కాశీ మజిలీ కథలు/31వ మజిలీ/చిలుక కథ
నీ వెందుంటివి ?
నీకీ పంజరబంధము చండాలకన్యకాహస్తప్రాప్తియు నెట్లు కలిగినది. నీవృత్తాంతము విన మిక్కిలి కుతూహల మగుచున్నది. యెఱింగించెదవే యని యడిగిన నాపతంగప్రవరమాత్మగతంబున నించుక ధ్యానించి యిట్లనియె.
చిలుక కథ.
దేవా ! నాయుదంతము కడు పెద్దది. వినుటకు దేవర కిష్టమేని వక్కాణించెద నాకర్ణింపుఁడు. వింధ్యారణ్యాంతర్భాగం బగు దండకారణ్యమునఁ బ్రసిద్ధిజెందియున్న పంచవటీతీరమున కనతిదూరములో నున్న పంపాసరోవరము పశ్చిమభాగంబున శ్రీరామశరప్రభంజితములగు సప్తతాళముల ప్రక్క నొక్క వృద్ధశాల్మలీ వృక్షము గలదు.
అ త్తరువరంబు మూలంబు దిక్కరి కరంబులంబోని జరదజగరంబుచేఁ జుట్టుకొనఁబడి యాలవాలము గట్టఁబడినట్లొప్పుచు శాఖా సమూహములచేఁ దిగంతముల నావరించి విలయవేళాతాండవ ప్రసారిత భుజుండగు శంకరు ననుకరించుచు సాగరజలంబులం గ్రోలి యిటు నటు సంచరించుచుఁ బక్షులవలె శాఖాంతరములయం దణఁగియున్న మేఘంబులచేతఁ గూడ నావరింపబడని యగ్రభాగముగలదై రవితురంగముల కవరోధము గలుగఁజేయుటచే నలయిక జెందిన యవ్వారు నంబుల ముఖములనుండి వెల్వడు ఫేనపుంజమో యనఁబడు సితతూలికామాలికలచే నగ్రశాఖలు ప్రకాశింప నాకల్పస్థాయియగు నున్నత స్కంధముతో నొప్పుచు నబ్బూరుగు మేరువువలెఁ బ్రఖ్యాతిఁజెంది యున్నది. మఱియు నత్తరువు విస్రబ్ధముగా జనులకారోహింపశక్యము కాని దగుట ఘాతుకులవలనఁ దమ కపాయము రాదని తలంచి శాఖాంతరములయందునుఁ గోటరోదరములయందునుఁ బల్లవాంతరముల యందును జీర్ణవల్కల వివరములయందును మిగుల నవకాశము గలిగి యుండుటచేత నానాదేశముల నుండి వచ్చి శుకసంతతులు గూడులు కట్టుకొని హాయిగా సుఖించుచున్నయవి.
అందొక జీర్ణకోటరమందు జాతిపులుగులతోపాటు కులాయము నిర్మించుకొని భార్యతోఁ గూడ మాతండ్రి చిరకాలము సుఖించెను. విధివశంబున నతనికి ముదిమియందు నేనొక్కరుండ పుత్రుండ నుద యించితిని. నేను బుట్టిన యాక్షణమునందే యతిప్రబలమగు ప్రసవ రోగంబున మా తల్లి పరలోకమున కతిథిగా నఱిగినది.
అభిమతజాయావినాశ శోకంబున స్రుక్కు చుండియు మా తండ్రి సుతస్నేహంబున నాశోక మడచికొని తానొక్కరుండ యే కొరంతయు రానీయకుండ నన్నుఁ బెనుచుచుండెను.
నాతండ్రి మిగుల వృద్ధుడగుట శిధిలములగు రెక్కలతో నెగర లేక వణకుచు స్రుక్కినముక్కు కొనచేత ఫలములజీర నశక్తుండై పర నీడములక్రింద నక్కడక్కడ జారిపడిన ఫలశకలంబులును తండుల కణంబులునుదెచ్చి నాకిచ్చుచు మద్భుక్తావశిష్టములచేఁ దాను సైత మాకలియడంచుకొనుచుఁ కొన్నిదినములు గడిపెను.
ఇట్లుండ నొకనాఁడు ప్రాఃతకాలమున లేతయెండచే వనతరు శిఖరపల్లవంబులు వింతకాంతిఁ బ్రకాశింపుచుండ గొన్నిచిలుకలు మేత కై దిక్కుల కరుగ మఱికొన్ని పిల్లలతోఁగూడ గూడులయం దణఁగి యుండ నిశ్చబ్దంబున నవ్వనస్పతి శూన్యమైనదివోలె నొప్పుచుండెను.
అప్పుడు నా తండ్రియు నన్ను రెక్కలలోఁ బెట్టుకొని ముద్దాడుచుండ నేనును బాల్యంబున నెగురుటకు రెక్కలురామిం జేసి యతని
` యక్కులోఁ జిక్కి మిక్కిలిసంతోషముతో నుంటిని. అట్టిసమయమున నవ్వనమందు నాకస్మికముగా గుహాసుప్తంబులగు మృగేంద్రంబులు దద్దరిల్ల వనచరంబులుపరవ వరాహంబులార్వ శార్దూలాది క్రూర మృగసమూహంబు వెరవునంబార గంగాప్రవాహంబు ననుకరించుచు.
సీ. ఇటు రండు గజములిచ్చటనుండు తుండవి
ధ్వస్తపంకేజ గంధంబు వెడలె
నిందుఁ దప్పక వసియించుఁ గ్రోడములవి
నమలుముస్తల వాసనలు గడంగె
వనమహిషంబులవ్వలనుండు, ఱేఁగెగొ
మ్ములఁ జిమ్ము వల్మీకముల రజంబు
కరికలభంబు లక్కడఁ గూడు, సల్లకీ
రసకషాయామోదమెసఁగ నెసఁగె.
గీ. రుధిరపాటల కరికుంభ రుచిన మౌక్తి
కాంచితాంభీపదంబు లిందులరు సింహ
గణములవె చూడుఁడభినవఘాసకభళ
హరిణరోమంధ సేనసంహతులుదోచె.
చ. ఇదె చమరీమృగాళి వసియించెడు తావిట నాభివాసనల్
బొదలెడుఁ బారుచున్న వవె మూకలుగా మొకముల్ సమంబుగా
వదలుఁడు వేటకుక్కలను భద్రమువింట శరంబుగూర్చుఁడ
ల్లదె మెక మేదియోచనె రయంబునఁ గొట్టుఁడు పట్టుడుద్ధతిన్.
అని యుండొరులతోఁ బలుకుచున్న వేటకాండ్ర ఘోష మొండు వినంబడినది.
అశ్రుతపూర్వమగు నారోద విని నేను బాలుండనగుట చెవులు బీటలువార భయముచేత మేను గడగడవడంక వివశత్వమునొంది సమీపమునందున్న తండ్రియొక్క జరాశిధిలములగు రెక్కలసందున దూరితిని.
అప్పుడా యరణ్యమంతయుఁ బారుచున్న గ్రూరసత్వముల యార్పులచే నల్లకల్లోలమైనది. మఱికొంతసేపునకా రొదయంతయు నణఁగి యయ్యడవి కల్లోలశూన్యమగు సాగరములాగున నిశ్చబ్దమై యొప్పినది.
అట్టిసమయమున నేను శైశవచాపలంబునం జేసి యదియేమియో యని మాతండ్రి రెక్కలసందునుండి బైటికివచ్చి కంఠముచాచి భీతిచే గదలుచున్న తారకలతో యారొదవచ్చినదెసకే దృష్టిబరికించితిని.
అప్పుడావంకనుండి కార్తవీర్యార్జున భయంబున బారి వచ్చు చున్న నర్మదానైది పగిది జంఝామారుతవికీర్ణమగు తమాలకాననము పడువున నేకీభూతమగు కాళరాత్రిసంఘూతముభాతి సూర్యకిరణాకులమైన యంధకారము తీరున నయ్యరణ్యమంతయుఁజీకటిఁగలుగఁ జేయుచు ననేకసంఖ్యాకమగు శరభసైన్యము నా కభిముఖముగా వచ్చుచుండఁ జూచితిని.
ఆ సైన్యమధ్యంబున నుక్కుచే రచియింపబడినవో యనునట్లు కర్కశములగు నవయవములు గలిగి శ్యామలదేహ ప్రభాప్రవాహంబున నయ్యడవి యంతయు నిండింపుచు నెఱ్ఱని దృష్టులు వింధ్యశిలాతల విశాలంబగు నురంబును మెఱయ స్ధూలవరాటికా మాలికలచే నలంకరింపంబడి పతులం జంపవలదని తన్నుఁ బ్రతిమాలికొనవచ్చిన యాఁడు సింగంబులో యనఁ గౌలేయకటుంబినులననుసరించి రాఁ జమరీ వాలంబులు గజదంతంబులు కరిగండముక్తాఫలంబులు మయూర పింఛంబులు పిసితాహిరంబులు గైకొని శబరపరిజనులు వెంట నడువఁగృతాంతుని యంశావతారమన మహామోహిని సోదరునివలె వొప్పుచుఁ బ్రధమవయసుననున్న మాతంగుడను పుళిందనాధుం గాంచితిని. వారాడుకొనుమాటలు వినుటచే వానిపేరు మాతంగుఁడని యెఱింగితిని.
ఆహా! వీని జీవితము మోహప్రాయము. చరితము సాధుజన గర్హితము. ఆహారము మద్యమాంసాదికము. పరిశ్రమయంతయు జీవ హింసయంద త్రాగుటయే యుత్సవము. చెరబట్టిన యుత్తమస్త్రీలే కళత్రములు. మృగములతో సహవాసము. పశురక్తంబున దేవతార్చనము. మాంసమున బలికర్మ ఇట్టి వీనికిఁ గరుణ యెట్లు కలుగును. శాంతిపేరైనం దెలియునా? క్షమకెంతదూరము. వీనికి వివేకమెన్నఁడైనఁ గలుగునేమో అని నే నాలోచించుచుండఁగనే యమ్మాతంగుఁ డరణ్యసంచార ప్రయాసమననయించుకొనటకై యా బూరుగు నీడ కరుదెంచి కోదండ మెక్కుడించి పరిజనోపనీతంబగు పల్ల వాసననంబునఁ గూరుచుండెను.
అప్పుడు శబరయువకుఁ డొకండు వడివడి నాసరోవరంబున కరిగి చేతులతో జలంబుపై నున్న మలినంబు విడఁద్రోయుచుఁ గమలినీపత్రపుటంబున నీరు వట్టి బిసతంతువులఁ గొన్నిటి కోసికొనివచ్చి యాయేలిక కర్పించెను. వాఁడాజలంబులం గ్రోలి చంద్రకిరణంబులం గ్రసియించు రాహువువలెఁ దామరతూడుల నమలి క్షుత్పిపాసల నపనయించుకొనియెను. వాఁడట్లు మాచెట్టునీడఁ గొంతసేపు విశ్రమించి పిమ్మటఁ పుళిందసేనాపరినృతుండై యెందేనింబోయెను.
వారిలో నొక్కవృద్దపుళిందుఁడు తినుటకు మాంసమబ్బమింజేసి యాఁకలిగొని వారితోఁబోవక యత్తరుమూలమున ముహూతన్‌ కాలము జాగుజేసి మా యాయువులఁ గ్రోలువాడువలె నెఱ్ఱనిగుడ్లుగల దృష్టులతో నావృక్షమెక్క నిశ్చయించి యా మూలచూడముగాఁ దల పైకెత్తి చూచెను.
ఆ చూపు వలననే శుకకులముల ప్రాణములు కుత్క్రాంత సమయమైనది, కటకటా, అక్కటికములేని వారికిఁజేయరాని కృత్యము లుండునా? అనేకతాళోఛ్రాయముగల యాపాదపమును సోపానములు గలదానివలె సులభముగానెక్కి యెగిరీయెగరని పిల్లలను, ఎగరనున్న నిసువులను, గొన్నిదినములక్రిందటఁ బుట్టినపిట్టలను, రెక్కలువచ్చుచున్న కానలును శాల్మలీకుసుమ శంకాజనకములగు పోతముల నరసి యరసి శాఖాసందులనుండియు, గోటరములనుండియు, వేరు వేరు ఫలములను వలె పెక్కురకముల శుకశాబకముల గ్రహించి ప్రాణములను పోగొట్టి నేలం బడవైచుచుండెను.
అప్పుడు మాతండ్రియు నకాండమునఁ దటస్తించిన యప్రతీకారము ప్రాణహరము నగు నుపద్రవమునుజూచి మరణభయంబున మేను గంపమునొంద నుద్భ్రాంతదృష్టులతో నలుమూలలు సూచుచుఁ దాలువులెండ నన్నురక్షించు నుపాయంబుగానక తన రెక్కలసందున నిముడ్చుకొని గత౯వ్యతామూఢుఁడై ముక్కుగరచుకొనియుండెను.
పిమ్మట నప్పాపాత్ముఁడు క్రమమ్మునఁ గొమ్మలపై కెక్కి మే మున్న తొర్రలో యమదండమునుంబోలు తన బాహుదండమును జొనిపి సారెకు ముక్కుకొనచేఁ గరచుచు నరచుచున్న మాతండ్రిని గట్టిగఁ బట్టి పైకిఁదీసి గొంతువునులిమి ప్రాణములుబోఁగెట్టెను.
మిగుల నల్ప దేహము గలిగి భయముచేఁ దండ్రిరెక్కలసందున నడఁగియున్ననన్నువాఁడాయుశ్శేషముగలుగఁబట్టి బరిశీలింపడయ్యెను.
ప్రాణములువిడచి తలవ్రాలవైచిన నా తండ్రిని యా నిర్దయుండు అధోముఖముగా నేలంబడవిడచెను. నేనును మాతండ్రితోఁ గూడ నేలంబడితినికాని దైవవశంబున జేసి రాశిగానున్న యాకులపై బడుటచే నా కింతయేని యాయాసము గలిగినదికాదు.
అక్కిరాతుండు చెట్టుదిగకమున్న నేను బాలుండ నగుట దండ్రి చావుగణింపక ప్రాణపరిత్యాగ యోగ్యమగు కాలంబున సైత మించుక ఱెక్కలు విదళించుచుఁ గొంచెము కొంచెమెగిరి కృతాంత ముఖకుహరమునుండి వెల్వడినట్లు నాతిదూరములో నున్న యొకతమాల విటసింగాంచిదట్టమైన యాచెట్టు మొదలుచేరి పక్షసవణన్‌ములగు పణ౯ములసందున డాగియుంటిని.
అక్కిరాతుఁడు గ్రమముగా నా చెట్టునంగల పిట్ట్లనెల్లఁబట్టి చెట్టుదిగి యసువులూడి క్రిందఁబడియున్న చిలుక సిసువులను జిక్కములోఁ బెట్టుకొని మాతంగుఁడఱిగిన తెరవుబట్టి యతివేగముగాఁ బోయెను.
తరువాత నేనించుక తలయెత్తిచూచుచు నాకుకదలినను వాఁడే వచ్చుచున్నవాఁడని బెదరుచు పితృమరణశోక ఖిన్నుఁడనై మిగుల దాహమగుచుండు నీరుండతావరయుచు నామూలమునుండి యెగర దొడంగితిని. ఱెక్కలతోనెగరలేక పాదములతో నడచుచు ననభ్యాసంబునం జేసి యడుగడుగునకు నేలఁబడుచు నెగరబోయి యడ్డముగా బడి యొంటిఱెక్కతో నానుచు నొగర్పుచు మేనెల్లధూళిగాఁగఁ నిట్లాయాసముతోఁ గొంచెముదూరమైనను నడువలేక మిక్కిలి దాహము వేధింప మనంబున నిట్లుతలంచితిని.
ఆహా? అతికష్టములైన యవస్థలయందుగూడఁ బ్రాణులకు జీవితమందు నిరపేక్షిత్వము గలుగదు కదా? జంతువులకు జీవితముకన్న నభిమతమైన వస్తువు వేరొండులేదు. నాయందు మిగులనను రాగముగల తండ్రి పరలోకగతుండైనను నాకు జీవితాశ వదలకున్నది. కటకటా! నాహృదయమెంత కఠినమైనదో? అతండు నాతల్లిపోయినది మొదలు సకల క్లేశములుపడి నన్నుఁబెనిచెనే? అట్టివాని ప్రేముడియంతయు గడియలో మరచిపోయితిని. నా ప్రాణము లెంత కృపణములో? ఉపకారము జేసిన తండ్రి ననుగమించినవికావు. ఇట్టి సమయములో సైతమునన్ను జలాభిలాష బాధింపుచున్నయది, పితృమరణమును లెక్క సేయని పాతకమునన్నిట్లు బాధింపుచున్నది కాబోలు అయ్యో! జలములు దాపునలేవు. నాలుక యెండిపోవుచున్నది. నడువలేను. వనభూమియంతయు నాతపముచేఁ దప్తమైయున్నది. దాహమునకు నిమిషము తాళజాలను. చూపులకుం జీకటిగ్రమ్ముచున్నది. కటకటా! విధియెంతఖలుఁడో నాకు వేగము మరణమైనను గలుగజేయ కున్నాఁడని యనేకప్రకారములఁ దలపోయుచుంటిని.
ఆ ప్రాంతమందు జాబాలియను మహర్షి యాశ్రమముగలదు. అతనికుమారుఁడు హతీతకుండనువాఁడు. సకలవిద్యాపారంగతుండు. సవయస్కులగు మునికుమారులతోఁ గూడుకొని రెండవమార్తాండుని వలె దపస్తేజంబున వెలుంగుచు నమ్మార్గంబున స్నానార్ధమై పంపా సరస్సునకుఁ బోవుచు దాహపీడితుఁడనై నోరు తెరచుకొని దారిలో నొగర్చుఁచుఁ బడియున్న నన్నుఁజూచెను.
సత్పురుషుల హృదయములు కరుణాబంధురములు గదా! అట్టి యవస్థతోనున్న నన్నుఁజూచి యమ్మహాత్ముం డంతరంగంబునఁ బరితపించుచుఁ దోడిమునికుమారునితో వయస్యా! అటు చూడుము, ఆ శుకపోతము అజాతపత్రమై తలవాల వైచుకొని యున్నది. శ్యేనాదికము దీనిం బాధింపఁబోలు. దీని ప్రాణములు కంఠగతములై యున్నవి. నీటికొరకుఁగాబోలు మాటిమాటికి నొగర్చుచు నోరుదెరచుచున్నది. పాపము దీని ప్రాణములు వాయకమున్న జలప్రదేశమును జేర్పుదము లెమ్ము. దీని ప్రాణములు కాపాడిన కడుపుణ్యము రాగలదని పలుకుచు మెల్లన నన్ను మృదులమగు హస్తములతోఁ బట్టికొని యా సర స్త్సీరము జేర్చి దండకమండలము లొకచోటం బెట్టి యతి ప్రయత్నముతో ముక్తాఫలంబులంబోని జలబిందువులఁ గొన్నిటి నా నోటం బోసెను.
అప్పుడు నామేనంతయుఁ జల్లబడినది. పోయిన ప్రాణములు తిరిగివచ్చినవి. శరీరమున దారుఢ్యము గలిగినది. పిమ్మట నన్నొక చెట్టునీడ నిలిపి తాను స్నానము గావించి నిర్వర్తితనిత్యక్రియాకలాపుండై యమ్ముని కుమారుండు మిత్రవర్గముతో జలమువెడలి నన్నొకచేత బట్టికొని తన యాశ్రమమునకుఁ బోయెను.
అధికమహిమాస్పదంబగు నయ్యాశ్రమమున గురుతరయోగ నిష్ఠాగరిష్ఠుండై యున్న జాబాలిం జూచి నేనంతర్గతంబున నిట్లుతలంచితిని.
ఆహా తపఃప్రభావము! ఈమునిమార్తాండుని యాకారము శాంతమయ్యు మెఱపుతీగెయుఁబోలెఁ జూట్కులకు మిరుమిట్లు గొలుపుచున్నయది. ఇమ్మహర్షి యుదాసీనుండైనను ప్రభావసంపన్నుఁడగుట మొదటఁజూచినవానికి వెరపుగలుగకమానదు. మహాత్ముల నామము స్మరించినంత నెట్టిపాపములైనం బోవుననుచో దర్శనమునవచ్చు సుకృతము మాట జెప్పనేల? సకలవిద్యలు నీ మహర్షిముఖమున నటించుచున్నయవి. అన్నన్నా? ఈముదిమి కెంత భయములేదో యా మహానుభావుని జటాకలాపమును సైతము తెలుపుజేసినది. తేజశ్శాలులలో నీతండగ్రేసరుఁడు. ఈ ముని కుంజరుఁడు కరుణారసప్రవాహము. సంసార సముద్రమునకు సేతువు, సంతోషామృతసారము, శాస్త్ర రత్నములకు నికషపాషాణము, ఈ పుణ్యాత్ముని తపోమహిమచేతఁ గదా! మృగములిందు జాతివైరముమాని సంచరింపుచున్నవి. అయ్యారే? మహాత్ముల ప్రభావము ఎంతవిచిత్రమైనది. అని పెక్కుభంగుల నతని మహిమ నభినుతించుచున్న సమయంబున నన్నాహరీతకుఁడు రక్తాశోకతరు మూలమునకుం దీసికొనిపోయి యొకచోట నిలిపి తండ్రికి నమస్కరించి తానొక మూలఁ గూర్చుండెను.
అప్పు డచ్చటనున్న మునులు నన్నుఁజూచి శంకించుచు దీని నెచ్చటనుండి తెచ్చితివని హరీతకు నడిగిన నతండిట్లనియే నేను స్నానార్థమై పద్మసరస్సునకు బోవుచుండఁగా దారిలో నొక చెట్టుక్రిందఁ నెండతాపమున వాడి, దుమ్ములో నోరు దెఱచుకొని యొగర్చుచు నీ శుకపోతము నాకుఁ గనంబడినది.
అప్పుడు నాకు దయపుట్టి దీనిని సరస్సునకుఁ దీసికొనిపోయి తోయము ద్రాగించి సేదదీరినంత నిచ్చటికిఁ దీసికొనివచ్చితిని. ఱెక్కలు వచ్చువఱకు నిందొక తరుకోటరమున నిడి, నీవారకణ నికరముల చేతను వివిధఫలరసములచేతను నేనును నీ మునికుమారులును దీనిం బోషించువారము. ఱెక్కలువచ్చిన తక్షణము గగనతలమున కెగిరి యిష్టము వచ్చిన చోటికిఁ బోవునది. ఇదియే నా యభిప్రాయమని పలికిన విని జాబాలి యించుక వేడుకతోఁ దలయెత్తి పుణ్యజలముల చేతఁ బవిత్రముచేయువాడుంబలె నిర్మలమైన దృష్టులచే నన్నుపలక్షించుచు సారెసారెకు సాభిప్రాయముగా వితర్కించి నన్నుఁజూచి తలయూచి తానుఁ జేసికొన్న యవినయమునకు ఫలం బనుభవించు చున్నాఁడని పలికెను.
తపఃప్రభావసంపన్నంబగు దివ్యదృష్టిచేత సకల ప్రపంచమునంగల కాలత్రయ విశేషములు కరతలామలకముగాఁ జూడనోపిన యమ్మహానుభావుఁ డట్లుపలికినతోడనే యందున్న మునులందరు వెరగుపడి మహాత్మా? ఇది పూర్వజన్మమందెవ్వరు? ఎట్టియవినయ కృత్యము జేసి యిట్టిజన్మమెత్తినది? దీని పే రేమి? ఈ వృత్తాంతము వినుటకు మాకు మిగులఁ గుతూహలముగా నున్నది. వివరింపవే యని ప్రార్థించిన నతండు మునులారా! దీని చరిత్రము కడువింతయైనది. మనకు స్నానసమయమగుచున్నది. మీరును నిత్యానుష్టానములు దీర్చుకొని ఫలహారములఁ దృప్తులై రండు. రాత్రి సావకాశముగా నుడివెదనని పలుకగా వారందరు సంతసించి వడిగాఁబోయి కాల్యకరణీయములం దీర్చుకొని తత్కధాశ్రవణకౌతూహలముతోఁ గ్రమ్మరం జనుదెంచి యమ్మహాముని సమక్షమందు యధానిర్దిష్టముగాఁ గూర్చుండిరి. అర్ధయామావశిష్టమగు రాత్రియందు సుధాకర కిరణములచే జగంబంతయు వెండిపూసినట్లు ప్రకాశింపుచుండ మలయమారుతములు మేనులకు హాయిసేయ హరీతకుఁడు మధురఫలరసంబుల నన్నుఁ దృప్తుంజేసి మునులతోగూడ నతనియొద్దకుఁ దీసికొనిపోయి వేత్రాసనంబునం గూర్చుండి జాలపాదుఁడను శిష్యుండు పవిత్రపాణియై మెల్లగాఁ దాళ వృంతమున వీచుచుండ ఱెండవపరమేష్టివలె నొప్పుచున్న యా జాబాలికి నమస్కరించి నన్నెదుర నిలిపి వినయంబున నిట్లనియె.
తండ్రీ! యీ మునులందరు నీ చిలుక వృత్తాంతము వినుటకు మిక్కిలి వేడుక పడుచ్చున్నారు. ఇది తొలిజన్మమందెవ్వరు? ఎందుండునది? ఏమికారణమున నిట్టిజన్మమెత్తినది? సవిస్తరముగా నుడువుఁడని యడిగిన నజ్జడదారి సంతసించుచు వారినందరను గలయఁ గనుంగొని యిట్లని చెప్పదొడంగె.
తారాపీడుని కథ
క|| కలదుజ్జయినీ నగరం
బిలను మహాకాళ నామకేశ్వరలింగా
మలదీప్తి దీపితాలయ
కలితంబై చారుసౌధ కమనీయంబై||
అవ్వీటి కధినాయకుండై తారాపీడుండను రాజు రాజ్యంబు సేయుచుండెను. అతండు నృగ, నల, నహుష, భరత, భగీరధ, ప్రభుతు లగు పూర్వనృపతుల నతిశయించిన కీర్తిగలవాఁడై నీతి శాస్త్రపారంగతుండును, ధర్మజ్ఞుండును, యజ్ఞపూత విగ్రహుండునునై