శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 254
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 254) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భీ]
ఇత్య ఉక్తః స తథా తేన తులాధారేణ ధీమతా
పరొవాచ వచనం ధీమాఞ జాజలిర జపతాం వరః
2 విక్రీణానః సర్వరసాన సర్వగన్ధాంశ చ వానిజ
వనస్పతీన ఓషధీశ చ తేషాం మూలఫలాని చ
3 అధ్యగా నైష్ఠికీం బుథ్ధిం కుతస తవామ ఇథమ ఆగతమ
ఏతథ ఆచక్ష్వ మే సర్వం నిఖిలేన మహామతే
4 ఏవమ ఉక్తస తులాధారొ బరాహ్మణేన యశస్వినా
ఉవాచ ధర్మసూక్ష్మాణి వైశ్యొ ధర్మార్దతత్త్వవిత
జాజలిం కస్త తపసం జఞానతృప్తస తథా నృప
5 వేథాహం జాజలే ధర్మం సరహస్యం సనాతనమ
సర్వభూతహితం మైత్రం పురాణం యం జనా విథుః
6 అథ్రొహేణైవ భూతానామ అల్పథ్రొహేణ వా పునః
యా వృత్తిః స పరొ ధర్మస తేన జీవామి జాజలే
7 పరిచ్ఛిన్నైః కాష్ఠ తృణైర మయేథం శరణం కృతమ
అలక్తం పథ్మకం తుఙ్గం గన్ధాంశ చొచ్చావచాంస తదా
8 రసాంశ చ తాంస తాన విప్రర్షే మథ్య్య వర్జాన అహం బహూన
కరీత్వా వై పరతివిక్రీణే పరహస్తాథ అమాయయా
9 సర్వేషాం యః సుహృన నిత్యం సర్వేషాం చ హితే రతః
కర్మణా మనసా వాచా స ధర్మం వేథ జాజలే
10 నాహం పరేషాం కర్మాణి పరశంసామి శపామి వా
ఆకాశస్యేవ విప్రర్షే పశ్యఁల లొకస్య చిత్రతామ
11 నానురుధ్యే విరుధ్యే వా న థవేష్మి న చ కామయే
సమొ ఽసమి సర్వభూతేషు పశ్య మే జాజలే వరతమ
12 ఇష్టానిష్ట విముక్తస్య పరీతిరాగబహిష్కృతః
తులా మే సర్వభూతేషు సమా తిష్ఠతి జాజలే
13 ఇతి మాం తవం విజానీహి సర్వలొకస్య జాజలే
సమం మతిమతాం శరేష్ఠ సమలొష్టాశ్మ కాఞ్చనమ
14 యదాన్ధ బధిరొన్మత్తా ఉచ్ఛ్వాసపరమాః సథా
థేవైర అపిహిత థవారాః సొపమా పశ్యతొ మమ
15 యదా వృథ్ధాతుర కృశా నిఃస్పృహా విషయాన పరతి
తదార్ద కామభొగేషు మమాపి విగతా సపృహా
16 యథా చాయం న బిభేతి యథా చాస్మాన న బిభ్యతి
యథా నేచ్ఛతి న థవేష్టి తథా సిధ్యతి వై థవిజః
17 యథా న కురుతే భావం సర్వభూతేషు పాపకమ
కర్మణా మనసా వాచా బరహ్మ సంపథ్యతే తథా
18 న భూతొ న భవిష్యశ చ న చ ధర్మొ ఽసతి కశ చన
యొ ఽభయః సర్వభూతానాం స పరాప్నొత్య అభయం పథమ
19 యస్మాథ ఉథ్విజతే లొకః సర్వొ మృత్యుముఖాథ ఇవ
వాక కరూరాథ థణ్డ పారుష్యాత స పరాప్నొతి మహథ భయమ
20 యదావథ వర్తమానానాం వృథ్ధానాం పుత్రపౌత్రిణామ
అనువర్తామహే వృత్తమ అహింస్రాణాం మహాత్మనామ
21 పరనస్తః శాశ్వతొ ధర్మః సథ ఆచారేణ మొహితః
తేన వైథ్యస తపస్వీ వా బలవాన వా విమొహ్యతే
22 ఆచారాఞ జాజలే పరాజ్ఞః కషిప్రం ధర్మమ అవాప్నుయాత
ఏవం యః సాధుభిర థాన్తశ చరేథ అథ్రొహ చేతసా
23 నథ్యాం యదా చేహ కాష్ఠమ ఉహ్యమానం యథృచ్ఛయా
యథృచ్ఛయైవ కాష్ఠేన సంధిం గచ్ఛేత కేన చిత
24 తత్రాప్రరాని థారూణి సంసృజ్యన్తే తతస తతః
తృణకాష్ఠ కరీసాని కథాచిన్న అసమీక్షయా
ఏవమ ఏవాయమ ఆచారః పరాథుర్భూతొ యతస తతః
25 యస్మాన నొథ్విజతే భూతం జాతు కిం చిత కదం చన
అభయం సర్వభూతేభ్యః స పరాప్నొతి సథా మునే
26 యస్మాథ ఉథ్జివతే విథ్వన సర్వలొకొ వృకాథ ఇవ
కరొశతస తీరమ ఆసాథ్య యదా సర్వే జలే చరాః
27 సహాయవాన థరవ్యవాన యః సుభగొ ఽనయొ ఽపరస తదా
తతస తాన ఏవ కవయః శాస్త్రేషు పరవథన్త్య ఉత
కీర్త్యర్దమ అల్పహృల్లేఖాః పతతః కృత్స్ననిర్నయాః
28 తపొ భొర యజ్ఞథానైశ చ వాక్యైః పరజ్ఞాశ్రితైస తదా
పరాప్నొత్య అభయథానస్య యథ యత ఫలమ ఇహాశ్నుతే
29 లొకే యః సర్వభూతేభ్యొ థథాత్య అభయథక్షిణామ
స సర్వయజ్ఞైర ఈజానః పరాప్నొత్య అభయథక్షిణామ
న భూతానామ అహింసాయా జయాయాన ధర్మొ ఽసతి కశ చన
30 యస్మాన నొథ్విజతే భూతం జాతు కిం చిత కదం చన
తే ఽభయం సర్వభూతేభ్యః సంప్రాప్నొతి మహామునే
31 యస్మాథ ఉథ్విజతే లొకః సర్పాథ వేశ్మ గతాథ ఇవ
న స ధర్మమ అవాప్నొతి ఇహ లొకే పరత్ర చ
32 సర్వభూతాత్మభూతస్య సమ్యగ భూతాని పశ్యతః
థేవాపి మార్గే ముహ్యన్తి అపథస్య పథైషిణః
33 థానం భూతాభయస్యాహుః సర్వథానేభ్య ఉత్తమమ
బరవీమి తే సత్యమ ఇథం శరథ్థధస్వ చ జాజలే
34 స ఏవ సుభగొ భూత్వా పునర భవతి థుర్భగః
వయాపత్తిం కర్మణా థృష్ట్వా జుగుప్సన్తి జనాః సథా
35 అకారణొ హి నేహాస్తి ధర్మః సూక్ష్మొ ఽపి జాజలే
భూతభవ్యార్దమ ఏవేహ ధర్మప్రవచనం కృతమ
36 సూక్ష్మత్వాన న స విజ్ఞాతుం శక్యతే బహు నిహ్నవః
ఉపలభ్యాన్తరా చాన్యాన ఆచారాన అవబుధ్యతే
37 యే చ ఛిన్థన్తి వృషణాన యే చ భిన్థన్తి నస్తకాన
వహన్తి మహతొ భారాన బధ్నన్తి థమయన్తి చ
38 హత్వా సత్త్వాని ఖాథన్తి తాన కదం న విగర్హసే
మానుషా మానుషాన ఏవ థాసభొగేన బుఞ్జతే
39 వధబన్ధవిరొధేన కారయన్తి థివానిశమ
ఆత్మనా చాపి జానాసి యథ థుఃఖం వధతాథనే
40 పఞ్చేన్థ్రియేషు భూతేషు సర్వం వసతి థైవతమ
ఆథిత్యశ చన్థ్రమా వాయుర బరహ్మా పరాణః కరతుర యమః
41 తాని జీవాని విక్రీయ కా మృతేషు విచారణా
కా తైలే కా ఘృతే బరహ్మన మధున్య అప్స్వ ఔషధేషు వా
42 అథంశ మశకే థేశే సుఖం సంవర్దితాన పశూన
తాంశ చ మాతుః పరియాఞ జానన్న ఆక్రమ్య బహుధా నరాః
బహు థంశ కుశాన థేశాన నయన్తి బహు కర్థమాన
43 వాహసంపీడితా ధుర్యాః సీథన్త్య అవిధినాపరే
న మన్యే భరూణ హత్యాపి విశిష్టా తేన కర్మణా
44 కృషిం సాధ్వ ఇతి మన్యన్తే సా చ వృత్తిః సుథారుణా
భూమిం భూమిశయాంశ చైవ హన్తి కాష్ఠమ అయొముఖమ
తదైవానథుహొ యుక్తాన సమవేక్షస్వ జాజలే
45 అఘ్న్యా ఇతి గవాం నామ క ఏనాన హన్తుమ అర్హతి
మహచ చకారాకుశలం పృషధ్రొ గాలభన్న ఇవ
46 ఋషయొ యతయొ హయ ఏతన నహుషే పరత్యవేథయన
గాం మాతరం చాప్య అవధీర వృషభం చ పరజాపతిమ
అకార్యం నహుషాకార్షీర లప్స్యామస తవత్కృతే భయమ
47 శతం చైకం చ రొగాణాం సర్వభూతేష్వ అపాతయన
ఋషయస తు మహాభాగాః పరజాస్వ ఏవ హి జాజలే
భరూణహం నహుషం తవ ఆహుర న తే హొష్యామహే హవిః
48 ఇత్య ఉక్త్వా తే మహాత్మానః సర్వే తత్త్వార్ద థర్శినః
ఋషయొ యతయః శాన్తాస తరసా పరత్యవేథయన
49 ఈథృశాన అశివాన ఘొరాన ఆచారాన ఇహ జాజలే
కేవలాచరితత్వాత తు నిపునాన నావబుధ్యసే
50 కారణాథ ధర్మమ అన్విచ్ఛేన న లొకచరితం చరేత
యొ హన్యాథ యశ చ మాం సతౌతి తత్రాపి శృణు జాజలే
51 సమౌ తావ అపి మే సయాతాం న హి మే సతః పరియాప్రియే
ఏతథ ఈథృశకం ధర్మం పరశంసన్తి మనీషిణః
52 ఉపపత్త్యా హి సంపన్నొ యతిభిశ చైవ సేవ్యతే
సతతం ధర్మశీలైశ చ నైపుణ్యేనొపలక్షితః