శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 138
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 138) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
యుగక్షయాత పరిక్షీణే ధర్మే లొకే చ భారత
థస్యుభిః పీడ్యమానే చ కదం సదేయం పితామహ
2 [భ]
హన్త తే కద్యయిష్యామి నీతిమ ఆపత్సు భారత
ఉత్సృజ్యాపి ఘృణాం కాలే యదా వర్తేత భూమిపః
3 అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
భరథ్వాజస్య సంవాథం రాజ్ఞః శత్రుం తపస్య చ
4 రాజా శత్రుం తపొ నామ సౌవీరాణాం మహారదః
కణిఙ్కమ ఉపసంగమ్య పప్రచ్ఛార్ద వినిశ్చయమ
5 అలబ్ధస్య కదం లిప్సా లబ్ధం కేన వివర్ధతే
వర్ధితం పాలయేత కేన పాలితం పరణయేత కదమ
6 తస్మై వినిశ్చయార్దం స పరిపృష్టార్ద నిశ్చయః
ఉవాచ బరాహ్మణొ వాక్యమ ఇథం హేతుమథ ఉత్తరమ
7 నిత్యమ ఉథ్యతథణ్డః సయాన నిత్యం వివృతపౌరుషః
అచ్ఛిథ్రశ ఛిథ్రథర్శీ చ పరేషాం వివరానుగః
8 నిత్యమ ఉథ్యతథణ్డస్య భృశమ ఉథ్విజతే జనః
తస్మాత సర్వాణి భూతాని థణ్డేనైవ పరరొధయేత
9 ఏవమ ఏవ పరశంసన్తి పణ్డితాస తత్త్వథర్శినః
తస్మాచ చతుష్టయే తస్మిన పరధానొ థణ్డ ఉచ్యతే
10 ఛిన్నమూలే హయ అధిష్ఠానే సర్వే తజ జీవినొ హతాః
కదం హి శాఖాస తిష్ఠేయుశ ఛిన్నమూలే వనస్పతౌ
11 మూలమ ఏవాథితశ ఛిన్థ్యాత పరపక్షస్య పణ్డితః
తతః సహాయాన పక్షం చ సర్వమ ఏవానుసారయేత
12 సుమన్త్రితం సువిక్రాన్తం సుయుథ్ధం సుపలాయితమ
ఆపథాం పథకాలేషు కుర్వీత న విచారయేత
13 వాన మాత్రేణ వినీతః సయాథ ధృథయేన యదా కషురః
శలక్ష్ణపూర్వాభిభాషీ చ కామక్రొధౌ వివర్జయేత
14 సపత్నసహితే కార్యే కృత్వా సంధిం న విశ్వసేత
అపక్రామేత తతః కషిప్రం కృతకార్యొ విచక్షణః
15 శత్రుం చ మిత్రరూపేణ సాన్త్వేనైవాభిసాన్త్వయేత
నిత్యశశ చొథ్విజేత తస్మాత సర్పాథ వేశ్మ గతాథ ఇవ
16 యస్య బుథ్ధిం పరిభవేత తమ అతీతేన సాన్త్వయేత
అనాగతేన థుష్ప్రజ్ఞం పరత్యుత్పన్నేన పణ్డితమ
17 అఞ్జలిం శపదం సాన్త్వం పరణమ్య శిరసా వథేత
అశ్రుప్రపాతనం చైవ కర్తవ్యం భూతిమ ఇచ్ఛతా
18 వహేథ అమిత్రం సకన్ధేన యావత కాలవిపర్యయః
అదైనమ ఆగతే కాలే భిన్థ్యాథ ఘటమ ఇవాశ్మని
19 ముహూర్తమ అపి రాజేన్థ్ర తిన్థుకాలాతవజ జవలేత
న తుషాగ్నిర ఇవానర్చిర ధూమాయేత నరశ చిరమ
20 నానర్దకేనార్దవత్త్వం కృతఘ్నేన సమాచరేత
అర్దే తు శక్యతే భొక్తుం కృతకార్యొ ఽవమన్యతే
తస్మాత సర్వాణి కార్యాణి సావశేషాణి కారయేత
21 కొకిలస్య వరాహస్య మేరొః శూన్యస్య వేశ్మనః
వయాడస్య భక్తిచిత్రస్య యచ ఛరేష్ఠం తత సమాచరేత
22 ఉత్దాయొత్దాయ గచ్ఛేచ చ నిత్యయుక్తొ రిపొర గృహాన
కుశలం చాపి పృచ్ఛేత యథ్య అప్య అకుశలం భవేత
23 నాలసాః పరాప్నువన్త్య అర్దాన న కలీబా న చ మానినః
న చ లొకరవాథ భీతా న చ శశ్వత పరతీక్షిణః
24 నాస్య ఛిథ్రం పరొ విథ్యాథ విథ్యాచ ఛిథ్రం పరస్య తు
గూహేత కూర్మ ఇవాఙ్గాని రక్షేథ వివరమ ఆత్మనః
25 బకవచ చిన్తయేథ అర్దాన సింహవచ చ పరాక్రమేత
వృకవచ చావలుమ్పేత శశవచ చ నివిష్పతేత
26 పానమ అక్షాస తదా నార్యొ మృగయా గీతవాథితమ
ఏతాని యుక్త్యా సేవేత పరసఙ్గొ హయ అత్ర థొషవాన
27 కుర్యాత కృణమయం చాపం శయీత మృగశాయికామ
అన్ధః సయాథ అన్ధవేలాయాం బాధిర్యమ అపి సంశ్రయేత
28 థేశం కాలం సమాసాథ్య విక్రమేత విచక్షణః
థేశకాలాభ్యతీతొ హి విక్రమొ నిష్ఫలొ భవేత
29 కాలాకాలౌ సంప్రధార్య బలాబలమ అదాత్మనః
పరస్పరబలం జఞాత్వా తదాత్మానం నియొజయేత
30 థణ్డేనొపనతం శత్రుం యొ రాజా న నియచ్ఛతి
స మృత్యుమ ఉపగూహ్యాస తే గర్భమ అశ్వతరీ యదా
31 సుపుష్పితః సయాథ అఫలః ఫలవాన సయాథ థురారుహః
ఆమః సయాత పక్వసంకాశొ న చ శీర్యేత కస్య చిత
32 ఆశాం కాలవతీం కుర్యాత తాం చ విఘ్నేన యొజయేత
విఘ్నం నిమిత్తతొ బరూయాన నిమిత్తం చాపి హేతుతః
33 భీతవత సంవిధాతవ్యం యావథ భయమ అనాగతమ
ఆగతం తు భయం థృష్ట్వా పరహర్తవ్యమ అభీతవత
34 న సంశయమ అనారుహ్య నరొ భథ్రాణి పశ్యతి
సంశయం పునర ఆరుహ్య యథి జీవతి పశ్యతి
35 అనాగతం విజానీయాథ యచ్ఛేథ భయమ ఉపస్దితమ
పునర వృథ్ధిక్షయాత కిం చిథ అభివృత్తం నిశామయేత
36 పరత్యుపస్దిత కాలస్య సుఖస్య పరివర్జనమ
అనాగతసుఖాశా చ నైష బుథ్ధిమతాం నయః
37 యొ ఽరిణా సహ సంధాయ సుఖం సవపితి విశ్వసన
స వృక్షాగ్ర పరసుప్తొ వా పతితః పరతిబుధ్యతే
38 కర్మణా యేన తేనేహ మృథునా థారుణేన వా
ఉథ్ధరేథ థీనమ ఆత్మానం సమర్దొ ధర్మమ ఆచరేత
39 యే సపత్నాః సపత్నానాం సర్వాంస తాన అపవత్సయేత
ఆత్మనశ చాపి బొథ్ధవ్యాశ చారాః పరణిహితః పరైః
40 చారః సువిహితః కార్య ఆత్మనొ ఽద పరస్య చ
పాషణ్డాంస తాపసాథీంశ చ పరరాష్ట్రం పరవేశయేత
41 ఉథ్యానేషు విహారేషు పరపాస్వ ఆవసదేషు చ
పానాగారేషు వేశేషు తీర్దేషు చ సభాసు చ
42 ధర్మాభిచారిణః పాపాశ చారా లొకస్య కణ్టకాః
సమాగచ్ఛన్తి తాన బుథ్ధ్వా నియచ్ఛేచ ఛమయేథ అపి
43 న విశ్వసేథ అవిశ్వస్తే విశ్వస్తే నాపి విశ్వసేత
విశ్వస్తం భయమ అన్వేతి నాపరీక్ష్య చ విశ్వసేత
44 విశ్వాసయిత్వా తు పరం తత్త్వభూతేన హేతునా
అదాస్య పరహరేత కాలే కిం చిథ విచలితే పథే
45 అశఙ్క్యమ అపి శఙ్కేత నిత్యం శఙ్కేత శఙ్కితాత
భయం హి శఙ్కితాజ జాతం స మూలమ అపి కృన్తతి
46 అవధానేన మౌనేన కాషాయేణ జటాజినైః
విశ్వాసయిత్వా థవేష్టారమ అవలుమ్పేథ యదా వృకః
47 పుత్రొ వా యథి వా భరాతా పితా వా యథి వా సుహృత
అర్దస్య విఘ్నం కుర్వాణా హన్తవ్యా భూతివర్ధనాః
48 గురొర అప్య అవలిప్తస్య కార్యాకార్యమ అజానతః
ఉత్పదప్రతిపన్నస్య థణ్డొ భవతి శాసనమ
49 పరత్యుత్దానాభివాథాభ్యాం సంప్రథానేన కస్య చిత
పరతిపుష్కల ఘాతీ సయాత తీక్ష్ణతుణ్డ ఇవ థవిజః
50 నాఛిత్త్వా పరమర్మాణి నాకృత్వా కర్మ థారుణమ
నాహత్వా మత్స్యఘాతీవ పరాప్నొతి పరమాం శరియమ
51 నాస్తి జాత్యా రిపుర నామ మిత్రం నామ న విథ్యతే
సామర్ద్య యొగాజ జాయన్తే మిత్రాణి రిపవస తదా
52 అమిత్రం నైవ ముఞ్చేత బరువన్తం కరుణాన్య అపి
థుఃఖం తత్ర న కుర్వీత హన్యాత పూర్వాపకారిణమ
53 సంగ్రహానుగ్రహే యత్నః సథా కార్యొ ఽనసూయతా
నిగ్రహశ చాపి యత్నేన కర్తవ్యొ భూతిమ ఇచ్ఛతా
54 పరహరిష్యన పరియం బరూయాత పరహృత్యాపి పరియొత్తరమ
అపి చాస్య శిరశ ఛిత్త్వా రుథ్యాచ ఛొచేథ అదాపి వా
55 నిమన్త్రయేత సాన్త్వేన సంమానేన తితిక్షయా
ఆశా కారణమ ఇత్య ఏతత కర్తవ్యం భూతిమ ఇచ్ఛతా
56 న శుష్కవైరం కుర్వీత న బాహుభ్యాం నథీం తరేత
అపార్దకమ అనాయుష్యం గొవిషాణస్య భక్షణమ
థన్తాశ చ పరిఘృష్యన్తే రసశ చాపి న లభ్యతే
57 తరివర్గే తరివిధా పీడానుబన్ధాస తరయ ఏవ చ
అనుబన్ధ వధౌ జఞాత్వా పీడాం హి పరివర్జయేత
58 ఋణ శేషొ ఽగనిశేషశ చ శత్రుశేషస తదైవ చ
పునః పునర వివర్ధేత సవల్పొ ఽపయ అనివారితః
59 వర్ధమానమ ఋణం తిష్ఠత పరిభూతాశ చ శత్రవః
ఆవహన్త్య అనయం తీవ్రం వయాధయశ చాప్య ఉపేక్షితాః
60 నాసమ్యక కృతకారీ సయాథ అప్రమత్తః సథా భవేత
కణ్టకొ ఽపి హి థుశ్ఛిన్నొ వికారం కురుతే చిరమ
61 వధేన చ మనుష్యాణాం మార్గాణాం థూషణేన చ
ఆకరాణాం వినాశైశ చ పరరాష్ట్రం వినాశయేత
62 గృధ్రథృష్టిర బకాలీనః శవచేష్టః సింహవిక్రమః
అనుథ్విగ్నః కాకశఙ్కీ భుజంగచరితం చరేత
63 శరేణి ముఖ్యొపజాపేషు వల్లభానునయేషు చ
అమాత్యాన పరిరక్షేత భేథసంఘాతయొర అపి
64 మృథుర ఇత్య అవమన్యన్తే తీక్ష్ణ ఇత్య ఉథ్విజన్తి చ
తీక్ష్ణకాలే చ తీక్ష్ణః సయాన మృథు కాలే మృథుర భవేత
65 మృథునా సుమృథం హన్తి మృథునా హన్తి థారుణమ
నాసాధ్యం మృథునా కిం చిత తస్మాత తీక్ష్ణతరం మృథు
66 కాలే మృథుర యొ భవతి కాలే భవతి థారుణః
స సాధయతి కృత్యాని శత్రూంశ చైవాధితిష్ఠతి
67 పణ్డితేన విరుథ్ధః సన థూరే ఽసమీతి న విశ్వసేత
థీర్ఘౌ బుథ్ధిమతొ బాహూ యాభ్యాం హింసతి హింసితః
68 న తత తరేథ యస్య న పారమ ఉత్తరేన; న తథ ధరేథ యత పునర ఆహరేత పరః
న తత ఖనేథ యస్య న మూలమ ఉత్ఖనేన; న తం హన్యాథ యస్య శిరొ న పాతయేత
69 ఇతీథమ ఉక్తం వృజినాభిసంహితం; న చైతథ ఏవం పురుషః సమాచరేత
పరప్రయుక్తం తు కదం నిశామయేథ; అతొ మయొక్తం భవతొ హితార్దినా
70 యదావథ ఉక్తం వచనం హితం తథా; నిశమ్య విప్రేణ సువీర రాష్ట్రియః
తదాకరొథ వాక్యమ అథీనచేతనః; శరియం చ థీప్తాం బుభుజే స బాన్ధవః