విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 53
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (విరాట పర్వము - అధ్యాయము - 53) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [అర్జ]
యత్రైషా కాఞ్చనీ వేథీ పరథీప్తాగ్నిశిఖొపమా
ఉచ్ఛ్రితా కాఞ్చనే థణ్డే పతాకాభిర అలం కృతా
తత్ర మాం వహ భథ్రం తే థరొణానీకాయ మారిష
2 అశ్వాః శొణాః పరకాశన్తే బృహన్తశ చారు వాహినః
సనిగ్ధవిథ్రుమ సంకాశాస తామ్రాస్యాః పరియథర్శనాః
యుక్తా రదవరే యస్య సర్వశిక్షా విశారథాః
3 థీర్ఘబాహుర మహాతేజా బలరూపసమన్వితః
సర్వలొకేషు విఖ్యాతొ భారథ్వాజః పరతాపవాన
4 బుథ్ధ్యా తుల్యొ హయ ఉశనసా బృహస్పతిసమొ నయే
వేథాస తదైవ చత్వారొ బరహ్మచర్యం తదైవ చ
5 ససంహారాణి థివ్యాని సర్వాణ్య అస్త్రాణి మారిష
ధనుర్వేథశ చ కార్త్స్న్యేన యస్మిన నిత్యం పరతిష్ఠితః
6 కషమా థమశ చ సత్యం చ ఆనృశంస్యమ అదార్జవమ
ఏతే చాన్యే చ బహవొ గుణా యస్మిన థవిజొత్తమే
7 తేనాహం యొథ్ధుమ ఇచ్ఛామి మహాభాగేన సంయుగే
తస్మాత తవం పరాపయాచార్యం కషిప్రమ ఉత్తరవాహయ
8 [వై]
అర్జునేనైవమ ఉక్తస తు వైరాటిర హేమభూషితాన
చొథయామ ఆస తాన అశ్వాన భారథ్వాజ రదం పరతి
9 తమ ఆపతన్తం వేగేన పాణ్డవం రదినాం వరమ
థరొణః పరత్యుథ్యయౌ పార్దం మత్తొ మత్తమ ఇవ థవిపమ
10 తతః పరధ్మాపయచ ఛఙ్ఖం భేరీ శతనినాథితమ
పరచుక్షుభే బలం సర్వమ ఉథ్ధూత ఇవ సాగరః
11 అద శొణాన సథశ్వాంస తాన హన్స వర్ణైర మనొజవైః
మిశ్రితాన సమరే థృష్ట్వా వయస్మయన్త రణే జనాః
12 తౌ రదౌ వీర్యసంపన్నౌ థృష్ట్వా సంగ్రామమూర్ధని
ఆచార్య శిష్యావ అజితౌ కృతవిధ్యౌ మనస్వినౌ
13 సమాశ్లిష్టౌ తథాన్యొన్యం థరొణపార్దౌ మహాబలౌ
థృష్ట్వా పరాకమ్పత ముహుర భరతానాం మహథ బలమ
14 హర్షయుక్తస తదా పార్దః పరహసన్న ఇవ విర్యవాన
రదం రదేన థరొణస్య సమాసాథ్య మహారదః
15 అభివాథ్య మహాబాహుః సాన్త్వపూర్వమ ఇథం వచః
ఉవాచ శలక్ష్ణయా వాచా కౌన్తేయః పరవీర హా
16 ఉషితాః సమ వనేవాసం పరతికర్మ చికీర్షవః
కొపం నార్హసి నః కర్తుం సథా సమరథుర్జయ
17 అహం తు పరహృతే పూర్వం పరహరిష్యామి తే ఽనఘ
ఇతి మే వర్తతే బుథ్ధిస తథ భవాన కర్తుమ అర్హతి
18 తతొ ఽసమై పరాహిణొథ థరొణః శరాన అధికవింశతిమ
అప్రాప్తాంశ చైవ తాన పార్దశ చిచ్ఛేథ కృతహస్తవత
19 తతః శరసహస్రేణ రదపార్దస్య వీర్యవాన
అవాకిరత తతొ థరొణః శీఘ్రమ అస్త్రం విథర్శయన
20 ఏవం పరవవృతే యుథ్ధం భారథ్వాజ కిరీటినొః
సమం విముఞ్చతొః సంఖ్యే విశిఖాన థీప్తతేజసః
21 తావ ఉభౌ ఖయాతకర్మాణావ ఉభౌ వాయుసమౌ జవే
ఉభౌ థివ్యాస్త్రవిథుషావ ఉభావ ఉత్తమతేజసౌ
కషిపన్తౌ శరజాలాని మొహయామ ఆసతుర నృపాన
22 వయస్మయన్త తతొ యొధాః సర్వే తత్ర సమాగతాః
శరాన విసృజతొస తూర్ణం సాధు సాధ్వ ఇతి పూజయన
23 థరొణం హి సమరే కొ ఽనయొ యొథ్ధుమ అర్హతి ఫల్గునాత
రౌథ్రః కషత్రియ ధర్మొ ఽయం గురుణా యథ అయుధ్యత
ఇత్య అబ్రువఞ జనాస తత్ర సంగ్రామశిరసి సదితాః
24 వీరౌ తావ అపి సంరబ్ధౌ సంనికృష్టౌ మహారదౌ
ఛాథయేతాం శరవ్రాతైర అన్యొన్యమ అపరాజితౌ
25 విస్ఫార్య సుమహచ చాపం హేమపృష్ఠం థురాసథమ
సంరబ్ధొ ఽద భరథ్వాజః ఫల్గునం పరత్యయుధ్యత
26 స సాయకమయైర జాలైర అర్జునస్య రదం పరతి
భానుమత్ల్భిః శిలా ధౌతైర భానొః పరచ్ఛాథయత పరభామ
27 పార్దం చ స మహాబాహుర మహావేగైర మహారదః
వివ్యాధ నిశితైర బాణైర మేఘొ వృష్ట్యేవ పర్వతమ
28 తదైవ థివ్యం గాణ్డీవం ధనుర ఆథాయ పాణ్డవః
శత్రుఘ్నం వేగవథ ధృష్టొ భారసాధనమ ఉత్తమమ
విససర్జ శరాంశ చిత్రాన సువర్ణవికృతాన బహూన
29 నాశయఞ శరవర్షాణి భారథ్వాజస్య వీర్యవాన
తూర్ణం చాపనివిర్ముక్తైస తథ అథ్భుతమ ఇవాభవత
30 స రదేన చరన పార్దః పరేక్షణీయొ ధనంజయః
యుగపథ థిక్షు సర్వాసు సర్వశస్త్రాణ్య అథర్శయత
31 ఏకఛాయమ ఇవాకాశం బాణైశ చక్రే సమన్తతః
నాథృశ్యత తథా థరొణొ నీహారేణేవ సంవృతః
32 తస్యాభవత తథా రూపం సంవృతస్య శరొత్తమైః
జాజ్వల్యమానస్య యదా పర్వతస్యేవ సర్వతః
33 థృష్ట్వా తు పార్దస్య రణే శరైః సవరదమ ఆవృతమ
స విస్ఫార్య ధనుశ చిత్రం మేఘస్తనిత నిస్వనమ
34 అగ్నిచక్రొపమం ఘొరం వికర్షన పరమాయుధమ
వయశాతయచ ఛరాంస తాంస తు థరొణః సమితిశొభనః
మహాన అభూత తతః శబ్థొ వంశానామ ఇవ థుహ్యతామ
35 జామ్బూనథమయైః పుఙ్ఖైశ చిత్రచాపవరాతిగైః
పరాచ్ఛాథయథ అమేయాత్మా థిశః సూర్యస్య చ పరభామ
36 తతః కనకపుఙ్ఖానాం శరాణాం నతపర్వణామ
వియచ చరాణాం వియతి థృశ్యన్తే బహుశః పరజాః
37 థరొణస్య పుఙ్ఖసక్తాశ చ పరభవన్తః శరాసనాత
ఏకొ థీర్ఘ ఇవాథృశ్యథ ఆకాశే సంహతః శరః
38 ఏవం తౌ సవర్ణవికృతాన విముఞ్చన్తౌ మహాశరాన
ఆకాశం సంవృతం వీరావ ఉల్కాభిర ఇవ చక్రతుః
39 శరాస తయొశ చ విబభుః కఙ్కబర్హిణ వాససః
పఙ్క్త్యః శరథి ఖస్దానాం హంసానాం చరతామ ఇవ
40 యుథ్ధం సమభవత తత్ర సుసంరబ్ధం మహాత్మనొః
థరొణ పాణ్డవయొర ఘొరం వృత్రవాసవయొర ఇవ
41 తౌ జగావ ఇవ చాసాథ్య విషాణాగ్రైః పరస్పరమ
శరైః పూర్ణాయతొత్సృష్టైర అన్యొన్యమ అభిజఘ్నతుః
42 తౌ వయవాహరతాం శూరౌ సంరబ్ధౌ రణశొభినౌ
ఉథీరయన్తౌ సమరే థివ్యాన్య అస్త్రాణి భాగశః
43 అద తవ ఆచార్య ముఖ్యేన శరాన సృష్టాఞ శిలాశితాన
నయవారయచ ఛితైర బానైర అర్జునొ జయతాం వరః
44 థర్శయన్న ఐన్థ్రిర ఆత్మానమ ఉగ్రమ ఉగ్రపరాక్రమః
ఇషుభిస తూర్ణమ ఆకాశం బహుభిశ చ సమావృణొత
45 జిఘాంసన్తం నరవ్యాఘ్రమ అర్జునం తిగ్మతేజసమ
ఆచార్య ముఖ్యః సమరే థరొణః శస్త్రభృతాం వరః
అర్జునేన సహాక్రీడచ ఛరైః సంనతపర్వభిః
46 థివ్యాన్య అస్త్రాణి ముఞ్చన్తం భారథ్వాజం మహారణే
అస్త్రైర అస్త్రాణి సంవార్య పల్గునః సమయొధయత
47 తయొర ఆసీత సంప్రహారః కరుథ్ధయొర నరసింహయొః
అమర్షిణొస తథాన్యొన్యం థేవథానవయొర ఇవ
48 ఐన్థ్రం వాయవ్యమ ఆగ్నేయమ అస్త్రమ అస్త్రేణ పాణ్డవః
థరొణేన ముక్తం ముక్తం తు గరసతే సమ పునః పునః
49 ఏవం శూరౌ మహేష్వాసౌ విసృజన్తౌ శితాఞ శరాన
ఏకఛాయం చక్రతుస తావ ఆకాశం శరవృష్టిభిః
50 తతొ ఽరజునేన ముక్తానాం పతతాం చ శరీరిషు
పర్వతేష్వ ఇవ వర్జాణాం శరాణాం శరూయతే సవనః
51 తతొ నాగా రదాశ చైవ సాథినశ చ విశాం పతే
శొణితాక్తా వయథృశ్యన్త పుష్పితా ఇవ కింశుకాః
52 బాహుభిశ చ స కేయూరైర విచిత్రైశ చ మహారదైః
సువర్ణచిత్రైః కవచైర ధవజైశ చ వినిపాతితైః
53 యొధైశ చనిహతైస తత్ర పార్ద బాణప్రపీడితైః
బలమ ఆసీత సముథ్భ్రాన్తం థరొణార్జున సమాగమే
54 విధున్వానౌ తు తౌ వీరౌ ధనుర ఈ భారసాధనే
ఆచ్ఛాయథేతామ అన్యొన్యం తితక్షన్తౌ రణేషుభిః
55 అదాన్తరిక్షే నాథొ ఽభూథ థరొణం తత్ర పరశంసతామ
థుష్కరం కృతవాన థరొణొ యథ అర్జునమ అయొధయత
56 పరమాదినం మహావీర్యం థృఢముష్టిం థురాసథమ
జేతారం థేవ థైత్యానాం సర్పాణాం చ మహారదమ
57 అవిశ్రమం చ శిక్షాం చ లాఘవం థూరపాతితామ
పార్దస్య సమరే థృష్ట్వా థరొణస్యాభూచ చ విస్మయః
58 అద గాణ్డీవమ ఉథ్యమ్య థివ్యం ధనుర అమర్షణః
విచకర్ష రణే పార్దొ బాహుభ్యాం భరతర్షభ
59 తస్య బాణమయం వర్షం శలభానామ ఇవాయతమ
న చ బాణాన్తరే వాయుర అస్య శక్నొతి సర్పితుమ
60 అనిశం సంథధానస్య శరాన ఉత్సృజతస తథా
థథృశే నాన్తరం కిం చిత పార్దస్యాథథతొ ఽపి చ
61 తదా శీఘ్రాస్త్ర యుథ్ధే తు వర్తమానే సుథారుణే
శీఘ్రాచ ఛీఘ్రతరం పార్దః శరాన అన్యాన ఉథీరయత
62 తతః శతసహస్రాణి శరాణాం నతపర్వణామ
యుగపత పరాపతంస తత్ర థరొణస్య రదమ అన్తికాత
63 అవకీర్యమాణే థరొణే తు శరైర గాణ్డీవధన్వనా
హాహాకారొ మహాన ఆసీత సైన్యానాం భరతర్షభ
64 పాణ్డవస్య తు శీఘ్రాస్త్రం మఘవాన సమపూజయత
గన్ధర్వాప్సరసశ చైవ యే చ తత్ర సమాగతాః
65 తతొ వృన్థేన మహతా రదానాం రదయూదపః
ఆచార్య పుత్రః సహసా పాణ్డవం పరత్యవారయత
66 అశ్వత్దామా తు తత కర్మ హృథయేన మహాత్మనః
పూజయామ ఆస పార్దస్య కొపం చాస్యాకరొథ భృశమ
67 స మన్యువశమ ఆపన్నః పార్దమ అభ్యథ్రవథ రణే
కిరఞ శరసహస్రాణి పర్జన్య ఇవ వృష్టిమాన
68 ఆవృత్య తు మహాబాహుర యతొ థరౌణిస తతొ హయాన
అన్తరం పరథథౌ పార్దొ థరొణస్య వయపసర్పితుమ
69 స తు లబ్ధ్వాన్తరం తూర్ణమ అపాయాజ జవనైర హయైః
ఛిన్నవర్మ ధవజః శూరొ నికృత్తః పరమేషుభిః