శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 1
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (శల్య పర్వము - అధ్యాయము - 1) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [జ]
ఏవం నిపతితే కర్ణే సమరే సవ్యసాచినా
అల్పావశిష్టాః కురవః కిమకుర్వత వై థవిజ
2 ఉథీర్యమాణం చ బలం థృష్ట్వా రాజా సుయొధనః
పాణ్డవైః పరాప్తకాలం చ కిం పరాపథ్యత కౌరవః
3 ఏతథ ఇచ్ఛామ్య అహం శరొతుం తథ ఆచక్ష్వ థవిజొత్తమ
న హి తృప్యామి పూర్వేషాం శృణ్వానశ చరితం మహత
4 [వై]
తతః కర్ణే హతే రాజన ధార్తరాష్ట్రః సుయొధనః
భృశం శొకార్ణవే మగ్నొ నిరాశః సర్వతొ ఽభవత
5 హా కర్ణ హా కర్ణ ఇతి శొచమానః పునః పునః
కృచ్ఛ్రాత సవశిబిరం పరాయాథ ధతశేషైర నృపైః సహ
6 స సమాశ్వాస్యమానొ ఽపి హేతుభిః శాస్త్రనిశ్చితైః
రాజభిర నాలభచ ఛర్మ సూతపుత్ర వధం సమరన
7 స థివం బలవన మత్వా భవితవ్యం చ పార్దివః
సంగ్రామే నిశ్చయం కృత్వా పునర యుథ్ధాయ నిర్యయౌ
8 శల్యం సేనాపతిం కృత్వా విధివథ రాజపుంగవః
రణాయనిర్యయౌ రాజా హతశేషైర నృపైః సహ
9 తతః సుతుములం యుథ్ధం కురుపాణ్డవసేనయొః
బభూవ భరతశ్రేష్ఠ థేవాసురరణొపమమ
10 తతః శల్యొ మహారాజ కృత్వా కథనమ ఆహవే
పాణ్డుసైన్యస్య మధ్యాహ్నే ధర్మరాజేన పాతితః
11 తతొ థుర్యొధనొ రాజా హతబన్ధూ రణాజిరాత
అపసృత్య హరథం ఘొరం వివేశ రిపుజాథ భయాత
12 అదాపరాహ్ణే తస్యాహ్నః పరివార్య మహారదైః
హరథాథ ఆహూయ యొగేన భీమసేనేన పాతితః
13 తస్మిన హతే మహేష్వాసే హతశిష్టాస తరయొ రదాః
సంరభాన నిశి రాజేన్థ్ర జఘ్నుః పాఞ్చాల సైనికాన
14 తతః పూర్వాహ్ణసమయే శిబిరాథ ఏత్య సంజయః
పరవివేశ పురీం థీనొ థుఃఖశొకసమన్వితః
15 పరవిశ్య చ పురం తూర్ణం భుజావ ఉచ్ఛ్రిత్య థుఃఖితః
వేపమానస తతొ రాజ్ఞః పరవివేశ నివేశనమ
16 రురొథ చ నరవ్యాఘ్ర హా రాజన్న ఇతి థుఃఖితః
అహొ బత వివిగ్నాః సమ నిధనేన మహాత్మనః
17 అహొ సుబలవాన కాలొ గతిశ చ పరమా తదా
శక్రతుల్యబలాః సర్వే యత్రావధ్యన్త పార్దివాః
18 థృష్ట్వైవ చ పురొ రాజఞ జనః సార్వః స సంజయమ
పరరురొథ భృశొథ్విగ్నొ హా రాజన్న ఇతి సస్వరమ
19 ఆకుమారం నరవ్యాఘ్ర తత పురం వై సమన్తతః
ఆర్తనాథం మహచ చక్రే శరుత్వా వినిహతం నృపమ
20 ధావతశ చాప్య అపశ్యచ చ తత్ర తరీన పురుషర్షభాన
నష్టచిత్తాన ఇవొన్మత్తాఞ శొకేన భృశపీడితాన
21 తదా స విహ్వలః సూతః పరవిశ్య నృపతిక్షయమ
థథర్శ నృపతిశ్రేష్ఠం పరజ్ఞా చక్షుషమ ఈశ్వరమ
22 థృష్ట్వా చాసీనమ అనఘం సమన్తాత పరివారితమ
సనుషాభిర భరతశ్రేష్ఠ గాన్ధార్యా విథురేణ చ
23 తదాన్యైశ చ సుహృథ్భిశ చ జఞాతిభిశ చ హితైషిభిః
తమ ఏవ చార్దం ధయాయన్తం కర్ణస్య నిధనం పరతి
24 రుథన్న ఏవాబ్రవీథ వాక్యం రాజానం జనమేజయ
నాతిహృష్టమనాః సూతొ బాష్పసంథిగ్ధయా గిరా
25 సంజయొ ఽయం నరవ్యాఘ్ర నమస తే భరతర్షభ
అథ్రాధిపొ హతః శల్యః శకునిః సౌబలస తదా
ఉలూకః పురుషవ్యాఘ్ర కైతవ్యొ థృఢవిక్రమః
26 సంశప్తకా హతాః సర్వే కామ్బొజాశ చ శకైః సహ
మలేచ్ఛాశ చ పార్వతీయాశ చ యవనాశ చ నిపాతితాః
27 పరాచ్యా హతా మహారాజ థాక్షిణాత్యాశ చ సర్వశః
ఉథీచ్యా నిహతాః సర్వే పరతీచ్యాశ చ నరాధిప
రాజానొ రాజపుత్రాశ చ సర్వతొ నిహతా నృప
28 థుర్యొధనొ హతొ రాజన యదొక్తం పాణ్డవేన చ
భగ్నసక్దొ మహారాజ శేతే పాంసుషు రూషితః
29 ధృష్టథ్థ్యుమ్నొ హతొ రాజఞ శిఖాణ్డీ చాపరాజితః
ఉత్తమౌజా యుధామన్యుస తదా రాజన పరభథ్రకాః
30 పాఞ్చాలాశ చ నరవ్యాఘ్రాశ చేథయశ చ నిషూథితాః
తవ పుత్రా హతాః సర్వే థరౌపథేయాశ చ భారత
కర్ణ పుత్రొ హతః శూరొ వృషా సేనొ మహాబలః
31 నరా వినిహతాః సర్వే గజాశ చ వినిపాతితాః
రదినశ చ నరవ్యాఘ్ర హయాశ చ నిహతా యుధి
32 కిం చిచ ఛేషం చ శిబిరం తావకానాం కృతం విభొ
పాణ్డవానాం చ శూరాణాం సమాసాథ్య పరస్పరమ
33 పరాయః సత్రీ శేషమ అభవజ జగత కాలేన మొహితమ
సాప్త పాణ్డవతః శేషా ధార్తరాష్ట్రాస తదా తరయః
34 తే చైవ భరాతరః పఞ్చ వాసుథేవొ ఽద సాత్యకిః
కృపశ చ కృతవర్మా చ థరౌణిశ చ జయతాం వరః
35 తవాప్య ఏతే మహారాజ రదినొ నృపసత్తమ
అక్షౌహిణీనాం సర్వాసాం సమేతానాం జనేశ్వర
ఏతే శేషా మహారాజ సర్వే ఽనయే నిధనం గతాః
36 కాలేన నిహతం సర్వం జగథ వై భరతర్షభ
థుర్యొధనం వై పురతః కృత్వా వైరస్య భారత
37 ఏతచ ఛరుత్వా వచః కరూరం ధృతరాష్ట్రొ జనేశ్వరః
నిపపాత మహారాజ గతసత్త్వొ మహీతలే
38 తస్మిన నిపతితే భూమౌ విథురొ ఽపి మహాయశాః
నిపపాత మహారాజ రాజవ్యసనకర్శితః
39 గాన్ధారీ చ నృపశ్రేష్ఠ సర్వాశ చ కురు యొషితః
పతితాః సహసా భూమౌ శరుత్వా కరూరం వచశ చ తాః
40 నిఃసంజ్ఞం పతితం భూమౌ తథాసీథ రాజమణ్డలమ
పరలాప యుక్తా మహతీ కదా నయస్తా పటే యదా
41 కృచ్ఛ్రేణ తు తతొ రాజా ధృతరాష్ట్రొ మహీపతిః
శనైర అలభత పరాణాన పుత్రవ్యసనకర్శితః
42 లబ్ధ్వా తు స నృపః సంజ్ఞాం వేపమానః సుథుఃఖితః
ఉథీక్ష్య చ థిశః సర్వాః కషత్తారం వాక్యమ అబ్రవీత
43 విథ్వన కషత్తర మహాప్రాజ్ఞ తవం గతిర భరతర్షభ
మమానాదస్య సుభృశం పుత్రైర హీనస్య సర్వశః
ఏవమ ఉక్త్వా తతొ భూయొ విసంజ్ఞొ నిపపాత హ
44 తం తదా పతితం థృష్ట్వా బాన్ధవా యే ఽసయ కే చన
శీతైస తు సిషిచుస తొయైర వివ్యజుర వయజనైర అపి
45 స తు థీర్ఘేణ కాలేన పరత్యాశ్వస్తొ మహీపతిః
తూష్ణీం థధ్యౌ మహీపాలః పుత్రవ్యసనకర్శితః
నిఃశ్వసఞ జిహ్మగ ఇవ కుమ్భక్షిప్తొ విశాం పతే
46 సంజయొ ఽపయ అరుథత తత్ర థృష్ట్వా రాజానమ ఆతురమ
తదా సర్వాః సత్రియశ చైవ గాన్ధారీ చ యశస్వినీ
47 తతొ థీర్ఘేణ కాలేన విథురం వాక్యమ అబ్రవీత
ధృతరాష్ట్రొ నరవ్యాఘ్రొ ముహ్యమానొ ముహుర ముహుః
48 గచ్ఛన్తు యొషితః సర్వా గాన్ధారీ చ యశస్వినీ
తదేమే సుహృథః సర్వే భరశ్యతే మే మనొ భృశమ
49 ఏవమ ఉక్తస తతః కషత్తా తాః సత్రియొ భరతర్షభ
విసర్జయామ ఆస శనైర వేపమానః పునః పునః
50 నిశ్చక్రముస తతః సర్వాస తాః సత్రియొ భరతర్షభ
సుహృథశ చ తతః సర్వే థృష్ట్వా రాజానమ ఆతురమ
51 తతొ నరపతిం తత్ర లబ్ధసంజ్ఞం పరంతప
అవేక్ష్య సంజయొ థీనొ రొథమానం భృశాతురమ
52 పరాఞ్జలిర నిఃశ్వసన్తం చ తం నరేన్థ్రం ముహుర ముహుః
సమాశ్వాసయత కషత్తా వచసా మధురేణ హ