శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 28
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 28) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
తతః కరుథ్ధా మహారాజ సౌబలస్యా పథానుగాః
తయక్త్వా జీవితమ ఆక్రన్థే పాణ్డవాన పర్యవారయన
2 తాన అర్జునః పరత్యగృహ్ణాత సహథేవ జయే ధృతః
భీమసేనశ చ తేజస్వీ కరుథ్ధాశీవిషథర్శనః
3 శక్త్యృష్టి పరాసహస్తానాం సహసేవం జిఘాంసతామ
సంకల్పమ అకరొన మొఘం గాణ్డీవేన ధనంజయః
4 పరగృహీతాయుధాన బాహూన యొధానామ అభిధావతామ
భల్లైశ చిచ్చ్ఛేథ బీభత్సుః శిరాంస్య అపి హయాన అపి
5 తే హతా రప్త్యపథ్యన్త వసుధాం విగతాసవః
తవరితా లొకవీరేణ పరహతాః సవ్యసాచినా
6 తతొ థుర్యొధనొ రాజా థృష్ట్వా సవబలసంక్షయమ
హతశేషాన సమానీయ కరొథ్ధొ రదశతాన విభొ
7 కుఞ్జరాంశ చ హయాంశ చైవ పాథాతంశ చ పరంతప
ఉవాచ సహితాన సర్వాన ధార్తరాష్ట్ర ఇథం వచః
8 సమాసాథ్య రణే సర్వాన పాణ్డవాన ససుహృథ గణాన
పాఞ్చాల్యం చాపి సబలం హత్వా శీఘ్రం నివర్తత
9 తస్య తే శిరసా గృహ్య వచనం యుథ్ధథుర్మథాః
పరత్యుథ్యయూ రణే పార్దాంస తవ పుత్రస్య శాసనాత
10 తాన అభ్యాపతతః శీఘ్రం హతశేషాన మహారణే
శరైర ఆశీవిషాకారైః పాణ్డవాః సమవాకిరన
11 తత సైన్యం భరతశ్రేష్ఠ ముహూర్తేన మహాత్మభిః
అవధ్యత రణం పరాప్య తరాతారం నాభ్యవిన్థత
పరతిష్ఠమానం తు భయాన నావతిష్ఠత థంశితమ
12 అశ్వైర విపరిధావథ్భిః సైన్యేన రజసా వృతే
న పరాజ్ఞాయన్త సమరే థిశశ చ పరథిశస తదా
13 తతస తు పాణ్డవానీకాన నిఃసృత్య బహవొ జనాః
అభ్యఘ్నంస తావకాన యుథ్ధే ముహూర్తాథ ఇవ భారత
తతొ నిఃశేషమ అభవత తత సైన్యం తవ భారత
14 అక్షౌహిణ్యః సమేతాస తు తవ పుత్రస్య భారత
ఏకాథశ హతా యుథ్ధే తాః పరభొ పాణ్డుసృఞ్జయైః
15 తేషు రాజసహస్రేషు తావకేషు మహాత్మసు
ఏకొ థుర్యొధనొ రాజన్న అథృశ్యత భృశం కషతః
16 తతొ వీక్ష్య థిశః సర్వా థృష్ట్వా శూన్యాం చ మేథినీమ
విహీనః సర్వయొధైశ చ పాణ్డవాన వీక్ష్య సంయుగే
17 ముథితాన సర్వసిథ్ధార్దాన నర్థమానాన సమన్తతః
బాణశబ్థరవాంశ చైవ శరుత్వా తేషాం మహాత్మనామ
18 థుర్యొధనొ మహారాజ కశ్మలేనాభిసంవృతః
అపయానే మనశ చక్రే విహీనబలవాహనః
19 [ధృ]
నిహతే మామకే సైన్యే నిఃశేషే శిబిరే కృతే
పాణ్డవానాం బలం సూత కిం ను శేషమ అభూత తథా
ఏతన మే పృచ్ఛతొ బరూహి కుశలొ హయ అసి సంజయ
20 యచ చ థుర్యొధనొ మన్థః కృతవాంస తనయొ మమ
బలక్షయం తదా థృష్ట్వా స ఏకః పృదివీపతిః
21 [స]
రదానాం థవే సహస్రే తు సప్త నాగశతాని చ
పఞ్చ చాశ్వసహస్రాణి పత్తీనాం చ శతం శతాః
22 ఏతచ ఛేషమ అభూథ రాజన పాణ్డవానాం మహథ బలమ
పరిగృహ్య హి యథ యుథ్ధే ధృష్టథ్యుమ్నొ వయవస్దితః
23 ఏకాకీ భరతశ్రేష్ఠ తతొ థుర్యొధనొ నృపః
నాపశ్యత సమరే కం చిత సహాయం రదినాం వరః
24 నర్థమానాన పరాంశ చైవ సవబలస్య చ సంక్షయమ
హతం సవహయమ ఉత్సృజ్య పరాఙ్ముఖః పరాథ్రవథ భయాత
25 ఏకాథశ చమూ భర్తా పుత్రొ థుర్యొధనస తవ
గథామ ఆథాయ తేజస్వీ పథాతిః పరదితొ హరథమ
26 నాతిథూరం తతొ గత్వా పథ్భ్యామ ఏవ నరాధిపః
సస్మార వచనం కషత్తుర ధర్మశీలస్య ధీమతః
27 ఇథం నూనం మహాప్రాజ్ఞొ విథురొ థృష్టవాన పురా
మహథ వైశసమ అస్మాకం కషత్రియాణాం చ సంయుగే
28 ఏవం విచిన్తయానస తు పరవివిక్షుర హరథం నృపః
థుఃఖసంతప్త హృథయొ థృష్ట్వా రాజన బలక్షయమ
29 పాణ్డవాశ చ మహారాజ ధృష్టథ్యుమ్నపురొగమాః
అభ్యధావన్త సంక్రుథ్ధాస తవ రాజన బలం పరతి
30 శక్త్యృష్టి పరాసహస్తానాం బలానామ అభిగర్జతామ
సంకల్పమ అకరొన మొఘం గాణ్డీవేన ధనంజయః
31 తాన హత్వ నిశితైర బాణైః సామాత్యాన సహ బన్ధుభిః
రదే శవేతహయే తిష్ఠన్న అర్జునొ బహ్వ అశొభత
32 సుబలస్యా హతే పుత్రే సవాజిరదకుఞ్జరే
మహావనమ ఇవ ఛిన్నమ అభవత తావకం బలమ
33 అనేకశతసాహస్రే బలే థుర్యొధనస్య హ
నాన్యొ మహారదొ రాజఞ జీవమానొ వయథృశ్యత
34 థరొణపుత్రాథ ఋతే వీరాత తదైవ కృతవర్మణః
కృపాచ చ గౌతమాథ రాజన పార్దివాచ చ తవాత్మజాత
35 ధృష్టథ్యుమ్నస తు మాం థృష్ట్వా హసన సాత్యకిమ అబ్రవీత
కిమ అనేన గృహీతేన నానేనార్దొ ఽసతి జీవతా
36 ధృష్టథ్యుమ్న వచః శరుత్వా శినేర నప్తా మహారదః
ఉథ్యమ్య నిశితం ఖడ్గం హన్తుం మాముథ్యతస తథా
37 తమ ఆగమ్య మహాప్రాజ్ఞః కృష్ణథ్వైపాయనొ ఽబరవీత
ముచ్యతాం సంజయొ జీవన న హన్తవ్యః కదం చన
38 థవైపాయన వచః శరుత్వా శినేర నప్తా కృతాఞ్జలిః
తతొ మామ అబ్రవీన ముక్త్వా సవస్తి సంజయ సాధయ
39 అనుజ్ఞాతస తవ అహం తేన నయస్తవర్మా నిరాయుధః
పరాతిష్ఠం యేన నగరం సాయాహ్నే రుధిరొక్షితః
40 కరొశమాత్రమ అపక్రాన్తం గథాపాణిమ అవస్దితమ
ఏకం థుర్యొధనం రాజన్న అపశ్యం భృశవిక్షతమ
41 స తు మామ అశ్రుపూర్ణాక్షొ నాశక్నొథ అభివీక్షితుమ
ఉపప్రైక్షత మాం థృష్ట్వా తథా థీనమ అవస్దితమ
42 తం చాహమ అపి శొచన్తం థృష్ట్వైకాకినమ ఆహవే
ముహూర్తం నాశకం వక్తుం కిం చిథ థుఃఖపరిప్లుతః
43 తతొ ఽసమై తథ అహం సర్వమ ఉక్తవాన గరహణం తథా
థవైపాయన పరసాథాచ చ జీవతొ మొక్షమ ఆహవే
44 ముహూర్తమ ఇవ చ ధయాత్వా పరతిలభ్య చ చేతనామ
భరాతౄంశ చ సర్వసైన్యాని పర్యపృచ్ఛత మాం తతః
45 తస్మై తథ అహమ ఆచక్షం సర్వం పరత్యక్షథర్శివాన
భరాతౄంశ చ నిహతాన సర్వాన సైన్యం చ వినిపాతితమ
46 తరయః కిల రదాః శిష్టాస తావకానాం నరాధిప
ఇతి పరస్దాన కాలే మాం కృష్ణథ్వైపాయనొ ఽబరవీత
47 స థీర్ఘమ ఇవ నిఃశ్వస్య విప్రేక్ష్య చ పునః పునః
అంసే మాం పాణినా సపృష్ట్వా పుత్రస తే పర్యభాషత
48 తవథన్యొ నేహ సంగ్రామే కశ చిజ జీవతి సంజయ
థవితీయం నేహ పశ్యామి ససహాయాశ చ పాణ్డవాః
49 బరూయాః సంజయ రాజానం పరజ్ఞా చక్షుషమ ఈశ్వరమ
థుర్యొధనస తవ సుతః పరవిష్టొ హరథమ ఇత్య ఉత
50 సుహృథ్భిస తాథృశైర హీనః పుత్రైర భరాతృభిర ఏవ చ
పాణ్డవైశ చ హృతే రాజ్యే కొ ను జీవతి మాథృశః
51 ఆచక్షేదాః సర్వమ ఇథం మాం చ ముక్తం మహాహవాత
అస్మింస తొయహ్రథే సుప్తం జీవన్తం భృశవిక్షతమ
52 ఏవమ ఉక్త్వా మహారాజ పరావిశత తం హరథం నృపః
అస్తమ్భయత తొయం చ మాయయా మనుజాధిపః
53 తస్మిన హరథం పరవిష్టే తు తరీన రదాఞ శరాన్తవాహనాన
అపశ్యం సహితాన ఏకస తం థేశం సముపేయుషః
54 కృపం శారథ్వతం వీరం థరౌణిం చ రదినాం వరమ
భొజం చ కృతవర్మాణం సహితాఞ శరవిక్షతాన
55 తే సర్వే మామ అభిప్రేక్ష్య తూర్ణమ అశ్వాన అచొథయన
ఉపయాయ చ మామ ఊచుర థిష్ట్యా జీవసి సంజయ
56 అపృచ్ఛంశ చైవ మాం సర్వే పుత్రం తవ జనాధిపమ
కచ చిథ థుర్యొధనొ రాజా స నొ జీవతి సంజయ
57 ఆఖ్యాతవాన అహం తేభ్యస తథా కుశలినం నృపమ
తచ చైవ సర్వమ ఆచక్షం యన మాం థుర్యొధనొ ఽబరవీత
హరథం చైవాహమ ఆచష్ట యం పరవిష్టొ నరాధిపః
58 అశ్వత్తామా తు తథ రాజన నిశమ్య వచనం మమ
తం హరథం విపులం పరేక్ష్య కరుణం పర్యథేవయత
59 అహొ ధిన న స జానాతి జీవతొ ఽసమాన నరాధిపః
పర్యాప్తా హి వయం తేన సహ యొధయితుం పరాన
60 తే తు తత్ర చిరం కాలం విలప్య చ మహారదాః
పరాథ్రవన రదినాం శరేష్ఠా థృష్ట్వా పాణ్డుసుతాన రణే
61 తే తు మాం రదమ ఆరొప్య కృపస్య సుపరిష్కృతమ
సేనానివేశమ ఆజగ్ముర హతశేషాస తరయొ రదాః
62 తత్ర గుల్మాః పరిత్రస్తాః సూర్యే చాస్తమ ఇతే సతి
సర్వే విచుక్రుశుః శరుత్వా పుత్రాణాం తవ సంక్షయమ
63 తతొ వృథ్ధా మహారాజ యొషితాం రక్షణొ నరాః
రాజథారాన ఉపాథాయ పరయయుర నగరం పరతి
64 తత్ర విక్రొశతీనాం చ రుథతీనాం చ సర్వశః
పరాథురాసీన మహాఞ శబ్థః శరుత్వా తథ బలసంక్షయమ
65 తతస తా యొషితొ రాజన కరన్థన్త్యొ వై ముహుర ముహుః
కురర్య ఇవ శబ్థేన నాథయన్త్యొ మహీతలమ
66 ఆజఘ్నుః కరజైశ చాపి పాణిభిశ చ శిరాంస్య ఉత
లులువుశ చ తథా కేశాన కరొశన్త్యస తత్ర తత్ర హ
67 హాహాకారవినాథిన్యొ వినిఘ్నన్త్య ఉరాంసి చ
కరొశన్త్యస తత్ర రురుథుః కరన్థమానా విశాం పతే
68 తతొ థుర్యొధనామాత్యాః సాశ్రుకణ్ఠా హృశాతురాః
రాజథారాన ఉపాథాయ పరయయుర నగరం పరతి
69 వేత్రజర్ఝర హస్తాశ చ థవారాధ్యక్షా విశాం పతే
శయనీయాని శుభ్రాణి సపర్ధ్యాస్తరణవన్తి చ
సమాథాయ యయుస తూర్ణం నగరం థారరక్షిణః
70 ఆస్దాయాశ్వతరీ యుక్తాన సయన్థనాన అపరే జనాః
సవాన సవాన థారాన ఉపాథాయ పరయయుర నగరం పరతి
71 అథృష్టపూర్వా యా నార్యొ భాస్కరేణాపి వేశ్మసు
థాథృశుస తా మహారాజ జనా యాన్తీః పురం పరతి
72 తాః సత్రియొ భరతశ్రేష్ఠ సౌకుమార్య సమన్వితాః
పరయయుర నగరం తూర్ణం హతస్వజనబాన్ధవాః
73 ఆ గొపాలావి పాలేభ్యొ థరవన్తొ నగరం పరతి
యయుర మనుష్యాః సంభ్రాన్తా భీమసేనభయార్థితాః
74 అపి చైషాం భయం తీవ్రం పార్దేభ్యొ ఽభూత సుథారుణమ
పరేక్షమాణాస తథాన్యొన్యమ ఆధావన నగరం పరతి
75 తస్మింస తథా వర్తమానే విథ్రవే భృశథారుణే
యుయుత్సుః శొకసంమూఢః పరాప్తకాలమ అచిన్తయత
76 జితొ థుర్యొధనః సంఖ్యే పాణ్డవైర భీమవిక్రమైః
ఏకాథశ చమూ భర్తా భరాతరశ చాస్య సూథితాః
హతాశ చ కురవః సర్వే భీష్మథ్రొణపురః సరాః
77 అహమ ఏకొ విముక్తస తు భాగ్యయొగాథ యథృచ్ఛయా
విథ్రుతాని చ సర్వాణి శిబిరాణి సమన్తతః
78 థుర్యొధనస్య సచివా యే కే చిథ అవశేషితాః
రాజథారాన ఉపాథాయ వయధావన నగరం పరతి
79 పరాప్తకాలమ అహం మన్యే పరవేశం తైః సహాభిభొ
యుధిష్ఠిరమ అనుజ్ఞాప్య భీమసేనం తదైవ చ
80 ఏతమ అర్దం మహాబాహుర ఉభయొః స నయవేథయత
తస్య పరీతొ ఽభవథ రాజా నిత్యం కరుణవేథితా
పరిష్వజ్య మహాబాహుర వైశ్యాపుత్రం వయసర్జయత
81 తతః స రదమ ఆస్దాయ థరుతమ అశ్వాన అచొథయత
అసంభావితవాంశ చాపి రాజథారాన పురం పరతి
82 తైశ చైవ సహితః కషిప్రమ అస్తం గచ్ఛతి భాస్కరే
పరవిష్టొ హాస్తినపురం బాష్ప కణ్ఠొ ఽశరులొచనః
83 అపశ్యత మహాప్రాజ్ఞం విథురం సాశ్రులొచనమ
రాజ్ఞః సమీపాన నిష్క్రాన్తం శొకొపహతచేతసమ
84 తమ అబ్రవీత సత్యధృతిః పరణతం తవ అగ్రతః సదితమ
అస్మిన కురు కషయే వృత్తే థిష్ట్యా తవం పుత్ర జీవసి
85 వినా రాజ్ఞః పరవేశాథ వై కిమ అసి తవమ ఇహాగతః
ఏతన మే కారణం సర్వం విస్తరేణ నివేథయ
86 [యు]
నిహతే శకునౌ తాత సజ్ఞాతి సుతబాన్ధవే
హతశేష పరీవారొ రాజా థుర్యొధనస తతః
సవకం సహయమ ఉత్సృజ్య పరాఙ్ముఖః పరాథ్రవథ భయాత
87 అపక్రాన్తే తు నృపతౌ సకన్ధావారనివేశనాత
భయవ్యాకులితం సర్వం పరాథ్రవన నగరం పరతి
88 తతొ రాజ్ఞః కలత్రాణి భరాతౄణాం చాస్య సర్వశః
వాహనేషు సమారొప్య సత్ర్యధ్యక్షాః పరాథ్రవన భయాత
89 తతొ ఽహం సమనుజ్ఞాప్య రాజానం సహకేశవమ
పరవిష్టొ హాస్తినపురం రక్షఁల లొకాథ ధి వాచ్యతామ
90 ఏతచ ఛరుత్వా తు వచనం వైశ్యాపుత్రేణ భాషితమ
పరాప్తకాలమ ఇతి జఞాత్వా విథురః సర్వధర్మవిత
అపూజయథ అమేయాత్మా యుయుత్సుం వాక్యకొవిథమ
91 పరాప్తకాలమ ఇథం సర్వం భవతొ భరతక్షయే
అథ్య తవమ ఇహ విశ్రాన్తః శవొ ఽభిగన్తా యుధిష్ఠిరమ
92 ఏతావథ ఉక్త్వా వచనం విథురః సర్వధర్మవిత
యుయుత్సుం సమనుజ్ఞాప్య పరవివేశ నృప కషయమ
యుయుత్సుర అపి తాం రాత్రిం సవగృహే నయవసత తథా