శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 63
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 63) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 జయా కర్షణం శత్రునిబర్హణం చ; కృషిర వణిజ్యా పశుపాలనం చ
శుశ్రూషణం చాపి తదార్ద హేతొర; అకార్యమ ఏతత పరమం థవిజస్య
2 సేవ్యం తు బరహ్మ షట కర్మ గృహస్దేన మనీషిణా
కృతకృత్యస్య చారణ్యే వాసొ విప్రస్య శస్యతే
3 రాజప్రైష్యం కృషిధనం జీవనం చ వణిజ్యయా
కౌటిల్యం కౌటలేయం చ కుసీథం చ వివర్జయేత
4 శూథ్రొ రాజన భవతి బరహ్మ బన్ధుర; థుశ్చారిత్ర్యొ యశ చ ధర్మాథ అపేతః
వృషలీ పతిః పిశునొ నర్తకశ చ; గరామప్రైష్యొ యశ చ భవేథ వికర్మా
5 జపన వేథాన అజపంశ చాపి రాజన; సమః శూథ్రైర థాసవచ చాపి భొజ్యః
ఏతే సర్వే శూథ్ర సమా భవన్తి; రాజన్న ఏతాన వర్జయేథ థేవకృత్యే
6 నిర్మర్యాథే చాశనే కరూర వృత్తౌ; హింసాత్మకే తయక్తధర్మస్వవృత్తే
హవ్యం కవ్యం యాని చాన్యాని రాజన; థేయాన్య అథేయాని భవన్తి తస్మిన
7 తస్మాథ ధర్మొ విహితొ బరాహ్మణస్య; థమః శౌచం చార్జవం చాపి రాజన
తదా విప్రస్యాశ్రమాః సర్వ ఏవ; పురా రాజన బరహ్మణా వై నిసృష్టాః
8 యః సయాథ థాన్తః సొమప ఆర్య శీలః; సానుక్రొశః సర్వసహొ నిరాశీః
ఋజుర మృథుర అనృశంసః కషమావాన; స వై విప్రొ నేతరః పాపకర్మా
9 శూథ్రం వైశ్యం రాజపుత్రం చ రాజఁల; లొకాః సర్వే సంశ్రితా ధర్మకామాః
తస్మాథ వర్ణాఞ జాతిధర్మేషు సక్తాన; మత్వా విష్ణుర నేచ్ఛతి పాణ్డుపుత్ర
10 లొకే చేథం సర్వలొకస్య న సయాచ; చాతుర్వర్ణ్యం వేథవాథాశ చ న సయుః
సర్వాశ చేజ్యాః సర్వలొకక్రియాశ చ; సథ్యః సర్వే చాశ్రమస్దా న వై సయుః
11 యశ చ తరయాణాం వర్ణానామ ఇచ్ఛేథ ఆశ్రమసేవనమ
కర్తుమ ఆశ్రమథృష్టాంశ చ ధర్మాంస తాఞ శృణు పాణ్డవ
12 శుశ్రూషా కృతకృత్యస్య కృతసంతాన కర్మణః
అభ్యనుజ్ఞాప్య రాజానం శూథ్రస్య జగతీపతే
13 అల్పాన్తరగతస్యాపి థశ ధర్మగతస్య వా
ఆశ్రమా విహితాః సర్వే వర్జయిత్వా నిరాశిషమ
14 భైక్ష చర్యాం న తుప్రాహుస తస్య తథ ధర్మచారిణః
తదా వైశ్యస్య రాజేన్థ్ర రాజపుత్రస్య చైష హి
15 కృతకృత్యొ వయొ ఽతీతొ రాజ్ఞొ కృతపరిశ్రమః
వైశ్యొ గచ్ఛేథ అనుజ్ఞాతీ నృపేణాశ్రమమణ్డలమ
16 వేథాన అధీత్య ధర్మేణ రాజశాస్త్రాణి చానఘ
సంతానాథీని కర్మాణి కృత్వా సొమం నిషేవ్య చ
17 పాలయిత్వా పరజాః సర్వా ధర్మేణ వథతాం వర
రాజసూయాశ్వమేధాథీన మఖాన అన్యాంస తదైవ చ
18 సమానీయ యదా పాఠం విప్రేభ్యొ థత్తథక్షిణః
సంగ్రామే విజయం పరాప్య తదాల్పం యథి వా బహు
19 సదాపయిత్వా పరజా పాలం పుత్రం రాజ్యే చ పాణ్డవ
అన్యగొత్రం పరశస్తం వా కషత్రియం కషత్రియర్షభ
20 అర్చయిత్వా పితౄన సమ్యక పితృయజ్ఞైర యదావిధి
థేవాన యజ్ఞైర ఋషీన వేథైర అర్చిత్వా చైవ యత్నతః
21 అన్తకాలే చ సంప్రాప్తే య ఇచ్ఛేథ ఆశ్రమాన్తరమ
ఆనుపూర్వ్యాశ్రమాన రాజన గత్వా సిథ్ధిమ అవాప్నుయాత
22 రాజర్షిత్వేన రాజేన్థ్ర భైక్ష చర్యాధ్వ సేవయా
అపేతగృహధర్మొ ఽపి చరేజ జీవితకామ్యయా
23 న చైతన నైష్ఠికం కర్మ తరయాణాం భరతర్షభ
చతుర్ణాం రాజశార్థూల పరాహుర ఆశ్రమవాసినామ
24 బహ్వ ఆయత్తం కషత్రియైర మానవానాం; లొకశ్రేష్ఠం ధర్మమ ఆసేవమానైః
సర్వే ధర్మాః సొపధర్మాస తరయాణాం; రాజ్ఞొ ధర్మాథ ఇతి వేథాచ ఛృణొమి
25 యదా రాజన హస్తిపథే పథాని; సంలీయన్తే సర్వసత్త్వొథ్భవాని
ఏవం ధర్మాన రాజధర్మేషు సర్వాన; సర్వావస్దం సంప్రలీనాన నిబొధ
26 అల్పాశ్రయాన అల్పఫలాన వథన్తి; ధర్మాన అన్యాన ధర్మవిథొ మనుష్యాః
మహాశ్రయం బహుకల్యాణ రూపం; కషాత్రం ధర్మం నేతరం పరాహుర ఆర్యాః
27 సర్వే ధర్మా రాజధర్మప్రధానాః; సర్వే ధర్మాః పాల్యమానా భవన్తి
సర్వత్యాగొ రాజధర్మేషు రాజంస; తయాగే చాహుర ధర్మమ అగ్ర్యం పురాణమ
28 మజ్జేత తరయీ థణ్డనీతౌ హతాయాం; సర్వే ధర్మా న భవేయుర విరుథ్ధాః
సర్వే ధర్మాశ చాశ్రమాణాం గతాః సయుః; కషాత్రే తయక్తే రాజధర్మే పురాణే
29 సర్వే తయాగా రాజధర్మేషు థృష్టాః; సర్వా థీక్షా రాజధర్మేషు చొక్తాః
సర్వే యొగా రాజధర్మేషు చొక్తాః; సర్వే లొకా రాజధర్మాన పరవిష్టాః
30 యదా జీవాః పరకృతౌ వధ్యమానా; ధర్మాశ్రితానామ ఉపపీడనాయ
ఏవం ధర్మా రాజధర్మైర వియుక్తాః్వావస్దం నాథ్రియన్తే సవధర్మమ