నారాయణీయము/ద్వితీయ స్కంధము/5వ దశకము
||శ్రీమన్నారాయణీయము||
ద్వితీయ స్కంధము
5వ దశకము - విరాట్పురుషోత్పత్తి ప్రకార వర్ణనం
5-1-శ్లో.
వ్యక్తావ్యక్తమిదం న కించిదభవత్ ప్రాక్ ప్రాకృతప్రక్షయే
మాయాయాం గుణసామ్యరుద్ధవికృతౌ త్వయ్యాగతాయాం లయం।
నో మృత్యుశ్చ తదామృతం చ సమభూన్నాహ్నో న రా త్రేః స్థితిః
తత్రైకస్త్వమశిష్యథాః కిల పరానందప్రకాశాత్మనా||
5-2-శ్లో.
కాలః కర్మ గుణాశ్చ జీవనివహ విశ్వం చ కార్యం విభో!
చిల్లీలారతిమేయుషి త్వయి తదా నిర్లీనతామాయయుః।
తేషాం నైవ వదంత్య సత్త్వమయి భోః! శక్త్యాత్మనా తిష్ఠతాం
నో చేత్ కిం గగనప్రసూనసదృశాం భూయో భవేత్ సంభవః||
5-3-శ్లో.
ఏవం చ ద్విపరార్ధకాలవిగతావీక్షాం సిసృక్షాత్మికాం
బిభ్రాణే త్వయి చుక్షుభే త్రిభువనీభావాయ మాయా స్వయమ్।
మాయాతః ఖలు కాలశక్తిరఖిలాదృష్టం స్వభావో౾పి చ
ప్రాదుర్భూయ గుణాన్ వికాస్య విదధుస్తస్యాః సహాయక్రియాం||
5-4-శ్లో.
మాయా సన్నిహితో౾ప్రవిష్టవపుషా సాక్షీతి గీతో భవాన్
భేదైస్తాం ప్రతిబింబతో వివిశవాన్ జీవో౾పి నైనాపరః।
కాలాదిప్రతిబోధితా౾థ భవతా సంచోదితా చ స్వయం
మాయా సా ఖలు బుద్ధితత్త్వమసృజద్యో౾సౌ మహానుచ్యతే||
5-5-శ్లో.
తత్రాసౌ త్రిగుణాత్మకో౾పి చ మహాన్ సత్త్వప్రధాన స్స్వయం
జీవే౾స్మిన్ ఖలు నిర్వికల్పమహం ఇత్యుద్బోధనిష్పాదకః।
చక్రే౾స్మిన్ సవికల్పబోధకమహంతత్త్వం మహాన్ ఖల్వసౌ
సంపుష్టం త్రిగుణైస్తమో౾తిబహులం విష్ణో! భవత్ప్రేరణాత్||
5-6-శ్లో.
సో౾హం చ త్రిగుణక్రమాత్ త్రివిధతామాసాద్య వైకారికో
భూయస్తైజసతామసావితి భవన్నాద్యేన సత్త్వాత్మనా।
దేవానింద్రియమానినో౾కృత దిశావాతార్క పాశ్యశ్వినో
వహ్నీంద్రాచ్యుతమిత్రకాన్. విధువిధి శ్రీరుద్రశారీరకాన్||
5-7-శ్లో.
భూమన్! మానస బుద్ధ్యహంకృతి మిలచ్చిత్తాఖ్య వృత్త్యన్వితం
తచ్చాంతః కరణంవిభో! తవ బలాత్ సత్త్వాంశ ఏవాసృజత్।
జాతస్తైజసతో దశేంద్రియ గణ స్తత్తామసాంశాత్ పునః
తన్మాత్రం నభసో మరుత్పురపతే! శబ్దో౾జని త్వద్బలాత్||
5-8-శ్లో.
శబ్దాద్వ్యోమ తత- ససర్జిథ విభో! స్పర్శం తతో మారుతం
తస్మాద్రూపమతో మహో౾థ చ రసం తోయం చ గంధం మహీమ్
ఏవం మాధవ! పూర్వపూర్వకలనాదాద్యాద్యధర్మాన్వితం
భూతగ్రామమిమం త్వమేవ భగవన్ ప్రాకాశయస్తామసాత్||
5-9-శ్లో.
ఏతే భూతగణాస్తథేంద్రియగణా దేవాశ్చ జాతాః పృథక్
నో శేకుర్భువనాండనిర్మితివిధౌ దేవైరమీభిస్తదా।
త్వం నానావిధసూక్తిభిర్నుతగుణస్తత్వ్యాన్యమూన్యావిశన్
చేష్టాశక్తిముదీర్య తానిఘటయన్ హైరణ్యమండం వ్యధాః||
5-10-శ్లో.
అండం తత్ఖలు పూర్వసృష్టసలిలే౾తిష్ఠత్ సహస్రం సమాః
నిర్భిందన్నకృథాశ్చతుర్దశజగద్రూపం విరాడాహ్వయమ్।
సాహస్రైః కరపాదమూర్ధనివహైర్నిశ్శేషజీవాత్మకో
నిర్భాతో౾సి మరుత్పురాధిప! స మాం త్రాయస్వ సర్వామయాత్||
ద్వితీయ స్కంధ
5వ దశకము సమాప్తము.
-x-