కాశీ మజిలీ కథలు/31వ మజిలీ/మహాశ్వేత కథ
వ్యసననిపాతములు దుర్నివారము లైనవికదా? మనోహరమగు నిటువంటి యాకృతులను సైతము దమవశముఁ జేసికొనుచున్నయవి. శరీరధర్మముగలవారి నుపతాపము లంటకమానవు. సుఖదుఃఖముల యొక్క ప్రవృత్తిబలమైనది. ఈమెగన్నీరు గార్చుటచే నేతత్కారణ మరయ నాకు మఱియుం గుతూహల మగుచున్నది. అల్పకారణంబున నిట్టివారు శోకింపరు. క్షుద్రునిఘా౯తపాతంబున భూమి గదలునా? అని యిట్లు తద్విధం బరయదలంచి తదీయ శోకస్మరణమునకుఁ దానే కారణమని భయపడుచు లేచి యంజలిచేఁ బ్రస్రవణోదకము దెచ్చి మొగము గడిగికొమ్మని యమ్మగువ కందిచ్చెను.
అయ్యింతి సంతతముగాఁగారుచున్న యశ్రుధారచేఁ గలుషములగు నేత్రముల నాయుదకంబునఁ గడిగికొని వల్కలోపాంతముచే నద్దుకొనుచు నుష్ణముగా నిట్టూర్పులు నిగిడించుచు మెల్లగా నతని కిట్లనియె.
రాజపుత్రా! మందభాగ్యురాల నగు నా వృత్తాంతముతో నీ కేమిలాభమున్నది! అయినను వేడుకపడుచుంటివి. కావునఁ నాకణి౯ంపుము.
మహాశ్వేత కథ
దక్షునిప్రసిద్ధి నీవు వినియేయుందువు. అతనికి మనియు నరిష్ట యనియు నిరువురు పుత్రికలు జనించిరి, అందు మనికిఁ జిత్రరధుండను కుమారుం డుదయించెను. ఆ చిత్రరధుండు సమస్తగంధర్వులకు నధినాయకుండై యింద్రునితో మైత్రి సంపాదించి యీశ్వరప్రసాదంబున మనోహరముగా నిందు చైత్రరధమను పేర నీయుద్యానవనమును అచ్ఛోదమను నీసరస్సును నిర్మించెను.
అరిష్ట కొడుకు హంసుఁడనువాఁడును ద్వితీయ గంధర్వకులమునకుఁ బ్రభువగుచు గౌరి యను కన్యకను జంద్రకిరణములం బుట్టిన దానినిం బెండ్లియాడి యాకాంతామణితో సంసారసుఖము లనుభవింపుచుండెను.
ఆదంపతులకు సమస్తదుఃఖములకు భాజనమైన నే నొక్కరితన పుత్రికగా నుదయించితిని. నాతండ్రియు ననపత్యుఁడగుటచే నప్పుడు సుతజన్మాతిరిక్తమగు నుత్సవమును జేయుచు మిక్కిలి సంతోషించుచు జాతకర్మానంతరమునందు నాకు మహాశ్వేత యని పేరుబెట్టెను.
నేను బిత్రుగేహంబును మధురములగు మాటలచే బంధువులకు సంతోషము గలుగఁజేయుచు నవిదతశోకాయాస మనోహరమగు శైశవము సుఖముగా వెళ్ళించితిని.
అంతఁగాలక్రమంబున నామేన వసంతసమయంబునఁ బుష్పాంకురమువలె యౌవనము బొడసూపినది. సమారూఢ యౌవననైయున్న నేనొక్క వసంతకాలమునఁ దల్లితోఁగూడ స్నానార్ధమై యీసరోవరమునకుఁ జనుదెంచి యందందు శిలాతలముల వ్రాయఁబడిన శంభుమూర్తులకు నమస్కరించుచుచుఁ గుసుమోపహార రమ్యములగు లతా మంటపములను పుష్పించిన సహకారతరువులును వనదేవతాప్రేంఖలనశోభనములగు లతాడోలికలును కుసుమరజఃపటల మృగములగు కలహంస పదలేఖలచే మనోహరములగు తీరభూములునుం జూచినంత మనంబున నుత్సాహంబు దీపింప గొంపసేపు ప్రియవయస్యలతో నేనందు విహరింపుచుంటిని. అట్టిసమయమునఁ గానన కుసుమవాసనలం బరిభవింపుచు ననాఘ్రాతపూర్వమగు పరిమళమొండు వనానిలానేతమై నాకు నాసాపర్వము గావించినది.
ఓహో! అమానుషలోకోచితమగు నీసౌరభము నా కెట్లు కొట్టినది? యని వెరగందచు గన్నులు మూసికొని యాసుగంధ మాఘ్రాణించి యాఘ్రాణించి శిరఃకంపముచేయుచుఁ దదుత్పత్తిస్థాన మరయుతలంపుతో లేచి నూపుర రవఝుంకారమునకు నరఃకలహంసల ననుసరించి రాఁగా గొన్నియడుగులు నడిచి నలు మూలలు పరికించి చూచితిని.
అప్పుడొకవంక నఖిలమండలాధిపత్యమును గైకొన ధృతవ్రతుండయిన శశాంకుండోయనఁ ద్రిలోచనుని వశముఁజేసికొనఁ దపం బొనరించుచున్న కుసుమశరుని పగిది మనోహరాకారముతో నొప్పుచు మందారవల్కలములుదాల్చి హస్తంబున దండకమండలములు మెరయ ఫాలంబున విభూతిరేఖయు కటీతటి మౌంజీమాలికయు గరంబున స్ఫటికాక్షమాలికయుం ధరించి మూతీ౯భవించిన బ్రహ్మచర్యము భాతి బుంజీభవించిన శ్రుతి కలాపమట్లదీపించుచు దేహ కాంతులచేఁ బ్రాంతభూజముల బంగారుమయములుగాఁ జేయుచు సవయస్కుఁడగు మునికుమారుతోఁగూడ స్నానాథ౯మై యరుదెంచిన దాపసకుమారుం డొకండు నాకన్నులకుఁ బండువ గావించెను. అతనిచెవియందుఁ గృత్తికానక్షత్రమునుం బోలిన యదృష్టపూర్వమగు పుష్పమంజరి యొండు అమృతబిందువుల శ్రవించుచు విరాజిల్లుచున్నది. దానిం జూచినేను ఓహో! మదీయఘ్రాణమునుఁ దృప్తిపరచిన సౌరభ మీ గుచ్ఛంబునఁబుట్టినదే యని నిశ్చయించుచు వెండియు నత్తపోధన కుమారు నీక్షించి మనంబున నిట్లు వితర్కించితిని
అయ్యారే! చతుర్ముఖుని రూపాతిశయ వస్తునిర్మాణకౌశల మెంతచిత్రముగానున్నది. మొదటఁ ద్రిభువనాద్భుతరూప సంభారుఁడగు మన్మధుని సృష్టించి వానికన్న నెక్కువరూపముగలవానిఁ జేయు సామర్థ్యము కలదో లేదో యను తలంపుతో మునిమాయచేత రెండవ సుమకోదండునిగా నితవిఁ జేయఁబోలు. మున్కుమున్ను గజదానంద కరుండగు చంద్రుని లక్ష్మీలీలాభవనములగు పద్మములను సృజించుట బరమేష్టి కీతని మొగముజేయు పాటవము నేర్చుకొనుట కే యనితలంచెదను. కానిచో నతనికి సమానవస్తు సృష్టితోనేమి ప్రయోజన మున్నది. బహుళపక్ష క్షపాకరుని కిరణములను దరుణుండు హరించు చున్న వాఁడను మాట యళీకము. ఇమ్మునికుమారుని శరీరమందే యణంగుచున్నవి. కానిచోఁ గ్లేశబహుళమగు తపంబున నొప్పుచున్నను వీనిమేనింత లావణ్యభూయిష్టమై యుండనేల?
అని ఇట్లు విచారించుచున్న నన్ను రూపైకపక్షపాతి యగు కుసుమశరుఁడు పరవశనుగాఁ జేసెను.
నిట్టూర్పులతోఁగూడఁ గుడికన్నించుక, మూసి తిర్యగ్దృష్టిచే నతనిరూపము పానము చేయుదానివలె నెద్దియో యాచించుదానివలె నీదాననైతినని పలుకునట్లు హృదయమర్పించుపగిది మనోభవాభి భూతురాల నగు నన్ను రక్షించుమని శరణుజొచ్చుమాట్కి నీహృదయంబు నాకవకాశ మిమ్మని కోరుతీరునఁ జూచుచు అన్నన్నా! ఇది యేమిమోసము కులస్త్రీవిరుద్ధమగు బుద్ధిపుట్టినది ఇది గహి౯తమనియె ఱింగినదాననైనను నింద్రియప్రవృత్తుల మరలించు కొన వశముకాక స్థంభింపఁబడినట్లు వ్రాయబడినట్లు మూర్ఛబొందిన చందమున నవయవములు కదల్పలేక యట్టె నిలువంబడితిని. అప్పటియవస్థ యిట్టిదని చెప్పుటకు శక్యముకాదు. పూర్వము శిక్షింపబడినదికాదు.
తద్రూపసంపత్తుచేతనో మనస్సుచేతనో మన్మధునిచేతనో యౌవనముచేతనో యనురాగముచేతనో దేనిజేతను జేర్పబడితినో కాని యట్టియవస్థ నేనెన్నఁడు నెఱుంగను.
అట్లు పెద్దతడవుచూచి యెట్ట కేలకుఁ జిత్తమును దృఢపరచుకొంటి. అప్పు డతని హృదయమున నిల్చుట కవకాశమిచ్చుటకుఁ గాబోలు నిశ్వాసమారుతములు బయలువెడలినవి. హృదయాభిలాష దెలుపుచున్నదివోలె గుచయగళము గగుర్పొడిచినది. సిబ్బితిం గరుగుచున్నట్లు మేనెల్ల జమ్మటలు గ్రమ్మినవి. మదనశరపాతభయంబునఁ బోలె గంపము వొడమినది. అట్టిసమయమున మనంబున నే నిట్లుతలంచితిని.
అయ్యయ్యో! సురతవ్యతిరేక స్వభావుండును మహానుభావుండు నగు నిమ్మునికుమారునియందు దుర్మదుండగు మన్మధుండు నా కిట్టి యనురాగము గలుగఁజేయుచున్నవాఁడేమి? అనురాగము విషయయోగ్యత్వమును విచారింపదు, స్త్రీహృదయంబెంతమూఢ మైనదోకదా! పాకృతజనులచేఁ బొగడఁబడుచుండెడు మన్మధవిలాసము లెక్కడ? తపోమహత్వ మెక్కడ? మన్మధవికారములచేఁ దొట్రుపడుచున్న నన్నుఁజూచి యీతండు చిత్తంబున నెట్లు తలంచునో? అట్లెఱింగియు నీ వికారమణగింప లేకున్నదాన నెంతచిత్రమో? ఇది మదీయచిత్తదోషముకాదు. తదీయరూపవిశేషమం దిట్టి మహిమ యున్నది. ఈతఁడు నా వికారములఁ జూడకమున్నందుండిలేచి పోవుట యుక్తము. అప్రియములగు స్మరవికారములఁ జూచి కోపముతో శాపమిచ్చునేమో? మునిస్వభావము పరిభవమును సహింపదుగదా.
అని మరలిపోవుటకు నిశ్చయించియు నతని యాకృతివిశేషము పదములకు నిగళమైతగులుకొని కదలనీయమిం జేసి మునిజాతి యశేష జనపూజనీయమయినదికదా! నమస్కరించి యఱిగెద, దీనం దప్పేమి యని యప్పుడు దాపునకుఁబోయి అతనిమొగమునందు చూపులిడుచు బాదంబులకు నమస్కరించితిని. దుర్లంఘ్యశాసనుం డగు మదనుం డప్పుడు మద్వికార దర్శనంబున నపహృతధైర్యుఁ డగు నతనిహృదయమును గూడ పవనుండు దీపమువలెనే చాంచల్య మందఁజేసెను.
యౌవనము అనినయబహుళమైనదికదా! అప్పు డతనికి గ్రొత్తగాఁ జిత్తమును జొచ్చుచున్న మదనుని నెదుర్కొనుచున్నట్లు రోమాంచము పొడమినది. నాయొద్దకు వచ్చుచున్న హృదయమునకు దారిజూపుచున్నట్లు నిట్టూర్పులు వెడలినవి. వ్రతభంగమున భయపడుచున్నదివోలె గరతలమందున్న జపమాలిక జారిపడినది.
అప్పుడు నేనతని వికారమును జూచి హృదయంబున మదనావేశము రెట్టింప నిట్టిదని చెప్పుటకు నలవికాని యవస్థం జెందుచు డెందమున నిట్లు తలంచితిని.
అనేక సురత లాస్య లీలావిశేషముల నుపదేశింప నుపాధ్యాయుండగు మన్మధుండే విలాసములను నేర్పునుగదా! లేనిచోశృంగార చేష్టలయందుఁ బ్రవేశింపని బుద్ధిగల యీమునికుమారుని దృష్టిప్రసారమింత మనోహరముగా నెట్లుండును?
ఈతని హృదయాభిలాషనంతయు నతని చూపులే చెప్పుచున్నవి. అని తలంచుచు దాపుగాఁబోయి యతని సహచరుండగు ఱెండవ మునికుమారునితోఁ బ్రణామపూర్వకముగా నిట్లంటిని.
ఆర్యా! యీమునికుమారుని పే రేమి? యెవ్వనికుమారుండు? ఈయన శ్రవణాభరణముగా ధరించిన పుష్పమంజరి యే కుంజమునఁ బుట్టినది? దీనిసౌరభమాఘ్రాణించినది మొదలు నాహృదయమెం తేని సంతసమందుచున్నది. ఇట్టి సుమమెన్నడును జూచి యుండలేదని పలుకుగా విని యమ్ముని కుమారుం డించుక నవ్వుచు నాకిట్లనియె.
బాలా! నీప్రశ్నముతోఁ బ్రయోజనమేల? కౌతుకమేని వక్కణించెద వినుము.