శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 224
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 224) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
ఆథ్యన్తం సర్వభూతానాం శరొతుమ ఇచ్ఛామి కౌరవ
ధయానం కర్మ చ కాలం చ తదైవాయుర యుగే యుగే
2 లొకతత్త్వం చ కార్త్స్న్యేన భూతానామ ఆగతిం గతిమ
సర్గశ చ నిధనం చైవ కుత ఏతత పరవర్తతే
3 యథి తే ఽనుగ్రహే బుథ్ధిర అస్మాస్వ ఇహ సతాం వర
ఏతథ భవన్తం పృచ్ఛామి తథ భవాన పరబ్రవీతు మే
4 పూర్వం హి కదితం శరుత్వా భృగుభాసితమ ఉత్తమమ
భరథ్వాజస్య విప్రర్షేస తతొ మే బుథ్ధిర ఉత్తమా
5 జాతా పరమధర్మిష్ఠా థివ్యసంస్దాన సంస్దితా
తతొ భూయస తు పృచ్ఛామి తథ భవాన వక్తుమ అర్హతి
6 [భీ]
అత్ర తే వర్తయిష్యే ఽహమ ఇతిహాసం పురాతనమ
జగౌ యథ భగవాన వయాసః పుత్రాయ పరిపృచ్ఛతే
7 అధీత్య వేథాన అఖిలాన సాఙ్గొపనిషథస తదా
అన్విచ్ఛన నైష్ఠికం కర్మ ధర్మనైపున థర్శనాత
8 కృష్ణథ్వైపాయనం వయాసం పుత్రొ వైయాసకిః శుకః
పప్రచ్ఛ సంథేహమ ఇమం ఛిన్నధర్మార్దసంశయమ
9 భూతగ్రామస్య కర్తారం కాలజ్ఞానే చ నిశ్చయమ
బరాహ్మణస్య చ యత్కృత్యం తథ భవాన వక్తుమ అర్హతి
10 తస్మై పరొవాచ తత సర్వం పితా పుత్రాయ పృచ్ఛతే
అతీతానాగతే విథ్వాన సర్వజ్ఞః సర్వధర్మవిత
11 అనాథ్య అన్తమ అజం థివ్యమ అజరం ధరువమ అవ్యయమ
అప్రతర్క్యమ అవిజ్ఞేయం బరహ్మాగ్రే సమవర్తత
12 కాస్దా నిమేషా థశ పఞ్చ చైవ; తరిశత తు కాస్దా గణయేత కలాం తామ
తరింశత కలాశ చాపి భవేన ముహూర్తొ; భాగః కలాయా థశమశ చ యః సయాత
13 తరింశన ముహూర్తశ చ భవేథ అహశ చ; రాత్రిశ చ సంఖ్యా మునిభిః పరనీతా
మాసః సమృతొ రాత్ర్యహనీ చ తరింశత; సంవత్సరొ థవాథశమాస ఉక్తః
సంవత్సరం థవే అయనే వథన్తి; సంఖ్యావిథొ థక్షిణమ ఉత్తరం చ
14 అహొరాత్రే విభజతే సూర్యొ మానుషలౌకికే
రాత్రిః సవప్నాయ భూతానాం చేష్టాయై కర్మణామ అహర
15 పిత్ర్యే రాత్ర్యహనీ మాసః పరవిభాగస తయొః పునః
కృష్ణొ ఽహః కర్మ చేష్టాయాం శుక్లః సవప్నాయ శర్వరీ
16 థైవే రాత్ర్యహనీ వర్షం పరవిభాగస తయొః పునః
అహస తత్రొథగ అయనం రాత్రిః సయాథ థక్షిణాయనమ
17 యే తే రాత్ర్యహనీ పూర్వే కీర్తితే థైవలౌకికే
తయొః సంఖ్యాయ వర్షాగ్రం బరాహ్మే వక్ష్యామ్య అహః కషపే
18 తేషాం సంవత్సరాగ్రాణి పరవక్ష్యామ్య అనుపూర్వశః
కృతే తరేతాయుగే చైవ థవాపరే చ కలౌ తదా
19 చత్వార్య ఆహుః సహస్రాణి వర్షాణాం తత కృతం యుగమ
తస్య తావచ ఛతీ సంధ్యా సంధ్యాంశశ చ తదావిధః
20 ఇతరేషు ససంధ్యేషు ససంధ్యాంశేషు చ తరిషు
ఏకాపాయేన సంయాన్తి సహస్రాణి శతాని చ
21 ఏతాని శాశ్వతాఁల లొకాన ధారయన్తి సనాతనాన
ఏతథ బరహ్మవిథాం తాత విథితం బరహ్మ శాశ్వతమ
22 చతుర్పాత సకలొ ధర్మః సత్యం చైవ కృతే యుగే
నాధర్మేణాగమః కశ చిత పరస తస్య పరవర్తతే
23 ఇతరేష్వ ఆగమాథ ధర్మః పథశస తవ అవరొప్యతే
చౌరికానృత మాయాభిర అధర్మశ చొపచీయతే
24 అరొగాః సర్వసిథ్ధార్దాశ చతుర్వర్ష శతాయుషః
కృతే తరేతాథిష్వ ఏతేషాం పాథశొ హరసతే వయః
25 వేథవాథాశ చానుయుగం హరసన్తీతి చ నః శరుతమ
ఆయూంసి చాశిషశ చైవ వేథస్యైవ చ యత ఫలమ
26 అన్యే కృతయుగే ధర్మాస తరేతాయాం థవాపరే ఽపరే
అన్యే కలియుగే ధర్మా యదాశక్తి కృతా ఇవ
27 తపః పరం కృతయుగే తరేతాయాం జఞానమ ఉత్తమమ
థవాపరే యజ్ఞమ ఏవాహుర థానమ ఏవ కలౌ యుగే
28 ఏతాం థవాథశ సాహస్రీం యుగాఖ్యాం కవయొ విథుః
సహస్రం పరివృత్తం తథ బరాహ్మం థివసమ ఉచ్యతే
29 రాత్రిస తావత తిదీ బరాహ్మీ తథ ఆథౌ విశ్వమ ఈశ్వరః
పరలయే ఽధయాత్మమ ఆవిశ్య సుప్త్వా సొ ఽనతే విబుధ్యతే
30 సహస్రయుగపర్యన్తమ అహర యథ బరహ్మణొ విథుః
రాత్రిం యుగసహస్రాన్తాం తే ఽహొరాత్రవిథొ జనాః
31 పరతిబుథ్ధొ వికురుతే బరహ్మాక్షయ్యం కషపాక్షయే
సృజతే చ మహథ భూతం తస్మాథ వయక్తాత్మకం మనః
32 బరహ్మతేజొమయం శుక్రం యస్య సర్వమ ఇథం జగత
ఏకస్య భూతం భూతస్య థవయం సదావరజఙ్గమమ
33 అహర ముఖే విబుథ్ధః సన సృజతే విథ్యయా జగత
అగ్ర ఏవ మహాభూతమ ఆశు వయక్తాత్మకం మనః
34 అభిభూయేహ చార్చిష్మథ వయసృజత సప్త మానసాన
థూరగం బహుధాగామి పరార్దనా సంశయాత్మకమ
35 మనః సృష్టిం వికురుతే చొథ్యమానం సిసృక్షయా
ఆకాశం జాయతే తస్మాత తస్య శబ్థొ గుణొ మతః
36 ఆకాశాత తు వికుర్వాణాత సర్వగన్ధవహః శుచిః
బలవాఞ జాయతే వాయుస తస్య సపర్శొ గుణొ మతః
37 వాయొర అపి వికుర్వాణాజ జయొతిర భూతం తమొనుథమ
రొచిష్ణు జాయతే తత్ర తథ రూపగుణమ ఉచ్యతే
38 జయొతిషొ ఽపి వికుర్వాణాథ భవన్త్య ఆపొ రసాత్మికాః
అథ్భ్యొ గన్ధగుణా భూమిః పూర్వైషా సృష్టిర ఉచ్యతే
39 గుణాః పూర్వస్య పూర్వస్య పరాప్నువన్త్య ఉత్తరొత్తరమ
తేషాం యావత తిదం యథ యత తత తత తావథ గుణం సమృతమ
40 ఉపలభ్యాప్సు చేథ గన్ధం కే చిథ బరూయుర అనైపుణాత
పృదివ్యామ ఏవ తం విథ్యాథ ఆపొ వాయుం చ సంశ్రితమ
41 ఏతే తు సప్త పురుషా నానా విర్యాః పృదక పృదక
నాశక్నువన పరజాః సరష్టుమ అసమాగమ్య సర్వతః
42 తే సమేత్య మహాత్మానమ అన్యొన్యమ అభిసంశ్రితాః
శరీరాశ్రయణం పరాప్తాస తతః పురుష ఉచ్యతే
43 శరయణాచ ఛరీరం భవతి మూర్తిమత సొథశాత్మకమ
తథ ఆవిశన్తి భూతాని మహాన్తి సహ కర్మణా
44 సర్వభూతాని చాథాయ తపసశ చరణాయ చ
ఆథికర్తా మహాభూతం తమ ఏవాహుః పరజాపతిమ
45 స వై సృజతి భూతాని స ఏవ పురుషః పరః
అజొ జనయతే బరహ్మా థేవర్షిపితృమానవాన
46 లొకాన నథీః సముథ్రాంశ చ థిశః శైలాన వనస్పతీన
నరకింనర రక్షాంసి వయః పశుమృగొరగాన
అవ్యయం చ వయయం చైవ థవయం సదావరజఙ్గమమ
47 తేషాం యే యాని కర్మాణి పరాక సృష్ట్యాం పరతిపేథిరే
తాన్య ఏవ పరతిపథ్యన్తే సృజ్యమానాః పునః పునః
48 హింస్రాహింస్రే మృథు కరూరే ధర్మాధర్మే ఋతానృతే
అతొ యన మన్యతే ధాతా తస్మాత తత తస్య రొచతే
49 మహాభూతేషు నానాత్వమ ఇన్థ్రియార్దేషు మూర్తిషు
వినియొగం చ భూతానాం ధాతైవ విథధాత్య ఉత
50 కే చిత పురుషకారం తు పరాహుః కర్మవిథొ జనాః
థైవమ ఇత్య అపరే విప్రాః సవభావం భూతచిన్తకాః
51 పౌరుషం కర్మ థైవం చ ఫలవృత్తి సవభావతః
తరయ ఏతే ఽపృదగ బూతా నవివేకం తు కే చన
52 ఏవమ ఏతచ చ నైవం చ యథ భూతం సృజతే జగత
కర్మస్దా విషమం బరూయుః సత్త్వస్దాః సమథర్శినః
53 తపొ నిఃశ్రేయసం జన్తొస తస్య మూలం థమః శమః
తేన సర్వాన అవాప్నొతి యాన కామాన మనసేచ్ఛతి
54 తపసా తథ అవాప్నొతి యథ భూతం సృజతే జగత
స తథ భూతశ చ సర్వేషాం భూతానాం భవతి పరభుః
55 ఋషయస తపసా వేథాన అధ్యైషన్త థివానిశమ
అనాథి నిధనా నిత్యా వాగ ఉత్సృష్టా సవయమ్భువా
56 ఋషీణాం నామధేయాని యాశ చ వేథేషు సృష్టయః
శర్వర్య అన్తేషు జాతానాం తాన్య ఏవైభ్యొ థథాతి సః
57 నామ భేథస తపః కర్మ యజ్ఞాఖ్యా లొకసిథ్ధయః
ఆత్మసిథ్ధిస తు వేథేషు పరొచ్యతే థశభిః కరమైః
58 యథ ఉక్తం వేథవాథేషు గహనం వేథ థృష్టిభిః
తథ అన్తేషు యదా యుక్తం కరమయొగేన లక్ష్యతే
59 కర్మజొ ఽయం పృదగ్భావొ థవన్థ్వయుక్తొ వియొగినః
ఆత్మసిథ్ధిస తు విజ్ఞాతా జహాతి పరాయశొ బలమ
60 థవే బరహ్మణీ వేథితవ్యే శబ్థబ్రహ్మ పరం చ యత
శబ్థబ్రహ్మణి నిష్ణాతః పరం బరహ్మాధిగచ్ఛతి
61 ఆరమ్భ యజ్ఞాః కషత్రస్య హవిర యజ్ఞా విశస తదా
పరిచారయజ్ఞాః శూథ్రాస తు తపొయజ్ఞా థవిజాతయః
62 తరేతాయుగే విధిస తవ ఏషాం యజ్ఞానాం న కృతే యుగే
థవాపరే విప్లవం యాన్తి యజ్ఞాః కలియుగే తదా
63 అపృదగ ధర్మిణొ మర్త్యా ఋక సామాని యజూంసి చ
కామ్యాం పుష్టిం పృదగ థృష్ట్వా తపొభిస తప ఏవ చ
64 తరేతాయాం తు సమస్తాస తే పరాథురాసన మహాబలాః
సంయన్తారః సదావరాణాం జఙ్గమానాం చ సర్వశః
65 తరేతాయాం సంహతా హయ ఏతే యజ్ఞా వర్ణాస తదైవ చ
సంరొధాథ ఆయుషస తవ ఏతే వయస్యన్తే థవాపరే యుగే
66 థృశ్యన్తే నాపి థృశ్యన్తే వేథాః కలియుగే ఽఖిలాః
ఉత్సీథన్తే సయజ్ఞాశ చ కేవలా ధర్మసేతవః
67 కృతే యుగే యస తు ధర్మొ బరాహ్మణేషు పరథృశ్యతే
ఆత్మవత్సు తపొవత్సు శరుతవత్సు పరతిష్ఠితః
68 అధర్మవ్రతసంయొగం యదా ధర్మం యుగే యుగే
విక్రియన్తే సవధర్మస్దా వేథవాథా యదా యుగమ
69 యదా విశ్వాని భూతాని వృష్ట్యా భూయాంసి పరావృషి
సృజ్యన్తే జఙ్గమస్దాని తదా ధర్మా యుగే యుగే
70 యదర్తుష్వ ఋతులిఙ్గాని నానారూపాణి పర్యయే
థృశ్యన్తే తాని తాన్య ఏవ తదా బరహ్మాహ రాత్రిషు
71 విహితం కాలనానాత్వమ అనాథి నిధనం తదా
కీర్తితం యత పురస్తాత తే తత సూతే చాత్తి చ పరజాః
72 థధాతి పరభవే సదానం భూతానాం సంయమొ యమః
సవభావేనైవ వర్తన్తే థవన్థ్వయుక్తాని భూరిశః
73 సర్గః కాలః కరియా వేథాః కర్తా కార్యం కరియాఫలమ
పరొక్తం తే పుత్ర సర్వం వై యన మాం తవం పరిపృచ్ఛసి
74 పరత్యాహారం తు వక్ష్యామి శర్వర్య ఆథౌ గతే ఽహని
యదేథం కురుతే ఽధయాత్మం సుసూక్ష్మం విశ్వమ ఈశ్వరః
75 థివి సూర్యాస తదా సప్త థహన్తి శిఖినొ ఽరచిషా
సర్వమ ఏతత తథార్చిర్భిః పూర్ణం జాజ్వల్యతే జగత