శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 327
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 327) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [జనమేజయ]
కదం స భగవాన థేవొ యజ్ఞేష్వ అగ్రహరః పరభుః
యజ్ఞధారీ చ సతతం వేథవేథాఙ్గవిత తదా
2 నివృత్తం చాస్దితొ ధర్మం కషేమీ భాగవత పరియః
పరవృత్తి ధర్మాన విథధే స ఏవ భగవాన పరభుః
3 కదం పరవృత్తి ధర్మేషు భాగార్హా థేవతాః కృతాః
కదం నివృత్తి ధర్మాశ చ కృతా వయావృత్తబుథ్ధయః
4 ఏతం నః సంశయం విప్ర ఛిన్ధి గుహ్యం సనాతనమ
తవయా నారాయణ కదా శరుతా వై ధర్మసంహితా
5 ఇమే సబ్రహ్మకా లొకాః ససురాసురమానవాః
కరియాస్వ అభ్యుథయొక్తాసు సక్తా థృశ్యన్తి సర్వశః
మొక్షశ చొక్తస తవయా బరహ్మన నిర్వానం పరమం సుఖమ
6 యే చ ముక్తా భవన్తీహ పుణ్యపాపవివర్జితాః
తే సహస్రార్చిషం థేవం పరవిశన్తీతి శుశ్రుమః
7 అహొ హి థురనుష్ఠేయొ మొక్షధర్మః సనాతనః
యం హిత్వా థేవతాః సర్వా హవ్యకవ్య భుజొ ఽభవన
8 కిం ను బరహ్మా చ రుథ్రశ చ శక్రశ చ బలభిత పరభుః
సూర్యస తారాధిపొ వాయుర అగ్నిర వరుణ ఏవ చ
ఆకాశం జగతీ చైవ యే చ శేషా థివౌకసః
9 పరలయం న విజానన్తి ఆత్మనః పరినిర్మితమ
తతస తేనాస్దితా మార్గం ధరువమ అక్షయమ అవ్యయమ
10 సమృత్వా కాలపరీమాణం పరవృత్తిం యే సమాస్దితాః
థొషః కాలపరీమాణే మహాన ఏష కరియావతామ
11 ఏతన మే సంశయం విప్ర హృథి శల్యమ ఇవార్పితమ
ఛిన్ధీతిహాస కదనాత పరం కౌతూహలం హి మే
12 కదం భాగహరాః పరొక్తా థేవతాః కరతుషు థవిజ
కిమర్దం చాధ్వరే బరహ్మన్న ఇజ్యన్తే తరిథివౌకసః
13 యే చ భాగం పరగృహ్ణన్తి యజ్ఞేషు థవిజసత్తమ
తే యజన్తొ మహాయజ్ఞైః కస్య భాగం థథన్తి వై
14 [వైషమ్పాయన]
అహొ గూఢతమః పరశ్నస తవయా పృష్టొ జనేశ్వర
నాతప్త తపసా హయ ఏష నావేథ విథుషా తదా
నాపురాణవిథా చాపి శక్యొ వయాహర్తుమ అఞ్జసా
15 హన్త తే కదయిష్యామి యన మే పృష్ఠః పురా గురుః
కృష్ణథ్వైపాయనొ వయాసొ వేథ వయాసొ మహాన ఋషిః
16 సుమన్తుర జైమినిశ చైవ పైలశ చ సుథృధ వరతః
అహం చతుర్దః శిష్యొ వై పఞ్చమశ చ శుకః సమృతః
17 ఏతాన సమాగతాన సర్వాన పఞ్చ శిష్యాన థమాన్వితాన
శౌచాచార సమాయుక్తాఞ జితక్రొధాఞ జితేన్థ్రియాన
18 వేథాన అధ్యాపయామ ఆస మహాభారత పఞ్చమాన
మేరౌ గిరివరే రమ్యే సిథ్ధచారణసేవితే
19 తేషామ అభ్యస్యతాం వేథాన కథా చిత సంశయొ ఽభవత
ఏష వై యస తవయా పృష్టస తేన తేషాం పరకీర్తితః
తతః శరుతొ మయా చాపి తవాఖ్యేయొ ఽథయ భారత
20 శిష్యాణాం వచనం శరుత్వా సర్వాజ్ఞాన తమొనుథః
పరాశర సుతః శరీమాన వయాసొ వాక్యమ ఉవాచ హ
21 మయా హి సుమహత తప్తం తపః పరమథారుణమ
భూతం భవ్యం భవిష్యచ చ జానీయామ ఇతి సత్తమాః
22 తస్య మే తప్తతపసొ నిగృహీతేన్థ్రియస్య చ
నారాయణ పరసాథేన కషీరొథస్యానుకూలతః
23 తరైకాలికమ ఇథం జఞానం పరాథుర్భూతం యదేప్సితమ
తచ ఛృణుధ్వం యదా జఞానం వక్ష్యే సంశయమ ఉత్తమమ
యదావృత్తం హి కల్పాథౌ థృష్ఠం మే జఞానచక్షుషా
24 పరమాత్మేతి యం పరాహుః సాంఖ్యయొగవిథొ జనాః
మహాపురుష సంజ్ఞాం స లభతే సవేన కర్మణా
25 తస్మాత పరసూతమ అవ్యక్తం పరధానం తథ విథుర బుధాః
అవ్యక్తాథ వయక్తమ ఉత్పన్నం లొకసృష్ట్య అర్దమ ఈశ్వరాత
26 అనిరుథ్ధొ హి లొకేషు మహాన ఆత్మేతి కద్యతే
యొ ఽసౌ వయక్తత్వమ ఆపన్నొ నిర్మమే చ పితామహమ
సొ ఽహంకార ఇతి పరొక్తః సర్వతేజొమయొ హి సః
27 పృదివీ వాయుర ఆకాశమ ఆపొ జయొతిశ చ పఞ్చమమ
అహంకారప్రసూతాని మహాభూతాని భారత
28 మహాభూతాని సృష్ట్వాద తథ గుణాన నిర్మమే పునః
భూతేభ్యశ చైవ నిష్పన్నా మూర్తిమన్తొ ఽసతతాఞ శృణు
29 మరీచిర అఙ్గిరాశ చాత్రిః పులస్త్యః పులహః కరతుః
వసిష్ఠశ చ మహాత్మా వై మనుః సవాయమ్భువస తదా
జఞేయాః పరకృతయొ ఽసతౌ తా యాసు లొకాః పరతిష్ఠితాః
30 వేథాన వేథాఙ్గసంయుక్తాన యజ్ఞాన యజ్ఞాఙ్గసంయుతాన
నిర్మమే లొకసిథ్ధ్యర్దం బరహ్మా లొకపితామహః
అస్తాభ్యః పరకృతిభ్యశ చ జాతం విశ్వమ ఇథం జగత
31 రుథ్రొ రొషాత్మకొ జాతొ థశాన్యాన సొ ఽసృజత సవయమ
ఏకాథశైతే రుథ్రాస తు వికారాః పురుషాః సమృతాః
32 తే రుథ్రాః పరకృతిశ చైవ సర్వే చైవ సురర్షయః
ఉత్పన్నా లొకసిథ్ధ్యర్దం బరహ్మాణం సముపస్దితాః
33 వయం హి సృష్టా భగవంస తవయా వై పరభవిష్ణునా
యేన యస్మిన్న అధీకారే వర్తితవ్యం పితామహ
34 యొ ఽసౌ తవయా వినిర్థిష్టొ అధికారొ ఽరదచిన్తకః
పరిపాల్యః కదం తేన సొ ఽధికారొ ఽధికారిణా
35 పరథిశస్వ బలం తస్య యొ ఽధికారార్ద చిన్తకః
ఏవమ ఉక్తొ మహాథేవొ థేవాంస తాన ఇథమ అబ్రవీత
36 సాధ్వ అహం జఞాపితొ థేవా యుష్మాభిర భథ్రమ అస్తు వః
మమాప్య ఏషా సముత్పన్నా చిన్తా యా భవతాం మతా
37 లొకతన్త్రస్య కృత్స్నస్య కదం కార్యః పరిగ్రహః
కదం బలక్షయొ న సయాథ యుష్మాకం హయ ఆత్మనశ చ మే
38 ఇతః సర్వే ఽపి గచ్ఛామః శరణం లొకసాక్షిణమ
మహాపురుషమ అవ్యక్తం స నొ వక్ష్యతి యథ ధితమ
39 తతస తే బరహ్మణా సార్ధమ ఋషయొ విబుధాస తదా
కషీరొథస్యొత్తరం కూలం జగ్ముర లొకహితార్దినః
40 తే తపః సముపాతిష్ఠన బరహ్మొక్తం వేథ కల్పితమ
స మహానియమొ నామ తపశ్చర్యా సుథారుణా
41 ఊర్ధ్వం థృష్టిర బాహవశ చ ఏకాగ్రం చ మనొ ఽభవత
ఏకపాథస్దితాః సమ్యక కాష్ఠ భూతాః సమాహితాః
42 థివ్యం వర్షసహస్రం తే తపస తప్త్వా తథ ఉత్తమమ
శుశ్రువుర మధురాం వానీం వేథవేథాఙ్గభూషితామ
43 భొ భొః సబ్రహ్మకా థేవా ఋషయశ చ తపొధనాః
సవాగతేనార్చ్య వః సర్వాఞ శరావయే వాక్యమ ఉత్తమమ
44 విజ్ఞాతం వొ మయా కార్యం తచ చ లొకహితం మహత
పరవృత్తి యుక్తం కర్తవ్యం యుష్మత పరాణొపబృంహణమ
45 సుతప్తం వస తపొ థేవా మమారాధన కామ్యయా
భొక్ష్యదాస్య మహాసత్త్వాస తపసః ఫలమ ఉత్తమమ
46 ఏష బరహ్మా లొకగురుః సర్వలొకపితామహః
యూయం చ విబుధశ్రేష్ఠా మాం యజధ్వం సమాహితః
47 సర్వే భాగాన కల్పయధ్వం యజ్ఞేషు మమ నిత్యశః
తదా శరేయొ విధాస్యామి యదాధీకారమ ఈశ్వరాః
48 శరుత్వైతథ థేవథేవస్య వాక్యం హృష్టతనూ రుహాః
తతస తే విబుధాః సర్వే బరహ్మా తే చ మహర్షయః
49 వేథ థృష్టేన విధినా వైష్నవం కరతుమ ఆహరన
తస్మిన సత్త్రే తథా బరహ్మా సవయం భాగమ అకల్పయత
థేవా థేవర్షయశ చైవ సర్వే భాగాన అకల్పయన
50 తే కార్యయుగధర్మాణొ భాగాః పరమసత్కృతాః
పరాపుర ఆథిత్యవర్ణం తం పురుషం తమసః పరమ
బృహన్తం సర్వగం థేవమ ఈశానం వరథం పరభుమ
51 తతొ ఽద వరథొ థేవస తాన సర్వాన అమరాన సదితాన
అశరీరొ బభాసేథం వాక్యం ఖస్దొ మహేశ్వరః
52 యేన యః కల్పితొ భాగః స తదా సముపాగతః
పరీతొ ఽహం పరథిశామ్య అథ్య ఫలమ ఆవృత్తి లక్షణమ
53 ఏతథ వొ లక్షణం థేవా మత్ప్రసాథ సముథ్భవమ
యూయం యజ్ఞైర ఇజ్యమానాః సమాప్తవరథక్షిణైః
యుగే యుగే భవిష్యధ్వం పరవృత్తి ఫలభొగినః
54 యజ్ఞైర యే చాపి యక్ష్యన్తి సర్వలొకేషు వై సురాః
కల్పయిష్యన్తి వొ భాగాంస తే నరా వేథ కల్పితాన
55 యొ మే యదాకల్పితవాన భాగమ అస్మిన మహాక్రతౌ
స తదా యజ్ఞభాగార్హొ వేథ సూత్రే మయా కృతః
56 యూయం లొకాన ధారయధ్వం యజ్ఞభాగఫలొథితాః
సర్వార్దచిన్తకా లొకే యదాధీకార నిర్మితాః
57 యాః కరియాః పరచరిష్యన్తి పరవృత్తి ఫలసత్కృతాః
తాభిర ఆప్యాయిత బలా లొకాన వై ధారయిష్యద
58 యూయం హి భావితా లొకే సర్వయజ్ఞేషు మానవైః
మాం తతొ భావయిష్యధ్వమ ఏషా వొ భావనా మమ
59 ఇత్య అర్దం నిర్మితా వేథా యజ్ఞాశ చౌషధిభిః సహ
ఏభిః సమ్యక పరయుక్తైర హి పరీయన్తే థేవతాః కషితౌ
60 నిర్మానమ ఏతథ యుష్మాకం పరవృత్తి గుణకల్పితమ
మయా కృతం సురశ్రేష్ఠా యావత కల్పక్షయాథ ఇతి
చిన్తయధ్వం లొకహితం యదాధీకారమ ఈశ్వరాః
61 మరీచిర అఙ్గిరాచ చాత్రిః పులస్త్యః పులహః కరతుః
వసిష్ఠ ఇతి సప్తైతే మానసా నిర్మితా హి వై
62 ఏతే వేథవిథొ ముఖ్యా వేథాచార్యాశ చ కల్పితాః
పరవృత్తి ధర్మిణశ చైవ పరాజాపత్యేన కల్పితాః
63 అయం కరియావతాం పన్దా వయక్తీ భూతః సనాతనః
అనిరుథ్ధ ఇతి పరొక్తొ లొకసర్గ కరః పరభుః
64 సనః సనత్సుజాతశ చ సనకః ససనన్థనః
సనత్కుమారః కపిలః సప్తమశ చ సనాతనః
65 సప్తైతే మానసాః పరొక్తా ఋషయొ బరహ్మణః సుతాః
సవయమ ఆగతవిజ్ఞానా నివృత్తం ధర్మమ ఆస్దితాః
66 ఏతే యొగవిథొ ముఖ్యాః సాంఖ్యధర్మవిథస తదా
ఆచార్యా మొక్షశాస్త్రే చ మొక్షధర్మప్రవర్తకాః
67 యతొ ఽహం పరసృతః పూర్వమ అవ్యక్తాత తరిగుణొ మహాన
తస్మాత పరతరొ యొ ఽసౌ కషేత్రజ్ఞ ఇతి కల్పితః
సొ ఽహం కరియావతాం పన్దాః పునర ఆవృత్తి థుర్లభః
68 యొ యదా నిర్మితొ జన్తుర యస్మిన యస్మింశ చ కర్మణి
పరవృత్తౌ వా నివృత్తౌ వా తత ఫలం సొ ఽశనుతే ఽవశః
69 ఏష లొకగురుర బరహ్మా జగథ ఆథి కరః పరభుః
ఏష మాతా పితా చైవ యుష్మాకం చ పితామహః
మయానుశిష్టొ భవితా సర్వభూతవరప్రథః
70 అస్య చైవానుజొ రుథ్రొ లలాతాథ యః సముత్దితః
బరహ్మానుశిష్టొ భవితా సర్వత్ర సవర పరథః
71 గచ్ఛధ్వం సవాన అధీకారాంశ చిన్తయధ్వం యదావిధి
పరవర్తన్తాం కరియాః సర్వాః సర్వలొకేషు మాచిరమ
72 పరథృశ్యన్తాం చ కర్మాణి పరానినాం గతయస తదా
పరినిర్మిత కాలాని ఆయూంసి చ సురొత్తమాః
73 ఇథం కృతయుగం నామ కాలః శరేష్ఠః పరవర్తతే
అహింస్యా యజ్ఞపశవొ యుగే ఽసమిన నైతథ అన్యదా
చతుర్పాత సకలొ ధర్మొ భవిష్యత్య అత్ర వై సురాః
74 తతస తరేతాయుగం నామ తరయీ యత్ర భవిష్యతి
పరొక్షితా యత్ర పశవొ వధం పరాప్స్యన్తి వై మఖే
తత్ర పాథచతుర్దొ వై ధర్మస్య న భవిష్యతి
75 తతొ వై థవాపరం నామ మిశ్రః కాలొ భవిష్యతి
థవిపాథహీనొ ధర్మశ చ యుగే తస్మిన భవిష్యతి
76 తతస తిష్యే ఽద సంప్రాప్తే యుగే కలిపురస్కృతే
ఏకపాథస్దితొ ధర్మొ యత్ర తత్ర భవిష్యతి
77 [థేవాహ]
ఏకపాథస్దితే ధర్మే యత్ర కవ చన గామిని
కదం కర్తవ్యమ అస్మాభిర భవగంస తథ వథస్వ నః
78 [షరీభగవాన]
యత్ర వేథాశ చ యజ్ఞాశ చ తపః సత్యం థమస తదా
అహింసా ధర్మసంయుక్తాః పరచరేయుః సురొత్తమాః
స వై థేశః సేవితవ్యొ మా వొ ఽధర్మః పథా సపృశేత
79 [వయాస]
తే ఽనుశిష్టా భగవతా థేవాః సర్షిగణాస తదా
నమస్కృత్వా భగవతే జగ్ముర థేశాన యదేప్సితాన
80 గతేషు తరిథివౌకః సుబ్రహ్మైకః పర్యవస్దితః
థిథృక్షుర భగవన్తం తమ అనిరుథ్ధ తనౌ సదితమ
81 తం థేవొ థర్శయామ ఆస కృత్వా హయశిరొ మహత
సాఙ్గాన ఆవర్తయన వేథాన కమన్థలు గణిత్ర ధృక
82 తతొ ఽశవశిరసం థృష్ట్వా తం థేవమ అమితౌజసమ
లొకకర్తా పరభుర బరహ్మా లొకానాం హితకామ్యయా
83 మూర్ధ్నా పరనమ్య వరథం తస్తౌ పరాఞ్జలిర అగ్రతః
స పరిష్వజ్య థేవేన వచనం శరావితస తథా
84 లొకకార్యగతీః సర్వాస తవం చిన్తయ యదావిధి
ధాతా తవం సర్వభూతానాం తవం పరభుర జగతొ గురుః
తవయ్య ఆవేశితభారొ ఽహం ధృతిం పరాప్స్యామ్య అదాఞ్జసా
85 యథా చ సురకార్యం తే అవిషహ్యం భవిష్యతి
పరాథుర్భావం గమిష్యామి తథాత్మ జఞానథేశికః
86 ఏవమ ఉక్త్వా హయశిరాస తత్రైవాన్తరధీయత
తేనానుశిష్టొ బరహ్మాపి సవం లొకమ అచిరాథ గతః
87 ఏవమ ఏష మహాభాగః పథ్మనాభః సనాతనః
యజ్ఞేష్వ అగ్రహరః పరొక్తొ యజ్ఞధారీ చ నిత్యథా
88 నివృత్తిం చాస్దితొ ధర్మం గతిమ అక్షయ ధర్మిణామ
పరవృత్తి ధర్మాన విథధే కృత్వా లొకస్య చిత్రతామ
89 సాథిః స మధ్యః స చాన్తః పరజానాం; స ధాతా స ధేయః స కర్తా స కార్యమ
యుగాన్తే స సుప్తః సుసంక్షిప్య లొకాన; యుగాథౌ పరబుథ్ధొ జగథ ధయుత్ససర్జ
90 తస్మై నమధ్వం థేవాయ నిర్గుణాయ గుణాత్మనే
అజాయ విశ్వరూపాయ ధామ్నే సర్వథివౌకసామ
91 మహాభూతాధిపతయే రుథ్రాణాం పతయే తదా
ఆథిత్యపతయే చైవ వసూనాం పతయే తదా
92 అశ్విభ్యాం పతయే చైవ మరుతాం పతయే తదా
వేథ యజ్ఞాధిపతయే వేథాఙ్గపతయే ఽపి చ
93 సముథ్రవాసినే నిత్యం హరయే ముఞ్జ కేశినే
శాన్తయే సర్వభూతానాం మొక్షధర్మానుభాసినే
94 తపసాం తేజసాం చైవ పతయే యశసొ ఽపి చ
వాచశ చ పతయే నిత్యం సరితాం పతయే తదా
95 కపర్థినే వరాహాయ ఏకశృఙ్గాయ ధీమతే
వివస్వతే ఽశవశిరసే చతుర్మూర్తి ధృతే సథా
96 గుహ్యాయ జఞానథృశ్యాయ అక్షరాయ కషరాయ చ
ఏష థేవః సంచరతి సర్వత్రగతిర అవ్యయః
97 ఏవమ ఏతత పురా థృష్టం మయా వై జఞానచక్షుషా
కదితం తచ చ వః సర్వం మయా పృష్టేన తత్త్వతః
98 కరియతాం మథ్వచః శిష్యాః సేవ్యతాం హరిర ఈశ్వరః
గీయతాం వేథ శబ్థైశ చ పూజ్యతాం చ యదావిధి
99 [వైషమ్పాయన]
ఇత్య ఉక్తాస తు వయం తేన వేథ వయాసేన ధీమతా
సర్వే శిష్యాః సుతశ చాస్య శుకః పరమధర్మవిత
100 స చాస్మాకమ ఉపాధ్యాయః సహాస్మాభిర విశాం పతే
చతుర్వేథొథ్గతాభిశ చ ఋగ్భిస తమ అభితుష్టువే
101 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం యన మాం తవం పరిపృచ్ఛసి
ఏవం మే ఽకదయథ రాజన పురా థవైపాయనొ గురుః
102 యశ చేథం శృణుయాన నిత్యం యశ చేథం పరికీర్తయేత
నమొ భగవతే కృత్వా సమాహిత మనా నరః
103 భవత్య అరొగొ థయుతిమాన బలరూపసమన్వితః
ఆతురొ ముచ్యతే రొగాథ బథ్ధొముచ్యేత బన్ధనాత
104 కామకామీ లభేత కామం థీర్ఘమ ఆయుర అవాప్నుయాత
బరాహ్మణః సర్వవేథీ సయాత కషత్రియొ విజయీ భవేత
వైశ్యొ విపులలాభః సయాచ ఛూథ్రః సుఖమ అవాప్నుయాత
105 అపుత్రొ లభతే పుత్రం కన్యా చైవేప్సితం పతిమ
లగ్న గర్భా విముచ్యేత గర్భిణీ జనయేత సుతమ
వన్ధ్యా పరసవమ ఆప్నొతి పుత్రపౌత్ర సమృథ్ధిమత
106 కషేమేణ గచ్ఛేథ అధ్వానమ ఇథం యః పదతే పది
యొ యం కామం కామయతే స తమ ఆప్నొతి చ ధరువమ
107 ఇథం మహర్షేర వచనం వినిశ్చితం; మహాత్మనః పురుషవరస్య కీర్తనమ
సమాగమం చర్షిథివౌకసామ ఇమం; నిశమ్య భక్తాః సుసుఖం లభన్తే