ఎక్కించి అగదుచేయడం పాడి కాదు” అన్నాను.
అది సరే అన్నయ్యా, ముప్పై, నలవై, ఏభై...లకు గూటాలను పెట్టాలనా వద్దా?” గురుతు చేసినాడు చిన్నయ్య
“పెట్టకూడదు చిన్నయ్యా. పెట్టనే పెట్టకూడదు. అన్ని నుడులలో ఉన్నట్లే తెలుగులోనూ అలవు(ప్రామాణిక)నుడి, నెలవు(మాండలిక) నుడి ఉన్నాయి కదా. నెలవునుడిలో కూడా కుదురు(కులం)నుడి విడిగా ఉంటుంది కదా. అలాంటి ఒక కుదురునుడిలోనివే పై సడులు. పారు(బ్రాహ్మణుల) నోళ్లలో మట్టుకే ఉండే నెలవునుడిని అలవునుడిగా మార్చేసినారు తెలివరులు. ఎవరు చేసినా తప్పుతప్పే. చదువుకొన్న పారులలో తప్ప మరొకరిలో ఈ సడులు వినబడవు. వాళ్లు కూడా రాసేటప్పుడు గూటాలను తగిలించి ముప్పయి నలబయిలను రాయడం ముమ్మాటికీ తప్పే. నెలవునుడిలో కతలూ కట్టురలూ రాసుకొనేటప్పుడు రాయవచ్చు కానీ, ఎసిదిని రాసేటపుడూ ఆకికల్లో అలవునుడిలో రాసేటపుడూ గూటాలను పెట్టకూడదు కాక పెట్టకూడదు. అలవునుడిలో ఒడ్లు, అడ్లు అని రాయకూడదు, వడ్లు అనే రాయాలి. సిన్న సెంబు అని రాయకూడదు, చిన్న చెంబు అనే రాయాలి. ఇక్కడ కూడా అంతే, ముప్పయి, నలుబయి, ఏబయి, డెబ్బయి, ఎనబయి, తొంబయి అనే రాయాలి. గూటాలతో రాయకూడదు" చెప్పినాను.
“బాగుందన్నయ్యా, తెలుగుమాటలకు గూటాలను తగిలించకూడదని తెలుసుకొన్నాం. ఏదయినా ఒక చేర్పును గురించి చెప్పన్నయ్యా” అన్నాడు నారాయణ.
“అన్నయ్యా, ఈయన ఎవరో, ముద్రణాలయం అనే పెరమాటకు అచ్చుగుడి అనే తెలుగుమాటను వాడినారు చూడు” అన్నాడు చిన్నయ్య,
“బాగానే ఉంది కానీ, గుడికి మారుగా ఏదయినా చేర్పును కలిపి పొందించి ఉంటే ఇంకా బాగుండేది. కార్యాలయాన్ని పనిగుడి అంటే బాగుంటుందా?” అన్నాడు నారాయణ.
“నువ్వన్నది నిక్మమే నారాయణా. చేర్చు అనేది, కుదురుకు అంటుకొనేదిగా కంటే కలనిపోయేదిగా ఉంటే మరింత చిన్నమాటలను పొందించవచ్చు. పైగా గుడి అంటూనే అందరికీ వేలుపు వెలసిన చోటుగా మట్టుకే తోస్తుంది. తెలుగులో “ఇలు అనే మాట ఉంది. “ఇల్లు అని ఈమాటకు తెల్లం. ఈమాటను నన్నయ కూడా వాడినారు. గుడి అంటే కూడా ఇల్లు అనే కదా తెల్లం. గుడికి తెన్నాటి(ఇప్పటి తమిళనాటి) తెలుగుమాట కోయిలు. కళింగ తెలుగులో కోవెల. కో అంటే వేలుపు. వేలుపు ఉండే ఇలు కాబట్టి కోయిలు అయింది. ఈ “ఇలు” ను చేర్చుగా చేసుకొని కొత్తమాటలను పుట్టించవచ్చు” అంటూ మొదలిడినాను.
- 1. అగవు+ఇలు = అగవిలు ఆఫీస్‌ (కార్యాలయం అంటున్నారు. అగవు అంటే పని)
- 2. అచ్చు+ఇలు = అచ్చిలు ప్రింటింగ్‌ ప్రెస్‌.(ముద్రణాలయం).
- 3. అడకు+ఇలు = అడకిలు బ్యాంక్‌. (అడకు అంటే దాచి ఉంచి కావాలసినపుడు తిరిగితీసుకోవడం. తెన్నాటి తెలుగుమాట ఇది).
- 4. అరుగు+ఇలు = అరుగిలు ఆడిటోరియం.(రంగమండపం అంటున్నారు).
- 5. ఉచ్చ+ఇలు = యూరినల్స్‌. (మూత్రశాల అంటున్నారు. దాదాపు రెండువేల ఏళ్ల కిందట, ఇక్ష్వాకుదొరలు, నాగార్జునకొండ దగ్గర ఒక పలుచడువిలును నెలకొల్పినారు. అక్కడ యూరినల్స్‌కు “ఉచ్చకుటి” అని రాతిపలకను చెక్కించి పెట్టినారు)
- 6. ఎరుక +ఇలు = ఎరుకిలు అకాదెమీ.(ఎరుక అంటే జ్ఞానం)
- 7 ఎస+ఇలు = ఎసిలు/ఎసగిలు మ్యూజిక్‌ తియేటర్‌. (ఎస అంటే సంగీతం. తెన్నాటి మాట)
- 8. కనబరుచు+ఇలు = కనబరపిలు ఎగ్జిబిషన్‌ (ప్రదర్శనశాల అంటున్నారు. ).
- 9. కాల్చు+ఇలు = కాల్చిలు క్రిమెటోరియం.
- 10. కూడు +ఇలు = కూటిలు రెస్తారెంట్‌.(బోజనశాల అంటున్నారు.)
- 11. కోగు +ఇలు = కోగిలు బార్బర్‌షాప్‌/సెలూన్‌.(క్షౌరశాల అంటున్నారు. కోగు=గొరుగు.)
- 12. కోలు +ఇలు = కోలిలు పోలీస్‌స్టేషన్‌. (రక్షకబట నిలయం అంటున్నారు. కోలు=కావలి; కోలుకారు=పోలీస్‌)
- 13. గూడు+ఇలు = గూటిలు డార్మెటరీ.
- 14. చదువు+ఇలు = చదువిలు కాలేజ్‌.(కళాశాల అంటున్నారు)
- 15. చలిదాపు+ఇలు = చలిదాపిలు కోల్డ్‌స్టోరేజ్‌.(శీతలగిడ్డంగి అంటున్నారు)
- 16. చలువ+ఇలు = చలువిలు లాండ్రీ.
- 17. తగవు+ఇలు = తగవిలు కోర్ట్‌. (న్యాయస్తానం అంటున్నారు. తగువు = న్యాయం)
- 18. తమ్మ+ఇలు = తమ్మిలు పాన్‌బూత్‌.
- 19. తానేగి+ఇలు =. తానేగిలు ఆటోస్ట్రాండ్.(తానేగి అంటే ఆటోరిక్షా)
- 20. తెరాట+ఇలు. = తెరాటిలు సినిమా తియేటర్‌.(చలనచిత్ర మందిరం అంటున్నారు)
- 21. తేనీరు+ఇలు = తేనీరిలు టీస్టాల్‌.
- 22. దంచు+ఇలు = దంపిలు ఫ్లోర్‌ మిల్‌.
- 23. దొంతి+ఇలు = దొంతిలు అపార్ట్‌మెంట్‌.
- 24. నట్టువ+ఇలు = నట్టువిలు నాట్యమందిరం.
- 25. ననుపు+ఇలు = ననుపిలు ఫ్యాక్టరీ.(కార్మాగారం అంటున్నారు. ననుపు=వృత్తి)
- 26. నారు+ఇలు = నర్సరీ.
- 27. నిలవ +ఇలు = నిలవిలు గోడౌన్‌.(గోదాము అంటున్నారు.)
- 28.నోయి+ఇలు = నోయిలు లైబ్రరీ. ((గ్రందాలయం అంటున్నారు. నోయి=గ్రందం. ఇది తెన్నాటి తెలుగుమాట)
- 29, పట్టేగి+ఇలు = పట్టేగిలు రైల్వేస్టేషన్‌.
తెలుగుజాతి పత్రిక అమ్మనుడి ఆ మార్చి-2021
24
