శతావధానసారము/బెజవాడ2
హరిశ్చంద్రేణ సహా శ్రీ రామచంద్రాప్పరాయస్య సామ్యమ్, సగ్గరా.
విశ్వామిత్రాయ దత్వా సకలమపిధనం సత్య వాక్య ప్రతిజ్ఞాం
నానాకష్టానుభూతిం దధదపి భువి యః పొలయామాస రాజా
సోయం రాజగుణాఢ్య భవతు బత హరిశ్చంద్రభూపాలపర్యో
యత్కించి తకష్టశూన్యం పరిచరతి ఋతం రానుచందాప్పరాయః ,
ప్ల వంగసం|| చైత్రములో ఖాసింకోట సంస్థానములో నొకయ స్టావధానము జరగెను గాని రికార్డు ప్రకృతము తటస్థింపదయ్యే: ప్లవంగసం! మార్గశిర బహుళములో బెజవాడలో ఆకెళ్ల వెంక య్య కోవెలమూడి రామయ్య గార్లు చేయించిన శతాష్టావధానము లలోఁ గొన్ని
ప్రకృతవండితుల స్థితి, మాలిని,
నృపతిజనసమూ హే రాజ్య హీనే కవీంద్రా
విమల తరయశస్కా పండితా శాస్త్ర విత్తాః
భృతక ధనవ శేన ప్రాప్త కుక్షి ప్రచారాః
కధమపి నగరేషు ప్రాయశః పర్యటంతి1
వసంతఋతువు,
శా|| కూయన్ జొచ్చెను గోకిల ప్రతతి కూకూరాన మొప్పన్ జగ
ద్గేయం బై తగుపల్ల వప్రతతీ చే దీప్త ములయ్యెం దరుల్
మేయన్ జొచ్చెఁ జకోరదంపతులు "మేల్మిన్ వెన్నెలల్ , మారుఁడున్"
డాయణ జొచ్చెను బాంథభామినుల నాడంబంబుతో నామనిన్2
కోవెలమూడి రామయ్య గారప్పుడున్న రీతి.
సీ|| చలువ జేసినయట్టివలువ మూవున నుండి వక్షమ్ముపై జీరు వాఱు
చుండ! నాజనులు బంబులైన కరములు కోటు జేబులలోనఁ గొమరు
మిగుల నాకాశమునకునై యభిముఖంబగు నాననంబు దా నాలో
చసంబు దెలుప నంతగా నాభరణాడంబరము. లేమి నెగడునిగర్వంబు
నీటు దెలుప,
తేట|గీ||కవులు నుతియింపఁదగిన లక్షణము లొప్ప
నేఁటిసభ నెంతయేనియు నీటుమెఱసె
నలరు కోవెలమూడి వంశామ్రమునకు
గోవెలయెనాగ రామయ కుతుకమలర,3
ప్రకృత హిందూ దేశస్థితి.
ఉ|| భూపతులందు రాజ్యమున బొత్తిగ భక్తి నశింపజొచ్చె లో
లోపల రాజు లెల్ల రకు లోచన యెక్కువ కాదొడంగె లో
కావకృతుల్ పొసర్పఁదగునట్టికు హూణు” లటంచు నెల్లచో
వ్యాపకమయ్యే నీపయిని నచ్చెడిచిత్రము. లెట్టివో గదా.4
కనక దుర్గ .
మ|| ఘనమైయె ప్పెడి యింద్రకీలమును వేడ్కల్ మీఱగా గాపురం
బునుజేయన్ దొరకొన్న దేవి చరణాం భోజూతమత్త ద్విరే
ఫనికాయాయితసర్వదేవ నిచయ ప్రస్తుత్య చరిత్ర చ
క్కనిమా యమ్మ కృపాబ్ధి యో కనకదుర్గా? మమ్మురక్షింపుమా,
సువర్ణ ముఖ, కాళహస్తీ శ్వరుఁడు.
సీ|| ఏనదీజలము నొక్కిం తేని గ్రోలిసఁ బతితు లెల్లరును బావనతగాంత్రు
ఏదేవుపాదంబు లెం తేని సేవించి తిన్నండు భక్తి సందీప్తుఁడయ్యె!!
స్నానంబు నెనసి బోగవుఁగన్నె లిరువురు ముక్తి కిఁ దెఱవులై రి ఏ దేవుమ
హిమంబు నెఱిఁగి తావ్యాళంబు మునులు గాంచఁగ లేని మోదమందె,
తేట గీ||అట్టినది యట్టి దేవుఁడు నట్టి దేవి
యట్టిపట్టణమును భువియం దేకాదు
స్వర్గపాతాళములనేని దుర్గమంబు
కావుననె దాని దక్షిణకాశి" యండ్రు.5
సూర్యోదయము.
సీ|| వృక్షపంక్తు లమీఁద విరివిగాఁదగు సవశ్యాయ మెల్లను రూవుమా
యుచుండఁ జెట్ల మీఁదను గూళ్ల జీబులో నుండు కాకములు కాకారన
క్రమము దెలు ప! సచ్ఛాత్రులగుచు ద్విజ ప్రకాండమ్ములు స్నా నార్థమై
సరస్తటులు చేర| సభిసారి కాంగన లటు నిలుపంచబంగాళమై తమయిండకడకుఁ జేర,6
తే| గీ||కలఁగితేరెకు నీరంబువలెనె కటికి
చీకటులు పిచ్చి పోవగఁ జేరుచుండె
బ్రాగ్దిశాభామినీ ఫాలభాగమందు
నలరు బొట్టన రవి యుదయాద్రి కడకు7
క|| ఉల్లాస మెంత కల్గిన, నల్లీ! నీవున్న యెడల నగునకు నిద్రా?
భ్యుల్ల ససంబది సున్న యె, తల్లీగలుగువేశ్యఁ దగులుత గణు సుఖగతిన్ 8
గులాబి) -
చ|| పలుచని రేకులున్ సొబగు పాల్పడునాకృతియున్ బరీమళం
బొల సెడి రీతియున్ సకలమున్న ది నీకొక లోపమున్న దే
లలితగులాబి పుష్పమ? విలాసము నెల్ల ను డిందఁజేయు ముం
దులు భవదీయమౌలతఁ గడు వికృతి గలిగింప కుండినన్ 9
సమస్య -కవిగాంచునె పగఁటియందుఁ గవికులతిలకా
క|| అవి శేషం బగగతి జం, తువులు దివారాత్రములు గనుంగొన నేర్చున్
రవియనిన" నడలు నలఘా, కవిగాంచునె పగఁటియందుఁ గవికులతిలకా.10
సమస్య) అంగ ము లేని వాడు తనయాలిని గూడి సుఖించె నెట్లనో
ఉ||భంగము వచ్చి నోహర! కృపాకర? మత్పతి దోషి కాఁడు పే
ర్మింగరుణింపవే నుపశమింపదు నాపరి తాపమన్మమో
జాంగనకై హరుండు కరుణాకరుఁడై వరమిచ్చె. మీఁద న
య్యంగము లేనివాడు తసయాలిని గూడి సుఖంచె నెట్లమో,11
ప్లవంగ సం!! పుష్య బహూళములో చెన్న పట్టణమున ప్రొఫెసరు రంగాచార్యుల వారింగూర్చియు, సంస్కృతపుఇన్న స్పెక్టరు ఆరో కృ కృష్ణమా చార్యులు వారింగుఱించియు నాశుగాఁ జెప్పినవి.
శ్లో॥ విద్వత్తైన సుర్లభా యడి భవేత్తే నిస్స్వతాదూషితా
స్తాదృక్షా ఆపి గర్వపర్వత శిరస్సంచారి పంచాననాః
కేం తేషాంధససంచయేన భవ తాంసర్వంచ సంపన్న మ
ప్యేకో వాపినదోష ఇత్యహమహో రంగార్యరంఘేను-దం. శ్రీ.
.....................................................................................
TRUE COPY.
TRIPLICANE. 25th January 1908.
I have some knowledge of Pandit Batavadhani Challapilla Venkata Susiri's poetic composition in Telugu, and consider thern to be of high merit. They indicate an extraordinary command of both Telugu and Sanskrit; and their linguistic agguna, and easy flow are quite striking. His power of and enjoying true poetry is also notewoutham power which m KRLS ducing as well as appreciating T i to make hima very worthy and useful teacher of telugu ta Colleges where that language and its literature are taught. He is both rational and critical, and is in no way an old-fationed Pandit
(Sd) M. RANGACE ABIYAR. Proffessor of Sanskrit and com. parative Philology Presidency College MADRAS. .
I am sincerely glad to record my impressions of M. & Ky Venkata Sastruln. I have read some of his pablished works with to less profit than pleasure. This morning he came to see me and I have spent over three houre with hiar, during wbieb ke recited to me a great toany from his large store of verses still in M. 9. form. He is one of three or They markedly display his versatile powers, four of his abilities I have come across these many years. Great as are his prodigious memory ADd the scoutariety of his extempore versitication, which many others have admiringly testified to, weat I specially Talue is his extensir , profound and accurate scholar, ship in San krit and Telugu. Such is his rast and varied learning
- in boti: these language, so lucid, simple and chaste in his siste