శుకసప్తతి/ముప్పదితొమ్మిదవకథ
దెలిపి పతివ్రతాశిరోమణియగు నీ కిట్టిగుణంబులు పుట్టునే యని బహూకరించెం గావున నయ్యమాత్యకుమారికకుం గలయగణ్యనైపుణంబు గలిగినంగాని ధరణిభుజంగుని సంగతికిం జనగూడునే యనునంతలో నరుణోదయంబైన ప్రభావతీలలితాంగి శుద్ధాంతంబున కరిగి క్రమంబున దినావసానం బగుటయు. 260
చ. జలకములాడి జీని బురుసాజిగిచీరె ధరించి గుబ్బలన్
గలప మలంది కన్నుగవ కాటుకరేఖ యమర్చి కస్తురిన్
తిలకము దీర్చి భూషలును దేహమునందు నలంకరింపుచున్
కలవలరాజుఁబోలు నరనాథుని జేరగ నేఁగు నత్తరిన్. 261
క. చని నాఁటిరేయి నరపతి
నెనయన్ దద్గేహసీమ నేఁగెడుదానిన్
కనుగొని యనియెన్ గీరం
బును దనపల్కులను నమృతముఁ గులుకంగన్. 262
ముప్పదితొమ్మిదవకథ
క. కలహవిజృంభణబాహా
బలనిర్జితశత్రురాజబలుఁ డతిలోకో
జ్జ్వలచిత్రసేనుఁ డప్పురి
చెలువొందగ నేలు చిత్రసేనుం డనఁగన్. 263
గీ. అతఁడు నాతనిదేవేరి నతులదివ్య
లక్షణాకృతి సయ్యాదిలక్ష్మిఁ బోలి
వెలయు సుబలాంగనయు సముద్వేలలీల
నేకకంఠత నిద్ధాత్రి యేలుటయును. 264
వ. అప్పు డప్పార్థివపుణ్యదంపతులు పరస్పరపరమస్నేహంబున చందచంద్రికాప్రకారంబున కుసుమసుగంధన్యాయంబున రత్ననిర్యత్ప్రభావంబునం బ్రవర్తిల్లుచు నుండునంత నక్కాంతారత్నంబు వెండియు. 265
చ. అలుక ఘటించ దెంత పనియైన మనంబున, నొవ్వ జల్లుగాఁ
బలుకదు చేటికాంగనల పట్టునకైన, విభుండు గోరిన
ట్లలవడ సేవ సేయు సమయం బెటువంటిదియైన రాజకాం
తలు తనతోడివా రిది గదా కులధర్మ మటంచు నెంచగన్. 266
వ. ఇంతియె కా దాకాంతాతిలకంబు నిరవధికసౌభాగ్యంబు దెలియ నొకనాఁడు నిజాంతఃపురవరారోహాసహస్రంబులు గొలువ నాళీజనంబులతో నిష్టాగోష్ఠి విహారంబులు సలుపుచున్న యెడ. 267
సీ. ఒకబాలచంద్రఖండకళాలయకపోల
నీరుమోసిన వింతతీరుఁ జూచి
యొకచాన సంతతానికదానగజయాన(?)
పురుఁడోమఁగ రహించు హరువుఁ జూచి
యొకకాంత కుందకోరకకాంత(రచయుక్త)
బాలింతయైయున్న బాగుఁ జూచి
యొకభామ వికచచంపకదామతనుధామ
బిడ్డ నర్మిలిఁ బ్రోచు బెడఁగుఁ జూచి
గీ. యతిశయానందకరము పుత్రాప్తి కంటె
వేఱె యొక్కటి గలదె భావింప ననుచు
ననుఁగు నెచ్చెలిపిండుతో నవ్వధూటి
వేడుక రా లరముచ్చట లాడియాడి. 268
చ. ఇల గలపుణ్యతీర్థముల కేఁగి వ్రతంబు లొనర్పుతీర్థవా
సులకు సమస్తవస్తువులు చూర లొసంగ కుటుంబభోజనం
బులు ఫలదానముల్ నడపు భూసురకోటికి ప్రాక్తనంబుతా
కొలలు హరింప నక్కుసుమకోమలీనాథు ననుజ్ఞ మున్నుగన్. 268
వ. ఇత్తెఱంగున సుపుత్రోదయకారణంబులగు బహువిధశుభవ్రతంబు లాచరింపుచున్నయెడ నొకనిశీథినీసమయంబున. 269
గీ. పతియు దానును సురతానుభవమువలన
అంగమునబుట్టు బడలిక లపనయింప
మృదులతరతల్పనమునబొంది నిదురజెంది
మేలుకల గాంచి యంతలో మేలుకాంచి. 270
క. తనప్రాణవల్లభునకున్
గనకలతాతన్వి గనినకల తనవాలుం
గనుఁగొనల సిగ్గుఁ గుల్కుచు
వినుపించిన యవ్విభుండు విస్మయమతియై. 271
క. ఇక్కల నిక్కను యగుచున్
ఱెక్కలుగలజక్కి నెక్కు రేఖావంతున్
జిక్కపరచు నవమోహము
నొక్కరునిన్ గొమరు గొంచెదో యెలనాఁగా! 272
గీ. అనిన మో మరవాంచి బింబాధరమున
గందళించిన చిఱునగ వందగించ
సేమమునగాను నోచిననోములెల్ల
పండెనేమోకదా యని యుండునంత. 273
గీ. చిత్రసేనపక్షీంద్రుతో శితమునీంద్ర
శాపసంప్రాప్తుఁడైన వైశ్వానరుండు
జగతి నిక రాజవంశాఖాచంద్రుఁ డగున
టంచు దైవజ్ఞు లెఱుగింప నాక్షణంబ. 274
క. ధీరులు దెలుపఁగ మది చెలు
వారందగు సుబలతోడ నతులితసదన
ప్రారంభవేళ నకులున్
గోరి ప్రసన్నునిగ జేసికొని వినయోక్తిన్. 275
క. తనయాభిలాష దెల్పుచు
మనమలరన్ వేడుకొనినమాత్రనె యతఁడే
నెనయ భవద్గర్భంబునం
జనియిత్తునటంచు వర మొసగి చనునంతన్. 276
వ. అది గారణంబున. 277
క. కలవాణీమణి సుబలకు
నెలమసలినపిదప రెండునెలలై మఱియున్
నెల యొండుగడచినంతన్
చెలువకు నెమ్మేన గర్భచిహ్నోదయమై. 278
చ. వెలవెలనైననెమ్మొగము వృత్తగురుస్తనగోరకాగ్రముల్
నలుపువహించె నిమ్నతరనాభి బయల్పడియెన్ వళీతరంగరే
ఖలనగుముత్యముల్ దొలఁగె కౌ నొకయించుక గాఁగ నాభయాం
కలుతరచయ్యె నవ్వికచకంబుదళాయతనేత్ర కెంతయున్. 279
క. ఈరీతి న్నవమాసము
లారామామణి ధరించి యతులితసుముహూ
ర్తారంభవేళ గనె సుకు
మారున్ సుకుమారతనురమాసుకుమారున్. 280
వ. అట్టియెడ. 281
సీ. అనవద్యవాద్యముల నగరచేటిక
నగరసామంతు లనంగ నడిచె
బ్రతికెదమని కోరి మతి నుల్లసిలు విప్ర
వరులకు బంగారువాన గురిసె
పట్టణక్షోణి నాబాలవృద్ధాదులౌ
ప్రజలకుఁ జక్కెఱపంటఁ బండె
గడిదుర్గములనుండి కడుచూడఁజూలని
యరివీరులకు గుండె లావలించె
గీ. నెంచఁదగియున్న వియ్యంపుటింటిరాచ
కులము మన్నీల కింతైన బలిమి గలిగె
కోపనారత్న మగుసుబలాపురంద్రి
కడుపునను పుత్రతిలకంబుఁ బొడమె నపుడు. 282
గీ. అంత నారాజవరుఁడు శుద్ధాత్ముఁ డగుచు
వసుధ మెచ్చంగ పుత్రోత్సవం బొనర్చి
ప్రోడలగుభామినీమణుల్ పురుడు దీర్చ
జాతకర్మాధికృత్యముల్ సంఘటించి. 283
క. పేరొసంగె చిత్రభానుమ
హారా జనగురుననుజ్ఞ నలబాలునకున్
వేరుకలహంసగమనల
వారతరతనాలతొట్లు నలరించె వెసన్. 284.
ఉ. పొన్నపుసన్నపుంబనుల చొక్కటమౌ దగతొట్ల వూఁచి నా
యన్నకులాలి నన్ను గని నయ్యకులాలిసిరుల్ దొలంకువాల్
గన్నుల బుచ్చిపాపనికి లాలి మరందము గ్రమ్మరించు విల్
గన్నవజీరుగన్నవగకానికి లాలి యటంచు భామినుల్. 285
గీ. ముద మొదవ బాలుఁ డిట్టు లభ్యుదయలీలం
బెరిగే నానాఁటివిదియచందురునిబోలి
వినయగాల భీకర్యవివేకముఖ్య
సరసగుణముల నానాఁటఁ బెరుగుచుండ.286
సీ. అభ్యసించె చతుర్విధామ్నాయబహువిధ
కావ్యబాహాటాది గ్రంథములును
సాధించె ఖురళికాస్థలిని ముప్పదిరెండు
నాణెంబులైన విన్నాణములను
వాయించె వల్లకీవాదనాదసమస్త
సంగీతబహురహస్యక్రమములు
నేర్చె మదోద్ధతానేకపజవతురం
గమరథారోహచంక్రమనిరూఢి
గీ. తెలిసి సామాద్యుపాయశక్తిత్రయములు
కనియె రాజన్యనీతి ప్రకాశనీతి
రాజమాత్రుండె యమ్మహోరాజతీవ్ర
భానుమద్ద్యుతి యాచిత్రభానునృపతి. 287
వ. ఇవ్విధంబున నవ్వసుంధరావరకుమారకంఠీరవుండు నిరవధికభోగభాగ్యోదయుండును, నిరుపమానమహైశ్వర్యధుర్యుండును నిరవద్యసకలవిద్యాప్రవీణుండును నై యుండునంత. 288
క. కుందనమును నెత్తావియు
.....................................
యిందుముఖీకందర్పున
కందంబుగ యౌవనోదయ మ్మెదిరించెన్. 289
గీ. అంత తలిదండ్రు లత్యంతహర్ష మెసఁగ
మంచికళ్యాణవేళ సన్మానలీల
పంచకళ్యాణ మొనరించి పట్టభద్రుఁ
జేయ జగతీసురేంద్రుఁడై చెలగుటయును. 290
క. ముయ్యాడుముద్దుగుమ్మలు
వెయ్యాకులుగల రయారె వీరినగరి నో
తొయ్యలి వీరందఱిలో
నెయ్యము మదిఁ దొంగలింప నీరై ప్రేమన్. 291
గీ. తొడరి నినువిన్న యదిమొదల్ కడువిరాళి
నితఁడు మకరాంకశరశతక్షతశరీరుఁ
డయ్యె నీచేతిదింకనే యంచు బల్కు
సెలవుల నొకింత చిఱునవ్వు చెంగలింప. 292
క. తలవాంచి సమ్మతం బగు
తలఁపున నుండునెడ నుదయధరణీధరది
క్తలమున రవి యుదయించిన
మలమల దానగరుఁ జేరి మాపటి వేళన్. 293
క. కనకోపమాంగి చిలుకన్
గనుగొని మనరాజమౌళి కథ దెల్పితి వెం
తని నిన్ను మెత్తునిక నా
పెనిమిటి జననంబు దెలియ ప్రియమగు ననుడున్. 294