శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 104
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శాంతి పర్వము - అధ్యాయము - 104) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
కదం మృథౌ కదం తీక్ష్ణే మహాపక్షే చ పార్దివ
అరౌ వర్తేత నృపతిస తన మే బరూహి పితామహ
2 [భ]
అత్రాప్య ఉథాహరన్తీమమ ఇతిహాసం పురాతనమ
బృహస్పతేశ చ సంవాథమ ఇన్థ్రస్య చ యుధిష్ఠిర
3 బృహస్పతిం థేవపతిర అభివాథ్య కృతాఞ్జలిః
ఉపసంగమ్య పప్రచ్ఛ వాసవః పరవీరహా
4 అహితేషు కదం బరహ్మన వర్తయేయమ అతన్థ్రితః
అసముచ్ఛిథ్య చైవైనాన నియచ్ఛేయమ ఉపాయతః
5 సేనయొర వయతిషఙ్గేణ జయః సాధారణొ భవేత
కిం కుర్వాణం న మాం జహ్యాజ జవలితా శరీః పరతాపినీ
6 తతొ ధర్మార్దకామానాం కుశలః పరతిభానవాన
రాజధర్మవిధానజ్ఞః పరత్యువాచ పురంథరమ
7 న జాతు కలహేనేచ్ఛేన నియన్తుమ అపకారిణః
బాల సంసేవితం హయ ఏతథ యథ అమర్షొ యథ అక్షమా
న శత్రుర వివృతః కార్యొ వధమ అస్యాభికాఙ్క్షతా
8 కరొధం బలమ అమర్షం చ నియమ్యాత్మజమ ఆత్మని
అమిత్రమ ఉపసేవేత విశ్వస్తవథ అవిశ్వసన
9 పరియమ ఏవ వథేన నిత్యం నాప్రియం కిం చిథ ఆచరేత
విరమేచ ఛుష్క వైరేభ్యః కణ్ఠాయాసం చ వర్జయేత
10 యదా వైతంసికొ యుక్తొ థవిజానాం సథృశస్వనః
తాన థవిజాన కురుతే వశ్యాంస తదాయుక్తొ మహీపతిః
వశం చొపనయేచ ఛత్రూన నిహన్యాచ చ పురంథర
11 న నిత్యం పరిభూయారీన సుఖం సవపితి వాసవ
జాగర్త్య ఏవ చ థుష్టాత్మా సంకరే ఽగనిర ఇవొత్దితః
12 న సంనిపాతః కర్తవ్యః సామాన్యే విజయే సతి
విశ్వాస్యైవొపసంన్యాస్యొ వశే కృత్వా రిపుః పరభొ
13 సంప్రధార్య సహామాత్యైర మన్త్రవిథ్భిర మహాత్మభిః
ఉపేక్షమాణొ ఽవజ్ఞాతే హృథయేనాపరాజితః
14 అదాస్య పరహరేత కాలే కిం చిథ విచలితే పథే
థణ్డం చ థూషయేథ అస్య పురుషైర ఆప్తకారిభిః
15 ఆథిమధ్యావసానజ్ఞః పరచ్ఛన్నం చ విచారయేత
బలాని థూషయేథ అస్య జానంశ చైవ పరమాణతః
16 భేథేనొపప్రథానేన సంసృజన్న ఔషధైస తదా
న తవ ఏవ చేల సంసర్గం రచయేథ అరిభిః సహ
17 థీర్ఘకాలమ అపి కషాన్త్వా విహన్యాథ ఏవ శాతవాన
కాలాకాఙ్క్షీ యామయేచ చ యదా విష్రమ్భమ ఆప్నుయుః
18 న సథ్యొ ఽరీన వినిర్హన్యాథ థృష్టస్య విజయొ ఽజవరః
న యః శల్యం ఘట్టయతి నవం చ కురుతే వరణమ
19 పరాప్తే చ పరహరేత కాలే న స సంవర్తతే పునః
హన్తుకామస్య థేవేన్థ్ర పురుషస్య రిపుం పరతి
20 యః కాలొ హి వయతిక్రామేత పురుషం కాలకాఙ్క్షిణమ
థుర్లభః స పునః కాలః కాలధర్మచికీర్షుణా
21 ఔర్జస్ద్యం విజయేథ ఏవం సంగృహ్ణన సాధు సంమతాన
కాలేన సాధయేన నిత్యం నాప్రాప్తే ఽభినిపీడయేత
22 విహాయ కామం కరొధం చ తదాహంకారమ ఏవ చ
యుక్తొ వివరమ అన్విచ్ఛేథ అహితానాం పురంథర
23 మార్థవం థణ్డ ఆలస్యం పరమాథశ చ సురొత్తమ
మాయాశ చ వివిధాః శక్ర సాధయన్త్య అవిచక్షణమ
24 నిహత్యైతాని చత్వారి మాయాం పరతివిధాయ చ
తతః శక్నొతి శత్రూణాం పరహర్తుమ అవిచారయన
25 యథైవైకేన శక్యేత గుహ్యం కర్తుం తథాచరేత
యచ్ఛన్తి సచివా గుహ్యం మిదొ విథ్రావయన్త్య అపి
26 అశక్యమ ఇతి కృత్వా వా తతొ ఽనయైః సంవిథం చరేత
బరహ్మథణ్డమ అథృష్టేషు థృష్టేషు చతురఙ్గిణీమ
27 భేథం చ పరదమం యుఞ్జ్యాత తూష్ణీం థణ్డం తదైవ చ
కాలే పరయొజయేథ రాజా తస్మింస తస్మింస తథా తథా
28 పరణిపాతం చ గచ్ఛేత కాలే శత్రొర బలీయసః
యుక్తొ ఽసయ వధమ అన్విచ్ఛేథ అప్రమత్తః పరమాథ్యతః
29 పరణిపాతేన థానేన వాచా మధురయా బరువన
అమిత్రమ ఉపసేవేత న తు జాతు విశఙ్కయేత
30 సదానాని శఙ్కితానాం చ నిత్యమ ఏవ వివర్జయేత
న చ తేష్వ ఆశ్వసేథ థరుగ్ధ్వా జాగర్తీహ నిరాకృతాః
31 న హయ అతొ థుష్కరం కర్మ కిం చిథ అస్తి సురొత్తమ
యదా వివిధవృత్తానామ ఐశ్వర్యమ అమరాధిప
32 తదా వివిధశీలానామ అపి సంభవ ఉచ్యతే
యతేత యొగమ ఆస్దాయ మిత్రామిత్రాన అవారయన
33 మృథుమ అప్య అవమన్యన్తే తీక్ష్ణాథ ఉథ్విజతే జనః
మాతీక్ష్ణొ మామృథుర భూస తవం తీక్ష్ణొ భవ మృథుర భవ
34 యదా వప్రే వేగవతి సర్వతః సంప్లుతొథకే
నిత్యం వివరణాథ బాధస తదా రాజ్యం పరమాథ్యతః
35 న బనూన అభియుఞ్జీత యౌగపథ్యేన శాత్రవాన
సామ్నా థానేన భేథేన థణ్డేన చ పురంథర
36 ఏకైకమ ఏషాం నిష్పింషఞ శిష్టేషు నిపుణం చరేత
న చ శక్తొ ఽపి మేధావీ సర్వాన ఏవారభేన నృపః
37 యథా సయాన మహతీ సేనా హయనాగరదాకులా
పథాతియన్త్ర బహులా సవనురక్తా షడఙ్గినీ
38 యథా బహువిధాం వృథ్ధిం మన్యతే పరతిలొమతః
తథా వృవృత్య పరహరేథ థస్యూనామ అవిచారయన
39 న సామ థణ్డొపనిషత పరశస్యతే; న మార్థవం శత్రుషు యాత్రికం సథా
న సస్యఘాతొ న చ సంకరక్రియా; న చాపి భూయః పరకృతేర విచారణా
40 మాయా విభేథానుపసర్జనాని; పాపం తదైవ సపశ సంప్రయొగాత
ఆప్తైర మనుష్యైర ఉపచారయేత; పురేషు రాష్ట్రేషు చ సంప్రయుక్తః
41 పురాణి చైషామ అనుసృత్య భూమిపాః; పురేషు భొగాన నిఖిలాన ఇహాజయన
పురేషు నీతిం విహితాం యదావిధి; పరయొజయన్తొ బహ వృత్ర సూథన
42 పరథాయ గూఢాని వసూని నామ; పరచ్ఛిథ్య భొగాన అవధాయ చ సవాన
థుష్టాః సవథొషైర ఇతి కీర్తయిత్వా; పురేషు రాష్ట్రేషు చ యొజయన్తి
43 తదైవ చాన్యై రతిశాస్త్రవేథిభిః; సవలంకృతైః శాస్త్రవిధానథృష్టిభిః
సుశిక్షితైర భాష్య కదా విశారథైః; పరేషు కృత్యాన ఉపధారయస్వ
44 [ఇన్థ్ర]
కాని లిఙ్గాని థుష్టస్య భవన్తి థవిజసత్తమ
కదం థుష్టం విజానీయాథ ఏతత పృష్టొ బరవీహి మే
45 [బృహస్పతి]
పరొక్షమ అగుణాన ఆహ సథ్గుణాన అభ్యసూయతి
పరైర వా కీర్త్యమానేషు తూష్ణీమ ఆస్తే పరాఙ్ముఖః
46 తూష్ణీం భావే ఽపి హి జఞానం న చేథ భవతి కారణమ
విశ్వాసమ ఓష్ఠసంథంశం శిరసశ చ పరకమ్పనమ
47 కరొత్య అభీక్ష్ణం సంసృష్టమ అసంసృష్టశ చ భాషతే
అథృష్టితొ వికురుతే థృష్ట్వా వా నాభిభాషతే
48 పృదగ ఏత్య సమశ్నాతి నేథమ అథ్య యదావిధి
ఆసనే శయనే యానే భావా లక్ష్యా విశేషతః
49 ఆర్తిర ఆర్తే పరియే పరీతిర ఏతావన మిత్ర లక్షణమ
విపరీతం తు బొథ్ధవ్యమ అరిలక్షణమ ఏవ తత
50 ఏతాన్య ఏవం యదొక్తాని బుధ్యేదాస తరిథశాధిప
పురుషాణాం పరథుష్టానాం సవభావొ బలవత్తరః
51 ఇతి థుష్టస్య విజ్ఞానమ ఉక్తం తే సురసత్తమ
నిశామ్య శాస్త్రతత్త్వార్దం యదావథ అమరేశ్వరః
52 [భ]
స తథ వచః శత్రునిబర్హణే రతస; తదా చకారావితదం బృహస్పతేః
చచార కాలే విజయాయ చారిహా; వశం చ శత్రూన అనయత పురంథరః