సోలువు సోలువుగా వరస పెట్టిండారు.
సంతంతా గుమ్మడికాయలు, సొరకాయలు, పళ్లకాయలు, బీరకాయలు, కాకరకాయలు, చిక్కుడుకాయలు, గోరుచిక్కుడుకాయలు, కారామణి, పీంచకాయలు (బీన్స్‌), డబుల్‌ బీన్సు, క్యారేటు, బీటురూటు, వుర్లగడ్డలు, నవకోలు, ముల్లంగి గడ్డలు, మునగకాయలు మెరస్తా వుండాయి. నల్ల తెల్ల గుండు, పొడవు, సప్రము వంకాయలు. బజ్జి, బోండా, బుడ్డ, మూన్నెల్ల, ఆర్నెల్ల మిరపకాయలు. కోసు, పువ్వకోసు, పచ్చి బటాణి, తమాటాలు, బెండకాయలు, తొండకాయలు రాసులు రాసులు పోసిండారు.
సొంటి, అల్లము, గెణసగడ్డలు, ఏళికాయలు, వెలక్కాయలు, నిమ్మకాయలు, ఉడ్డలు ఉడ్డలు పోసిండారు.
దంటుకూరాకు, సొక్కెతాకు, సబ్బచ్చాకు, పాలాకు, మెంతము కూరాకు, సిలికిలాకు, పణగంటాకు, గురగాగు, కన్వాకు, కాశాకు, మునగాకు, పుదినా, కొత్తమీరి, కరివేపాకు కట్టలకు కొదవలేదు.
ఆ పక్కలానే జొన్నెన్నులు, చేపుకాయలు (జామ), సేవుకాయలు (ఆపిల్), దాలందరి (దానిమ్మ) పనస, పరంగి, మామిడి, తెల్ల, నల్ల ద్రాక్ష సపోట, తిత్తిలికాయలు (ఆరెంజ్‌), బేరికాయలు, కలంగరి (పుచ్చకాయ) కాయలు, సోలువు సోలువులుగా పేర్చి పెట్టిండారు.
“అడవిమల్లి సూదిమల్లి, గుండుమల్లి, జాజిమల్లి, మూడుచుట్ల మల్లి, ఏడుచుట్ల మల్లి, ఏ మల్లి కావాలన్నా ఒగేరేటు” కూస్తా వుండాడు పువ్వులన్న
“కనకబరాలు, రోజాపూలు, రుద్రాక్షపూలు, దాసాళం పూలు, గులాబి, చామంతి, చెలుమల్లి, బేరీపూలు, సంపంగి, సుగందర రాజులు, పన్నీరాకు, మంచితొలసి, అన్నీ వుండాయి” అంటా కాసులు బాగా కమాయిస్తా (సంపాదిస్తా) వుంది పూలమ్మి.
నూగులనూనె, సెనగనూనె, ఆముదము, వేపనూనె, కానుగనూనె డబ్బాలకు కొదవలేదు.
సంతకి రవంత దూరంలా ఎండిడే చేపలు, రవ్విలు, నాటుకోడిగుడ్లు పారం కోడిగుడ్లు, నాటుకోళ్లు, గొర్రెలు, మేకల వ్యాపారాలు జోరుగా సాగతావుండాయి.
బోండాలు, వడలు, పుట్టు, బజ్జీల గమ్ములు ముక్కులాకి ఎక్కి ఎబుడెబుడు తిందామా అనే ఎన్నాన్ని (మనసు) పుట్టుబడి చేస్తా వుండాయి.
ఎలనీరు (కొబ్బరిబొండాం), తాటినుంగులు జనాల దప్పి తీరస్తా వుంటే, ఇంకొందరు జనాలు దోసకాయకి కారము పూసుకొని తిని మింగి మైమరస్తా వుండారు.
నేనూ వూరికే వుంటానా, కావలసింది తిని, కడగా మజ్జిగ తాగి మామిడికాయ ఊరగాయ నంజుకుంటిని.
“సింతలేని సితరంగి సంతకి ఒగ బిడ్డని కన్నెంట. అట్లా ముండ అది. దాని మాటల్ని నువ్వు కట్టుకొంటావా? (వింటావా), ఏల ఏడస్తావు కలకుండుమా” పేదరాలు పెద్దమ్మ చిన్నమ్మని సుదారిస్తా వుంది.
“దాని పుట్టు చూస్తే పురొస్తుంది, వాకిలి చూస్తే వాంతికి వస్తుంది. దానికి నీ సుద్ది ఏమిటికంటా” వేమిరెడ్డి మల్లమ్మ రేగతా వుంది.
“అంతా నా కర్మక్కా కంతకి తగిన బొంతలా నా మొగుడు ముద్దలు మింగి (తిని) పనుకొంటాడే కాని నా గురించి ఒగ మాటా మాట్లాడేలే” అంటా మీనమ్మ .
“ఎదురుయాజ్యానికి వెనగుండాలా. బంతిబోజనానికి ముందుండాల, అనేది పెద్దోళ్ల మాట. కొన్నాళ్లు సరుసుకొనిపోమ్మా నీకూ మంచికాలము వస్తుంది” దైర్యము చెప్పతా దేవమ్మ.
“ఈకిత కర్చులు పోయి మిగిలింది పదివేలే. కొడుకుని కాలేజికి చేర్చాల, ఏమి చేసేదో ఏమో " వెత పడకా వ్యవసాయి (రైతు).
“ఈఫొద్దే కాసులు కట్టిడాల, లేదంటే సీటు చిక్మేలేదు” డాక్టరు కోర్సుకు కొడుకుని చేర్చతా వ్యాపారి.
రైతు వెతలే కాదు వ్యాపారి కిక్కు కతలూ ఈడ చానా కనిపిస్తాయి, వినిపిస్తాయి.
“అబ్బా పరంగిపండు(బొప్పాయి) మాదిరిగా వుందిరా” పడుచును చూస్తా పిల్లగాడు అనె.
“పండు పైన పొట్టు వుంటుందిరా చూసి నడు, గొంతులా తగులుకొంటే చానా గాసిపడాలా” మంచిమాట చెప్పతా మల్లన్న
“దేశము తిరిగిన గువ్వ గూటికి రాకుండా పోతుందా, నువ్వ పదరా” అదేమి యవ్వారము నడిచెనో మొకము ఎర్రగా అయిండే సత్తిగాని బుజంమింద చెయ్యేసి పిట్టన్న పోతావుండాడు.
ఈసంత మాసంత సరుకుల సంతే కాదు. సంసారాలని నిలబెట్టే సంత. చింతల్ని తుడిపి మనషుల్ని మంచిగా మార్చి. తన గుండెల్లో పెట్టుకొని గూడుకట్టుకొనే సంత. సంత సమాచారము తెలుసుకొాంటా నేను. సరకుల బేరములా అబ్బా అమ్మ.
పొద్దయిపోతా వుంది. పొద్దప్పని చూస్తా జనం సంతను విడచి చిన్న చిన్న దోవలుగా మారి మబ్బు ముసురుకొంటా వుందనంగా ఇండ్లు చేరిరి.
XXX XXX XXX
ఓసూరు పక్కలాని వూర్ణువూర్లంతా కొత్తబట్టల్లా కళకళలాడతా పిండివంటల్లా గుమగుమలాడతా వుండాయి. పరసని చూసేకి పయనమవ్వతా వుండాయి.
అమ్మా అబ్బ, అవ్వాతాత, మామ, అత్త, మామకూతురు మల్లి, మా అమ్మ అంతా చేరి పరస దోవలా పోతావుండారు. పొద్దప్పని కష్టంలా మేఘాలు పాలుపంచుకొని చల్లనిగాలిని నేలపై గుమ్మరిస్తా ఆడాడ నీడని పరస్తా వుండాయి.
- “రామరామ ముకుంద మాధవ రామ సద్దురు కేశవా
- రామ దశరథ తనయదేవా - రామశ్రీ నారేయణ ౹౹రామా॥!
- కంటకులు హరిని చూపమందురు - కాయమందే చూడరూ
- అత్మమర్మము తెలియనేరరు - అమర శ్రీ నారేయణ”
తాతగారి ఆశ్రమము నింకా బజన పాట వినబడతా వుంది. పాట వినుకొంటా ముందరికి నడిస్తిమి.
దోవ పక్కలా చింతమాను నీడలా ఆదాయమ్మ డోలుని మెడకి తగలేసుకొని వాయిస్తా వుంటే మగోడు ఉరుమారెమ్మని తలమీద పెట్టుకొని ఆడతా నారపగ్గము (కొరడా)తో కొట్టుకొంటా వుండాడు. అది చూసినవాళ్లంతా వాళ్లకి తోచిన కాసుల్ని ఆడవేసి పోతావుండారు.
ఆ పక్కలానే కొందరు కట్టిసాము చేస్తా కనిపిచ్చిరి. వాళ్ల కట్టెని బలే న్యాక్‌గా జోరుగా తిప్పతా వుండారు. “ఇందప్పా” అంటా రాయిని
తెలుగుజాతి పత్రిక అమ్మనుడి * మార్చి-2021
40
