శ్రీరామకృష్ణపరబ్రహ్మణే నమః
రుక్మిణీపరిణయము
పీ ఠి క
| |
నగజాగజాననులు చేరి నెఱిం దనమస్తకంబుపై
జానగుచందమామఁ గని చయ్యన నద్దము వెన్నముద్దయున్
గా నెలమిం దలంచి యది గైకొనఁబూని కరంబు లెత్తుచో
మానక వారిముగ్ధతకు మాటికి నవ్వుశివున్ భజించెదన్.
| 1
|
| సీ. |
మఘవముఖాఖిలామరభూరిసామ్రాజ్యభారధౌరేయతాకారణములు
కుంభినీధరభరణాంభోజసంభవస్ఫారాభిలాషప్రపూరణములు
బహుజన్మకృతఘోరపంకావళిస్ఫురిద్వారిభృజ్ఝంఝాసమీరణములు
పద్మదానవమహాసద్మపద్మాకరవ్రాతామితోన్మత్తవారణములు
|
|
| తే. |
సతతపాలితమునిసిద్ధచారణములు, క్రూరరుగ్జంతుభయవినివారణములు
శైలకన్యాకటాక్షప్రసారణములు, వెలఁగి భక్తాళి కభయంబు సేయుఁగాత.
| 2
|
| సీ. |
ఆభీరహితశీలు హరితనూజాలోలు నంచితార్జుననగహారలీలుఁ
బాలితామరగోత్రుఁ బ్రబలగోరిపుజైత్రుఁ జంద్రభాస్వద్రుచిచారునేత్రుఁ
బరిహృతాసమబాణు నరవాహసం త్రాణుఁ బరనిగమప్రభవప్రమాణు
నరకదుర్మదనాశు నాకప్రచురకేశు ఖరమయూఖాభిచక్రప్రకాశు
|
|
| తే. |
సుభగఖగరాజకీతువిస్ఫురదనంతు, భువనవిపులార్చనీయకపుణ్యవంతు
సాధుబృందావననిశాంతు సమరజయని, తాంతు దాంతు రమాకాంతుఁ దగ భజింతు.
| 3
|
| క. |
శరణార్థి నగుదుఁ బ్రముదిత, కరికిన్ ధృతగిరికి హృతమకరికిన్ నరకే
సరికిన్ బరిపాలితగ, హ్వరికిం దరికిం జితోద్యదరికిన్ హరికిన్.
| 4
|
| సీ. |
చలువపూఁదమ్మిబల్కొలఁకులాడెడుచోట్లు కఱివేల్పు పెనుఱొమ్ము గద్దెపీఁట
తోరంపుఁబాలమున్నీరుపుట్టినయిల్లు చిలుకతత్తడిరౌతువలపుఁగొడుకు
తెఱగంటియన్నులందఱు నూడిగపుఁజెలుల్ కలుములీనెడు కడకంటిచూపు
విలసిల్లు ప్రాఁబలుకులు గిల్కుటందియల్ తొగలసంగడికాఁడుతోడఁబుట్టు
|
|
| తే. |
వేమహాదేవికలరు నయ్యిగురుఁబోఁడి, గమలజునితల్లి నతజనకల్పవల్లి
యిందిరాసుందరాంగి మన్మందిరమున, నిండువేడుక ననిశంబు నిలుచుఁ గాత.
| 5
|
| ఉ. |
ఫాలతలంబునందుఁ గరపద్మయుగంబు ఘటించి మ్రొక్కెదం
బాలితసిద్ధకిన్నరనభశ్చరమౌనిసురాళికి న్దయా
శాలికి భారతీవదనసారసబాలమయూఖమాలికిన్
క్షాళితదోషపాళికి జగన్నుతిశీలికిఁ దమ్మిచూలికిన్.
| 6
|
| సీ. |
చంపకోత్పలమహాస్రగ్ధర సుస్వరమణిమాలికానర్గగుణమనోజ్ఞ
మత్తకోకిలవాణి మానితవిచికిలస్తబకవర్ణవిభాగతరలహార
సరసేందువదన బంధురకాంతిసంయుక్త సరసిజనయన సుందరవరాంగి
నిత్యవిభూతిమానిని రుచిరోత్సాహ ప్రాద్యభేదాఖండపరమశక్తి
|
|
| తే. |
యతినుతశ్లోకఛందోమయప్రకాశ, యసమభజినరతగణామితానుమోద
యైనవాగ్దేవి నాదుజిహ్వాగ్రమునను, నిలిచి సత్కావ్యగుంభన నెఱపుఁగాత.
| 7
|
| చ. |
అనుదినమున్ మదిం జలన మానక మానక పూని దీనులన్
మనుచుచుఁ గార్యవేళల నుమాధవమాధవముఖ్యు లౌసురల్
దను వినుతింప మేలిడుచుఁ దానగు దానగుణాఢ్యుఁ డంచు నిం
పెనయఁగఁ గోరి మ్రొక్కిడుదు నేనిఁక నేనికమోముసామికిన్.
| 8
|
| ఉ. |
పాయనిభక్తితోడ మదిఁ ప్రస్తుతిసేసెద దీనరక్షణో
పాయుని యోగమార్గనిరపాయుని సంతతిరామకార్యధౌ
రేయుని దివ్యకాయుని వరిష్ఠవిధేయుని శిక్షితోగ్రదై
తేయుని నప్రమేయుని సుధీజనగేయుని నాంజనేయునిన్.
| 9
|
| క. |
వితతాగమశరణుండై, ప్రతిదినగూఢపదచరవిభాసితుఁడై ది
వ్యతరవిరాడ్విగ్రహుఁ డై, ధృతిఁ గేరు నజేయు వైనతేయున్ గొలుతున్.
| 10
|
| క. |
తవిలి నవప్రభ లెసగఁగ, భువి గేరడుమిత్రజాతబుధగురుభాస్వ
త్కవిమాహేయకలానిధి, కువలయచక్రారివంచకులఁ బ్రణుతింతున్.
| 11
|
| సీ. |
గురుతరకౌండిన్యగోత్రవిఖ్యాతుండు బయ్యనామాత్యుఁ డేభవ్యుతాత
నిరతాన్నదానవర్ణితయశస్సాంద్రుండు తిమ్మనసచివుఁ డేధీరుతండ్రి
ఘనులు జగ్గనయు సింగనమంత్రియును నరసన్నయు నేమంత్రి యనుఁగుఁదమ్ము
లలకఁ దిమ్మకవి రాజన్న జగ్గనయును సూరన యేధన్యు సుతవరేణ్యు
|
|
| తే. |
లొనర వీరమ్మ పాపమేఘనునిసహజ, లతిపతివ్రతలక్ష్మి యేచతురురాణి
యట్టి శ్రీకూచిమంచివంశాబ్దిచంద్రు, మజ్జనకు నలగంగనామాత్యుఁ దలఁతు.
| 12
|
| క. |
క్షితి నతిచతురతల ననా, రతనవిజనహితము లైనరామాయణభా
రతము లొనర్చినజగద, ప్రతిముల వాల్మీకిశక్తిపౌత్రుల నెంతున్.
| 13
|
| ఉ. |
ఆరయ సంస్కృతోక్తిరచనాంచితకావ్యధురీణులై భువిన్
భూరియశంబుఁ గైకొనినపుణ్యుల నామది సన్నుతించెదన్
భారవికాళిదాసశివభద్రుల భోజనృపాలబాణులన్
జోరమయూరమాఘులను సువ్రతులౌ భవభూతిముఖ్యులన్.
| 14
|
| చ. |
స్థిరమతి నన్నయాహ్వయునిఁ దిక్కన నెఱ్ఱన భీమనార్యు భా
స్కరు నమరేశుఁ బోతకవిచంద్రుని సోముని శంభుదాసునిన్
నిరతముఁ బ్రస్తుతింతు నవని న్మహితాంధ్రకవిత్వవైభవ
స్ఫురణఁ బ్రసిద్ధు లైనకవిముఖ్యుల భూప్రసరత్సమాఖ్యులన్.
| 15
|
| క. |
సారము గలచో నలరుచు, నేరము గలచోటు మిగుల నిందింపక స
త్కారుణ్యంబునఁ గనుఁగొను, సూరికవీంద్రుల నుతింతు సురుచిరభక్తిన్.
| 16
|
| ఉ. |
శంక యొకింతలేక కవిసంఘముఁ జూచి వృధావివాదముల్
బింకముతోడఁ జేయుచును బెద్దల మంచును బద్యమెల్లఁ గు
శృంకలు సేయుచున్ గవితసార మెఱుంగక సారెసారెకు
న్ఱంకెలు వేయుదుష్కవిగణంబులనెల్లఁ దృణీకరించెదన్.
| 17
|
| వ. |
అని నిఖిలదేవతాప్రార్థనంబును, గురుచరణస్మరణంబును, పురాతననూతనమహా
కవివర్ణనంబును, కుకవినిరాకరణంబును గావించి, మఱియు నిష్టదేవతాప్రార్థ
నంబు చేసెద.
| 18
|
| సీ. |
చిన్నివెన్నెలఱేఁడు చెన్నైనసికపువ్వు పసమించుపులితోలు పట్టుసాలు
చిరునలయెకిమీఁడు బలుమానికపుఁదాళి వాటంపుఁదెలిగిబ్బ వారువంబు
గఱికిపూజల మెచ్చు గారాబుకొమరుండు వలిగొండకూఁతురు వలపుటింతి
జేజేతుటుములెల్లఁ జేరి కొల్చెడుబంట్లు నునువెండిగుబ్బలి యునికిపట్టు
|
|
| తే. |
నగుచుఁ జెలువొంద భువనంబు లనుదినంబు, రమణఁ బాలించునిన్ను నేఁ బ్రస్తుతింతు
బుధనుతవిలాస పీఠికాపురనివాస, కుముదహితతోటిసంకాశ కుక్కుటేశ.
| 19
|
| సీ. |
బృందారకామందమందారవీతాఘబృందారవిందాక్షనందనీయ
పాటీరవర్ణేందుకోటీరగౌరీవధూటీరతాదిత్యకోటితేజ
క్షోణీరథాంభోధితూణీరగంగాప్రవేణీరవామోదపాణిహరిణ
నీహారవాగ్భామినీహారహారానిలాహారవర్యాభవాహనార్వ
|
|
| తే. |
శర్వ సర్వజ్ఞ దుర్వహాఖర్వగర్వ, సర్వపూర్వామరోదగ్రశార్వరహర
సారసుకుమారసంతతోదారవీర, చారుతరకుక్కుటాకార జయసుధీర.
| 20
|
| క. |
చిరతరముగ నానేర్చిన, కరణిన్ రచియించి నీకుఁ గావ్య మొసఁగెదన్
సరగున దోషము లెల్లను, బరిహార మొనర్చి దయను బాలింపు శివా.
| 21
|
| క. |
అని విన్నవించి కావ్యం, బొనరింపఁగఁ బూని మొదల నుద్యద్గతి దే
|
|
| |
వున కిర వగుపీఠాపురి, ఘనతర మగుమహిమ మెన్నఁ గావలయు నొగిన్.
| 22
|
| సీ. |
పాదగయాక్షేత్రపరమపవిత్రంబు పురుహూతికాంబకుఁ బుట్టినిల్లు
యేలానదీజలావృతతటాకానీక మఖిలశక్తులకు విహారభూమి
తోరంపులవణపాథోనిధితీరంబు నిర్మలగౌతమీనికటసీమ
కుంతిమాధవదేవుగురుతరస్థానంబు విలసితభీమమండలతలంబు
|
|
| తే. |
సేతుకాశీప్రయాగాద్యశేషదివ్య, తీర్థరాజంబులందుఁ బ్రతిష్ఠఁ గాంచి
సకలదోషాపనోదకశక్తి నలరు, పుణ్యసారంబు పీఠికాపురవరంబు.
| 23
|
| సీ. |
చక్రవాళాహార్యజలధితుల్యోన్నతప్రాకారపరిఖావిరాజితంబు
సాంద్రముక్తాసౌధచంద్రశాలానేకభర్మనిర్మితహర్మ్యశర్మదంబు
కరిసైంధవాందోళికాధేనుధనధాన్యవనదేవగృహసరోవర్ణితంబు
విమలచాతుర్వర్ణ్యవిద్వత్కవిశ్రేష్ఠభటనటామాత్యవిస్ఫారితంబు
|
|
| తే. |
రాజమాహేంద్రవకదుర్గరాజ్యభూరి, భారసంభరణాశ్రాంతభాసమాన
రావుమాధవనృపపరిరక్షితంబు, భోగనికరంబు పీఠికాపురవరంబు.
| 24
|
షష్ఠ్యంతములు
| క. |
ఏతత్పురనేతకు ఘన, దాతకు రోషప్రశమితధాతకు భువన
త్రాతకు సకలాగమవి, జ్ఞాతకు శీతాచలేంద్రజామాత కొగిన్.
| 25
|
| క. |
ధండనపరఖండనకర, మండనశరచాపఖడ్గమహనీయున కా
ఖండలమణికుండలఘృణి, మండలఫణిరాజరాజమానాంగునకున్.
| 26
|
| క. |
కమలాధిపసఖునకు ధృతి, కమలునకు మునిస్తుతాంఘ్రికమలునకు లస
త్కమలధితూణీరునకును, గమలశిరోజునకు సమధికమలహరునకున్.
| 27
|
| క. |
నారదదరపారదశర, శారదశరదాభ్రకరితుషారాభ్రఝరీ
తారాహితహీరామృత, ధారామితసితవిలాసదరహాసునకున్.
| 28
|
| క. |
వృషవర్ధనునకుఁ గిన్నర, వృషసఖునకు రిపుమదేభవివృతముఖునకున్
వృషసేవితచరణునకును, వృషవాహనజనకునకును వృషవాహునరున్.
| 29
|
| క. |
హరిమణినిభకంధరునకు, హరిమదమథనునకు నిశితహరిబాణునకున్
హరివరకేయూరునకును, హరికోటిసమానకాంతిహరిణాంగునకున్.
| 30
|
| క. |
సంగరజయునకుఁ గుక్కుట, లింగస్వామికి నవీనలీలావిలస
ద్భృంగిరిటినటనరతునకు, గంగాజూటునకు దివిజగణసేవ్యునకున్.
| 31
|
| వ. |
అనంతసాష్టాంగదండప్రణామంబులు సమర్పించి తత్కృపాతిశయంబున నద్దేవతా
సార్వభౌమునకు నంకితంబుగా నారచియింపంబూనిన రుక్మిణీపరిణయంబను మహా
కావ్యంబునకుఁ గథాక్రమం బెట్టిదనిన.
| 32
|
