతింపఁగఁ దగు ధైర్యగుణంబున | |
| తే. | ఇట్టి గుణములచే మది నెంచిచూడ | 30 |
| క. | తెలిసితిమి నీదు కోరికఁ | 31 |
| క. | ద్వాపరయుగమునఁ జంద్రుఁడు | 32 |
| ఉ. | తామరసాప్తపుత్రి యయి ధారుణి మీరు కళిందకన్యకన్ | 33 |
| సీ. | అన విని గోపాలుఁ డాచంద్రుఁ గనుఁగొని | |
| తే. | రాజచంద్రుఁ డనందగు రాజ వయిన | 34 |
| తే. | నీవె శ్రీరాజగోపాలదేవుఁడ విలఁ | 35 |
| క. | తులలేని నీగుణంబులు | 36 |
శ్రీనివాసతాతయాచార్యులు వివాహనిశ్చయార్థమై రాజచంద్రునివద్ది కేతెంచుట; వివాహనిశ్చయము
| వ. | అని యయ్యచార్యవర్యుండు విజయరాఘవమహీకాంతుని యంతరంగంబు | 37 |
| క. | అవసరమువారు దెలుపఁగ | 38 |
| క. | యాదవతిలకుఁడె యితఁ డని | 39 |
| సీ. | అంతఃపురంబున ననుపమనవరత్న | |
| తే. | స్వామి వచ్చుట జన్మంబు సఫల మయ్యె | |
| | వెలయ నస్మత్కులంబు పవిత్ర మయ్యె | 40 |
| క. | అని యిట్లు వినుతి సేయుచుఁ | 41 |
| క. | విజయమునఁ గరుణచేతను | 42 |
| వ. | అని దీవించి యయ్యాచార్యవర్యుండు రాజచంద్రున కిట్లనియె. | 43 |
| ఉ. | తామరసాప్తతేజమున ధాత్రిని మించిన మేటి వౌదు వౌ | 44 |
| వ. | అని పలుకు నాచార్యవర్యునిం జూచి రాజచంద్రుఁ డిట్లనియె. | 45 |
| క. | దేవర యిటకున్ వచ్చిన | 46 |
| వ. | అనిన రాజచంద్రునకు నాచార్యవర్యుం డిట్లనియె. | 47 |
| సీ. | రాజచంద్ర! వినుము రాజగోపాలుని | |
| తే. | బరఁగఁ గులగుణరూపసంపదలు బొగడ | 48 |
| క. | అనిన విని రాజచంద్రుఁడు | 49 |
| సీ. | బహువర్షములు బూని బాగుగాఁ దపముల | |
| తే. | బృథివి దొర లెల్ల నూతనప్రియులు గారె? | 50 |
| సీ. | అన విని యాచార్యుఁ డారాజుఁ గనుఁగొని | |
| తే. | ప్రియముతోడుత నేఁ బూని పెండ్లి సేయ | 51 |
| వ. | అని పల్కిన. | 52 |
| సీ. | ఆమాట లాలించి యారాజు ముదముతో | |
| తే. | బొంతనంబులుఁ దెలిసి మా కాంతిమతికి | 53 |
| వ. | అనిన నా రాజచంద్రునకు నాయాచార్యశిఖామణి యిట్లనియె. | 54 |
| తే. | మన్ననారురథోత్సవమహిమ రేపు | 55 |
శ్రీనివాసతాతయాచార్యులు వివాహమంగళవార్తను మన్నారుదాసున కెఱింగించుట; మన్నారుదాసుఁడును మన్ననారు సేవించి యానందించుట
| వ. | అని యాసలిచ్చిన యాచార్యచంద్రునకు రాజచంద్రుండు నమూల్యంబు | 56 |
| క. | మన్నారుదాసనృపతికి | 57 |
| వ. | తదనంతరంబ. | 58 |
| క. | మచ్చికతో నాచార్యులు | 59 |
| క. | ఆమాట చెవుల నమృతము | 60 |
| చ. | ఎదురుక తోడితెచ్చి తనయిష్టసతీనివహంబు తానుఁ ద | 61 |
| క. | ఫలియించె నీదుకోరిక | 62 |
| వ. | అని మఱియును. | 63 |
| సీ. | వినవయ్య వేడ్కతో విజయరాఘవభూప! | |
| తే. | కాంతిమతిని మ్రొక్కించెను గనుక తనకు | 64 |
| సీ. | చందమామను మించుఁ జక్కని నెమ్మోము | |
| తే. | పల్లవంబుల నిరసించుఁ బాణితలము | 65 |
| క. | కాంతిమతినిఁ బెండ్లాడిన | 66 |
| వ. | అని యానతిచ్చి యయ్యాచార్యవర్యుండు సుఖంబున నుండుమని | |
| | యొడ్డాణంబును, జంట లగు గంటలమొలనూలును, చరణారవిందంబులకు | |
| | భాగవతముద్ర వహించి చిటితాళంబు లెగరవైచి నటియించువారును, | 67 |
| క. | మన్నారుదాసనృపతియు | 68 |
| సీ. | కాన్కగా నప్పుడు కావళ్ళతోఁ దెచ్చు | |
| తే. | దేరు డిగ్గి యామన్నారుతీర్థ మొసఁగ | 69 |
| క. | భాసురకీర్తివిశాలా! | 70 |
| పంచచామరం. | సురేంద్రమౌళిరత్నకాంతిశోభితాంఘ్రిపంకజా! | |
| | పరిస్ఫురన్మహానుభావభవ్యనవ్యవైభవా! | 71 |
| మాలినీ. | కరపరిచితవేత్రా! కంసదోర్గర్వజైత్రా! | 72 |
| గద్య. | ఇది శ్రీమద్రాజగోపాలకరుణాకటాక్షవీక్షణానుక్షణప్రవర్ధమానసారసార | |
శ్రీరాజగోపాలాయ నమః
- ↑ అందంబులను. క. అందంబులను
- ↑ పరదాడి, క. రసదాడి
- ↑ క. యిగురుఁబోణి!
- ↑ వెన్నగ. క. వన్నెగ
- ↑ రఘునాథనృపకొమార. క. రఘునాథనృపకుమార
- ↑ కలికికి. క. కలికికి.
- ↑ కలికియుగంబున
- ↑ హెచ్చెన్
- ↑ వెయ్యారు యింతులు
- ↑ యిమ్మహామహుండు
- ↑ ఫళి. క. ఫళి
- ↑ క. మంతున కెక్కుదువు మిగుల మన్నరుదాసా!
- ↑ ముత్తెలజపసరంబుఁ గెంగేల. క. ముత్తెలజపసరంబుఁ గేల.
- ↑ మన్ననారు. క. మన్ననారుల.
- ↑ విజయచక్రంబును. క. విజయచక్రంబను.