శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 336
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 336) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 అహొ హయ ఏకాన్తినః సర్వాన పరీణాతి భగవాన హరిః
విధిప్రయుక్తాం పూజాం చ గృహ్ణాతి భగవాన సవయమ
2 యే తు థగ్ధేన్ధనా లొకే పుణ్యపాపవివర్జితాః
తేషాం తవయాభినిర్థిష్టా పారమ్పర్యాగతా గతిః
3 చతుర్ద్యాం చైవ తే గత్యాం గచ్ఛన్తి పురుషొత్తమమ
ఏకాన్తినస తు పురుషా గచ్ఛన్తి పరమం పథమ
4 నూనమ ఏకాన్తధర్మొ ఽయం శరేష్ఠొ నారాయణ పరియః
అగత్వా గతయస తిస్రొ యథ గచ్ఛన్త్య అవ్యయం హరిమ
5 సహొపనిషథాన వేథాన యే విప్రాః సమ్యగ ఆస్దితాః
పదన్తి విధిమ ఆస్దాయ యే చాపి యతి ధర్మిణః
6 తేభ్యొ విశిష్టాం జానామి గతిమ ఏకాన్తినాం నృణామ
కేనైష ధర్మః కదితొ థేవేన ఋషిణాపి వా
7 ఏకాన్తినాం చ కా చర్యా కథా చొత్పాథితా విభొ
ఏతన మే సంశయం ఛిన్ధి పరం కౌతూహలం హి మే
8 [వైషమ్పాయన]
సముపొధేష్వ అనీకేషు కురు పాణ్డవయొర మృధే
అర్జునే విమనస్కే చ గీతా భగవతా సవయమ
9 ఆగతిశ చ గతిశ చైవ పూర్వం తే కదితా మయా
గహనొ హయ ఏష ధర్మొ వై థుర్విజ్ఞేయొ ఽకృతాత్మభిః
10 సంమితః సామవేథేన పురైవాథి యుగే కృతః
ధార్యతే సవయమ ఈశేన రాజన నారాయణేన హ
11 ఏతమ అర్దం మహారాజ పృష్ఠః పార్దేన నారథః
ఋషిమధ్యే మహాభాగః శృణ్వతొః కృష్ణ భీస్మయొః
12 గురుణా చ మమాప్య ఏష కదితొ నృపసత్తమ
యదా తు కదితస తత్ర నారథేన తదా శృణు
13 యథాసీన మానసం జన్మ నారాయణ ముఖొథ్గతమ
బరహ్మణః పృదివీపాల తథా నారాయణః సవయమ
తేన ధర్మేణ కృతవాన థైవం పిత్ర్యం చ భారత
14 ఫేనపా ఋషయశ చైవ తం ధర్మం పరతిపేథిరే
వైఖానసాః ఫేనపేభ్యొ ధర్మమ ఏతం పరపేథిరే
వైఖానసేభ్యః సొమస తు తతః సొ ఽనతర్థధే పునః
15 యథాసీచ చాక్షుషం జన్మ థవితీయం బరహ్మణొ నృప
తథా పితామహాత సొమాథ ఏతం ధర్మమ అజానత
నారాయణాత్మకం రాజన రుథ్రాయ పరథథౌ చ సః
16 తతొ యొగస్దితొ రుథ్రః పురా కృతయుగే నృప
వాలఖిల్యాన ఋషీన సర్వాన ధర్మమ ఏతమ అపాదయత
అన్తర్థధే తతొ భూయస తస్య థేవస్య మాయయా
17 తృతీయం బరహ్మణొ జన్మ యథాసీథ వాచికం మహత
తత్రైష ధర్మః సంభూతః సవయం నారాయణాన నృప
18 సుపర్ణొ నామ తమ ఋషిః పరాప్తవాన పురుషొత్తమాత
తపసా వై సుతప్తేన థమేన నియమేన చ
19 తరిః పరిక్రాన్తవాన ఏతత సుపర్ణొ ధర్మమ ఉత్తమమ
యస్మాత తస్మాథ వరతం హయ ఏతత తరిసౌపర్ణమ ఇహొచ్యతే
20 ఋగ్వేథపాఠపఠితం వరతమ ఏతథ ధి థుశ్చరమ
సుపర్ణాచ చాప్య అధిగతొ ధర్మ ఏష సనాతనః
21 వాయునా థవిపథాం శరేష్ఠ పరదితొ జగథ ఆయుషా
వాయొః సకాశాత పరాప్తశ చ ఋషిభిర విఘసాశిభిః
22 తేభ్యొ మహొథధిశ చైనం పరాప్తవాన ధర్మమ ఉత్తమమ
తతః సొ ఽనతర్థధే భూయొ నారాయణ సమాహితః
23 యథా భూయః శరవణజా సృష్టిర ఆసీన మహాత్మనః
బరహ్మణః పురుషవ్యాఘ్ర తత్ర కీర్తయతః శృణు
24 జగత సరష్టుమనా థేవొ హరిర నారాయణః సవయమ
చిన్తయామ ఆస పురుషం జగత సర్గ కరం పరభుః
25 అద చిన్తయతస తస్య కర్ణాభ్యాం పురుషః సృతః
పరజా సర్గ కరొ బరహ్మా తమ ఉవాచ జగత్పతిః
26 సృజ పరజాః పుత్ర సర్వా ముఖతః పాథతస తదా
శరేయస తవ విధాస్యామి బలం తేజశ చ సువ్రత
27 ధర్మం చ మత్తగృహ్ణీశ్వ సాత్వతం నామ నామతః
తేన సర్వం కృతయుగం సదాపయస్వ యదావిధి
28 తతొ బరహ్మా నమశ చక్రే థేవాయ హరి మేధసే
ధర్మం చాగ్ర్యం స జగ్రాహ సరహస్యం ససంగ్రహమ
ఆరణ్యకేన సహితం నారాయణ ముఖొథ్గతమ
29 ఉపథిశ్య తతొ ధర్మం బరహ్మణే ఽమితతేజసే
తం కార్తయుగధర్మాణం నిరాశీః కర్మసంజ్ఞితమ
జగామ తమసః పారం యత్రావ్యక్తం వయవస్దితమ
30 తతొ ఽద వరథొ థేవొ బరహ్మలొకపితామహః
అసృజత స తథా లొకాన కృష్ట్నాన సదావరజఙ్గమాన
31 తతః పరావర్తత తథా ఆథౌ కృతయుగం శుభమ
తతొ హి సాత్వతొ ధర్మవ్యాప్య లొకాన అవస్దితః
32 తేనైవాథ్యేన ధర్మేణ బరహ్మా లొకవిసర్గ కృత
పూజయామ ఆస థేవేశం హరిం నారాయణం పరభుమ
33 ధర్మప్రతిష్ఠా హేతొశ చ మనుం సవారొచిషం తతః
అధ్యాపయామ ఆస తథా లొకానాం హితకామ్యయా
34 తతః సవారొచిషః పుత్రం సవయం శఙ్ఖపథం నృప
అధ్యాపయత పురావ్యగ్రః సర్వలొకపతిర విభుః
35 తతః శఙ్ఖపథశ చాపి పుత్రమ ఆత్మజమ ఔరసమ
థిశాపాలం సుధర్మాణమ అధ్యాపయత భారత
తతః సొ ఽనతర్థధే భూయః పరాప్తే తరేతాయుగే పునః
36 నాసిక్య జన్మని పురా బరహ్మణః పార్దివొత్తమమ
ధర్మమ ఏతం సవయం థేవొ హరిర నారాయణః పరభుః
ఉజ్జగారారవిన్థాక్షొ బరహ్మణః పశ్యతస తథా
37 సనత్కుమారొ భగవాంస తతః పరాధీతవాన నృప
సనత్కుమారాథ అపి చ వీరణొ వై పరజాపతిః
కృతాథౌ కురుశార్థూల ధర్మమ ఏతమ అధీతవాన
38 వీరణశ చాప్య అధీత్యైనం రౌచ్యాయ మనవే థథౌ
రౌచ్యః పుత్రాయ శుథ్ధాయ సువ్రతాయ సుమేధసే
39 కుక్షి నామ్నే ఽద పరథథౌ థిశాం పాలాయ ధర్మిణే
తతః సొ ఽనతర్థధే భూయొ నారాయణ ముఖొథ్గతః
40 అన్థజే జన్మని పునర బరహ్మణే హరి యొనయే
ఏష ధర్మః సముథ్భూతొ నారాయణ ముఖాత పునః
41 గృహీతొ బరహ్మణా రాజన పరయుక్తశ చ యదావిధి
అధ్యాపితాశ చ మునయొ నామ్నా బర్హిషథొ నృప
42 బర్హిషథ్భ్యశ చ సంక్రాన్తః సామవేథాన్తగం థవిజమ
జయేష్ఠం నామ్నాభివిఖ్యాతం జయేష్ఠ సామ వరతొ హరిః
43 జయేష్ఠాచ చాప్య అనుసంక్రాన్తొ రాజానమ అవికమ్పనమ
అన్తర్థధే తతొ రాజన ఏష ధర్మః పరభొర హరేః
44 యథ ఇథం సప్తమం జన్మ పథ్మజం బరహ్మణొ నృప
తత్రైష ధర్మః కదితః సవయం నారాయణేన హి
45 పితామహాయ శుథ్ధాయ యుగాథౌ లొకధారిణే
పితామహశ చ థక్షాయ ధర్మమ ఏతం పురా థథౌ
46 తతొ జయేష్ఠే తు థౌహిత్రే పరాథాథ థక్షొ నృపొత్తమ
ఆథిత్యే సవితుర జయేష్ఠే వివస్వాఞ జగృహే తతః
47 తరేతాయుగాథౌ చ పునర వివస్వాన మనవే థథౌ
మనుశ చ లొకభూత్య అర్దం సుతాయేక్ష్వాకవే థథౌ
48 ఇక్ష్వాకుణా చ కదితొ వయాప్య లొకాన అవస్దితః
గమిష్యతి కషయాన్తే చ పునర నారాయణం నృప
49 వరతినాం చాపి యొ ధర్మః స తే పూర్వం నృపొత్తమ
కదితొ హరి గీతాసు సమాసవిధి కల్పితః
50 నారథేన తు సంప్రాప్తః సరహస్యః ససంగ్రహః
ఏష ధర్మొ జగన్నాదాత సాక్షాన నారాయణాన నృప
51 ఏవమ ఏష మహాన ధర్మ ఆథ్యొ రాజన సనాతనః
థుర్విజ్ఞేయొ థుష్కరశ చ సాత్వతైర ధార్యతే సథా
52 ధర్మజ్ఞానేన చైతేన సుప్రయుక్తేన కర్మణా
అహింసా ధర్మయుక్తేన పరీయతే హరిర ఈశ్వరః
53 ఏకవ్యూహ విభాగొ వా కవ చిథ థవివ్యూహ సంజ్ఞితః
తరివ్యూహశ చాపి సంఖ్యాతశ చతుర్వ్యూహశ చ థృశ్యతే
54 హరిర ఏవ హి కషేత్రజ్ఞొ నిర్మమొ నిష్కలస తదా
జీవశ చ సర్వభూతేషు పఞ్చ భూతగుణాతిగః
55 మనశ చ పరదితం రాజన పఞ్చేన్థ్రియ సమీరణమ
ఏష లొకనిధిర ధీమాన ఏష లొకవిసర్గ కృత
56 అకర్తా చైవ కర్తా చ కార్యం కారణమ ఏవ చ
యదేచ్ఛతి తదా రాజన కరీథతే పురుషొ ఽవయయః
57 ఏష ఏకాన్తి ధర్మస తే కీర్తితొ నృపసత్తమ
మయా గురు పరసాథేన థుర్విజ్ఞేయొ ఽకృతాత్మభిః
ఏకాన్తినొ హి పురుషా థుర్లభా బహవొ నృప
58 యథ్య ఏకాన్తిభిర ఆకీర్ణం జగత సయాత కురునన్థన
అహింసకైర ఆత్మవిథ్భిః సర్వభూతహితే రతైః
భవేత కృతయుగప్రాప్తిర ఆశీః కర్మ వివర్జితైః
59 ఏవం స భగవాన వయాసొ గురుర మమ విశాం పతే
కదయామ ఆస ధర్మజ్ఞొ ధర్మరాజ్ఞే థవిజొత్తమః
60 ఋషీణాం సంనిధౌ రాజఞ శృణ్వతొః కృష్ణ భీస్మయొః
తస్యాప్య అకదయత పూర్వం నారథః సుమహాతపః
61 థేవం పరమకం బరహ్మ శవేతం చన్థ్రాభమ అచ్యుతమ
యత్ర చైకాన్తినొ యాన్తి నారాయణ పరాయనాః
62 [జనమేజయ]
ఏవం బహువిధం ధర్మం పరతిబుథ్ధైర నిషేవితమ
న కుర్వన్తి కదం విప్రా అన్యే నానా వరతే సదితాః
63 [వైషమ్పాయన]
తిస్రః పరకృతయొ రాజన థేహబన్ధేషు నిర్మితాః
సాత్త్వికీ రాజసీ చైవ తామసీ చేతి భారత
64 థేహబన్ధేషు పురుషః శరేష్ఠః కురుకులొథ్వహ
సాత్త్వికః పురుషవ్యాఘ్ర భవేన మొక్షార్ద నిశ్చితః
65 అత్రాపి స విజానాతి పురుషం బరహ్మ వర్తినమ
నారాయణ పరొ మొక్షస తతొ వై సాత్త్వికః సమృతః
66 మనీసితం చ పరాప్నొతి చిన్తయన పురుషొత్తమమ
ఏకాన్తభక్తిః సతతం నారాయణ పరాయనః
67 మనీసినొ హి యే కే చిథ యతయొ మొక్షకాఙ్క్షిణః
తేషాం వై ఛిన్నతృష్ణానాం యొగక్షేమ వహొ హరిః
68 జాయమానం హి పురుషం యం పశ్యేన మధుసూథనః
సాత్త్వికస తు స విజ్ఞేయొ భవేన మొక్షే చ నిశ్చితః
69 సాంఖ్యయొగేన తుల్యొ హి ధర్మ ఏకాన్తసేవితః
నారాయణాత్మకే మొక్షే తతొ యాన్తి పరాం గతిమ
70 నారాయణేన థృష్టశ చ పరతిబుథ్ధొ భవేత పుమాన
ఏవమ ఆత్మేచ్ఛయా రాజన పరతిబుథ్ధొ న జాయతే
71 రాజసీ తామసీ చైవ వయామిశ్రే పరకృతీస్మృతే
తథ ఆత్మకం హి పురుషం జాయమానం విశాం పతే
పరవృత్తి లక్షణైర యుక్తం నావేక్షతి హరిః సవయమ
72 పశ్యత్య ఏనం జాయమానం బరహ్మా లొకపితామహః
రజసా తమసా చైవ మానుషం సమభిప్లుతమ
73 కామం థేవాశ చ ఋషయః సత్త్వస్దా నృపసత్తమ
హీనాః సత్త్వేన సూక్ష్మేణ తతొ వైకారికాః సమృతాః
74 [జనమేజయ]
కదం వైకారికొ గచ్ఛేత పురుషః పురుషొత్తమమ
75 [వైషమ్పాయన]
సుసూక్ష్మ సత్త్వసంయుక్తం సంయుక్క్తం తరిభిర అక్షరైః
పురుషః పురుషం గచ్ఛేన నిష్క్రియః పఞ్చవింశకమ
76 ఏవమ ఏకం సాంక్య యొగం వేథారణ్యకమ ఏవ చ
పరస్పరాఙ్గాన్య ఏతాని పఞ్చరాత్రం చ కద్యతే
ఏష ఏకాన్తినాం ధర్మొ నారాయణ పరాత్మకః
77 యదా సముథ్రాత పరసృతా జలౌఘాస; తమ ఏవ రాజన పునర ఆవిశన్తి
ఇమే తదా జఞానమహాజలౌఘా; నారాయణం వై పునర ఆవిశన్తి
78 ఏష తే కదితొ ధర్మః సాత్వతొ యథుబాన్ధవ
కురుష్వైనం యదాన్యాయం యథి శక్నొషి భారత
79 ఏవం హి సుమహాభాగొ నారథొ గురవే మమ
శవేతానాం యతినామ ఆహ ఏకాన్తగతిమ అవ్యయామ
80 వయాసశ చాకదయత పరీత్యా ధర్మపుత్రాయ ధీమతే
స ఏవాయం మయా తుభ్యమ ఆఖ్యాతః పరసృతొ గురొః
81 ఇత్దం హి థుశ్చరొ ధర్మ ఏష పార్దివ సత్తమ
యదైవ తవం తదైవాన్యే న భజన్తి విమొహితాః
82 కృష్ణ ఏవ హి లొకానాం భావనొ మొహనస తదా
సంహార కారకశ చైవ కారణం చ విశాం పతే