పోతన తెలుగు భాగవతము/దశమ స్కంధము (ప్రథమాశ్వాసము)/పూతన సత్తువ పీల్చుట
తెభా-10.1-225-సీ.
మేల్కొన్న తెఱఁగున మెల్లనఁ గనువిచ్చి-
క్రేగంటఁ జూచుచుఁ, గిదికి నీల్గి,
యావులించుచుఁ జేతు లాకసంబునఁ జాఁచి-
యొదిఁగిలి యాఁకొన్న యోజ నూది,
బిగిచన్నుగవఁ గేలఁ బీడించి, కబళించి-
గ్రుక్క గ్రుక్కకు గుటుగుటుకు మనుచు,
నొక రెండు గ్రుక్కల నువిద ప్రాణంబులు-
సైతము, మేనిలో సత్వ మెల్లఁ
తెభా-10.1-225.1-తే.
ద్రావె, నదియును గుండెలు దల్లడిల్ల,
జిమ్మ దిరుగుచు నిలువక, శిరము వ్రాల
"నితర బాలుర క్రియవాఁడ వీవు గావు;
చన్ను విడువుము; విడువుము; చాలు"ననుచు.
టీక:- మేల్కొన్న = నిద్రలేచిన; తెఱంగునన్ = విధముగ; మెల్లనన్ = మెల్లిగా; కను = కళ్లు; విచ్చి = తెరచి; క్రేగంటన్ = ఓరకంటితో; చూచుచున్ = చూచుచు; కిదికి = ఒడలువిరుచుకొని; నీల్గి = నిక్కి; ఆవులించుచున్ = ఆవులిస్తూ; చేతులున్ = చేతులను; ఆకసంబునన్ = పైకి; చాచి = చాసి; ఒదిగిలి = ఒత్తిగిలి; ఆకొన్న = ఆకలివేయుచున్న; ఓజన్ = విధముగ; ఊది =వహించి; బిగి = బిగువైన; చన్నున్ = స్తనముల; కవన్ = జంటను; కేలన్ = చేతులతో; పీడించి = పిసికి; కబళించి = నోటిలో పెట్టుకొని; గ్రుక్కగ్రుక్కకున్ = ఒక్కొకగుక్కపీల్చునపుడు; గుటుగుటుకున్ = గుటుక్కుగుటుక్కు (మ్రింగుట యందలి ధ్వన్యనుకరణ); అనుచు = అని శబ్దముతో తాగుతూ; ఒకరెండు = రెండేరెండు; గ్రుక్కలను = గుక్కలతో; ఉవిద = స్త్రీ; ప్రాణంబులన్ = ప్రాణవాయువుల; సైతము = తోపాటు; మేని = దేహము; లోన్ = అందలి; సత్వము = శక్తి; ఎల్లన్ = అంతటిని; త్రావెన్ = తాగివేసెను; అదియునున్ = ఆమెకూడ.
గుండెలు = హృదయము; తల్లడిల్లన్ = అలమటించగా; జిమ్మ = అధికముగా; తిరుగుచున్ = భ్రమించుచు; నిలువకన్ = తట్టుకొనలేక; శిరమున్ = తలను; వ్రాలన్ = వాలిపోతుండగా; ఇతర = మిగిలిన; బాలుర = పిల్లల; క్రియన్ = వంటి; వాడవు = వాడివి; ఈవున్ = నీవు; కావు = కావు; చన్నున్ = స్తనమును; విడువుము = వదలిపెట్టుము; విడువుము = విడిచిపెట్టుము; చాలున్ = ఇక చాలు; అనుచున్ = అంటు.
భావము:- కృష్ణుడు అప్పుడే నిద్ర చాలించి నట్లు, మెలకువ వచ్చినట్లు, మెల్లగా కళ్ళు తెరిచాడు. ముక్కి, ఒళ్ళు విరుచుకొని ఆవలిస్తూ, క్రీగంట చూశాడు. చేతులు పైకి చాపి, ఒత్తిగిల్లాడు. ఎంతో ఆకలితో ఉన్నట్లు చేతులతో ఆమె చన్నులు రెండు గట్టిగా పట్టుకొని నొక్కాడు. తాగుతూనే రెండు గుక్కలలో గుటుక్కు గుటుక్కు మని పూతన ఒంటిలోని సత్తువ అంతా ప్రాణాలతో సహా తాగేశాడు. దాని గుండెలు తల్లడిల్లి పోయాయి. నాలుక లుంగచుట్టుకుపోయింది. తల నిలపలేక వాల్చేసింది “అయ్యబాబోయ్. నువ్వు మిగతా పిల్లలలాంటి వాడివి కాదు. ఇంక చాలు. నా చన్ను వదలిపెట్టు.” అంటు గిలగిలలాడి పోయింది.