శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 142
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 142) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [భ]
అద వృక్షస్య శాఖాయాం విహంగః స సుహృజ్జనః
థీర్ఘకాలొషితొ రాజంస తత్ర చిత్రతనూ రుహః
2 తస్య కాల్యం గతా భార్యా చరితుం నాభ్యవర్తత
పరాప్తాం చ రజనీం థృష్ట్వా స పక్షీ పర్యతప్యత
3 వాతవర్షం మహచ చాసీన న చాగచ్ఛతి మే పరియా
కిం ను తత కారణం యేన సాథ్యాపి న నివర్తతే
4 అపి సవస్తి భవేత తస్యాః పరియాయా మమ కాననే
తయా విరహితం హీథం శూన్యమ అథ్య గృహం మమ
5 యథి సా రక్తనేత్రాన్తా చిత్రాఙ్గీ మధురస్వరా
అథ్య నాభ్యేతి మే కాన్తా న కార్యం జీవితేన మే
6 పతిధర్మరతా సాధ్వీ పరాణేభ్యొ ఽపి గరీయసీ
సా హి శరాన్తం కషుధార్తం చ జానీతే మాం తపస్వినీ
7 అనురక్తా హితా చైవ సనిగ్ధా చైవ పతివ్రతా
యస్య వై తాథృశీ భార్యా ధన్యః స మనుజొ భువి
8 భార్యా హి పరమొ నాదః పురుషస్యేహ పఠ్యతే
అసహాయస్య లొకే ఽసమిఁల లొకయాత్రా సహాయినీ
9 తదా రొగాభిభూతస్య నిత్యం కృచ్ఛ్రగతస్య చ
నాస్తి భార్యాసమం కిం చిన నరస్యార్తస్య భేషజమ
10 నాస్తి భార్యాసమొ బన్ధుర నాస్తి భార్యాసమా గతిః
నాస్తి భార్యాసమొ లొకే సహాయొ ధర్మసాధనః
11 ఏవం విపలతస తస్య థవిజస్యార్తస్య తత్ర వై
గృహీతా శకునఘ్నేన భార్యా శుశ్రావ భారతీమ
12 న సా సత్రీత్య అభిభాషా సయాథ యస్యా భర్తా న తుష్యతి
అగ్నిసాక్షికమ అప్య ఏతథ భర్తా హి శరణం సత్రియః
13 ఇతి సంచిన్త్య థుఃఖార్తా భర్తారం థుఃఖితం తథా
కపొతీ లుబ్ధకేనాద యత్తా వచనమ అబ్రవీత
14 హన్త వక్ష్యామి తే శరేయః శరుత్వా చ కురు తత తదా
శరణాగత సంత్రాతా భవ కాన్త విశేషతః
15 ఏష శాకునికః శేతే తవ వాసం సమాశ్రితః
శీతార్తశ చ కషుధార్తశ చ పూజామ అస్మై పరయొజయ
16 యొ హి కశ చిథ థవిజం హన్యాథ గాం వా లొకస్య మాతరమ
శరణాగతం చ యొ హన్యాత తుల్యం తేషాం చ పాతకమ
17 యాస్మాకం విహితా వృత్తిః కాపొతీ జాతిధర్మతః
సా నయాయ్యాత్మవతా నిత్యం తవథ్విధేనాభివర్తితుమ
18 యస తు ధర్మం యదాశక్తి గృహస్దొ హయ అనువర్తతే
స పరేత్య లభతే లొకాన అక్షయాన ఇతి శుశ్రుమ
19 స తవం సంతానవాన అథ్య పుత్రవాన అపి చ థవిజ
తత సవథేహే థయాం తయక్త్వా ధర్మార్దౌ పరిగృహ్య వై
పూజామ అస్మై పరయుఙ్క్ష్వ తవం పరీయేతాస్య మనొ యదా
20 ఇతి సా శకునీ వాక్యం కషారకస్దా తపస్వినీ
అతిథుఃఖాన్వితా పరొచ్య భర్తారం సముథైక్షత
21 స పత్న్యా వచనం శరుత్వా ధర్మయుక్తి సమన్వితమ
హర్షేణ మహతా యుక్తొ బాష్పవ్యాకులలొచనః
22 తం వై శాకునికం థృష్ట్వా విధిథృష్టేన కర్మణా
పూజయామ ఆస యత్నేన స పక్షీ పక్షిజీవినమ
23 ఉవాచ చ సవాగతం తే బరూహి కిం కరవాణ్య అహమ
సంతాపశ చ న కర్తవ్యః సవగృహే వర్తతే భవాన
24 తథ బరవీతు భవాన కషిప్రం కిం కరొమి కిమ ఇచ్ఛసి
పరణయేన బరవీమి తవాం తవం హి నః శరణాగతః
25 శరణాగతస్య కర్తవ్యమ ఆతిద్యమ ఇహ యత్నతః
పఞ్చ యజ్ఞప్రవృత్తేన గృహస్దేన విశేషతః
26 పఞ్చ యజ్ఞాంస తు యొ మొహాన న కరొతి గృహాశ్రమీ
తస్య నాయం నచ పరొ లొకొ భవతి ధర్మతః
27 తథ బరూహి తవం సువిస్రబ్ధొ యత తవం వాచా వథిష్యసి
తత కరిష్యామ్య అహం సర్వం మా తవం లొకే మనః కృదాః
28 తస్య తథ వచనం శరుత్వా శకునేర లుబ్ధకొ ఽబరవీత
బాధతే ఖలు మా శీతం హిమత్రాణం విధీయతామ
29 ఏవమ ఉక్తస తతః పక్షీ పర్ణాన్య ఆస్తీర్య భూతలే
యదా శుష్కాణి యత్నేన జవలనార్దం థరుతం యయౌ
30 స గత్వాఙ్గార కర్మాన్తం గృహీత్వాగ్నిమ అదాగమత
తతః శుష్కేషు పర్ణేషు పావకం సొ ఽభయథీథిపత
31 సుసంథీప్తం మహత కృత్వా తమ ఆహ శరణాగతమ
పరతాపయ సువిస్రబ్ధం సవగాత్రాణ్య అకుతొభయః
32 స తదొక్తస తదేత్య ఉక్త్వా లుబ్ధొ గాత్రాణ్య అతాపయత
అగ్నిప్రత్యాగత పరాణస తతః పరాహ విహంగమమ
33 థత్తమ ఆహారమ ఇచ్ఛామి తవయా కషుథ బాధతే హి మామ
తథ వచః స పరతిశ్రుత్య వాక్యమ ఆహ విహంగమః
34 న మే ఽసతి విభవొ యేన నాశయామి తవ కషుధామ
ఉత్పన్నేన హి జీవామొ వయం నిత్యం వనౌకసః
35 సంచయొ నాస్తి చాస్మాకం మునీనామ ఇవ కాననే
ఇత్య ఉక్త్వా స తథా తత్ర వివర్ణవథనొ ఽభవత
36 కదం ను ఖలు కర్తవ్యమ ఇతి చిన్తాపరః సథా
బభూవ భరతశ్రేష్ఠ గర్హయన వృత్తిమ ఆత్మనః
37 ముహూర్తాల లబ్ధసంజ్ఞస తు స పక్షీ పక్షిఘాతకమ
ఉవాచ తర్పయిష్యే తవాం ముహూర్తం పరతిపాలయ
38 ఇత్య ఉక్త్వా శుష్కపర్ణైః స సంప్రజ్వాల్య హుతాశనమ
హర్షేణ మహతా యుక్తః కపొతః పునర అబ్రవీత
39 థేవానాం చ మునీనాం చ పితౄణాం చ మహాత్మనామ
శరుతపూర్వొ మయా ధర్మొ మహాన అతిదిపూజనే
40 కురుష్వానుగ్రహం మే ఽథయ సత్యమ ఏతథ బరవీమి తే
నిశ్చితా ఖలు మే బుథ్ధిర అతిదిప్రతిపూజనే
41 తతః సత్యప్రతిజ్ఞొ వై స పక్షీ పరహసన్న ఇవ
తమ అగ్నిం తరిః పరిక్రమ్య పరవివేశ మహీపతే
42 అగ్నిమధ్యం పరవిష్టం త లుబ్ధొ థృష్ట్వాద పక్షిణమ
చిన్తయామ ఆస మనసా కిమ ఇథం ను కృతం మయా
43 అహొ మమ నృశంసస్య గర్హితస్య సవకర్మణా
అధర్మః సుమహాన ఘొరొ భవిష్యతి న సంశయః
44 ఏవం బహువిధం భూరి విలలాప స లుబ్ధకః
గర్హయన సవాని కర్మాణి థవిజం థృష్ట్వా తదాగతమ