రామేశ్వరమాహాత్మ్యము/ద్వితీయాశ్వాసము
గద్య:- ఇది శ్రీమదుమామహేశ్వర కరుణాకటాక్షవీక్షాపాత్ర,
యేనుగ లచ్చయామాత్యపౌత్ర, తిమ్మనామాత్యపుత్త్ర,
వివిధ విద్వజ్జనవిధేయ, లక్ష్మణకవినామధేయప్రణీ
తంబయిన రామేశ్వరమాహాత్మ్యంబను
మహాప్రబంధము నందుఁ
బ్రథమాశ్వాసము.
శ్రీ. శ్రీ. శ్రీ.
శ్రీరస్తు
రామేశ్వరమాహాత్మ్యము
ద్వితీయాశ్వాసము
మత్సమస్తసుజన | 1 |
| వ. | అవధరింపుము శౌనకాదిమహర్షులకు సూతుం డిట్లు శ్రీరామేశ్వర | 2 |
| క. | రామస్థాపితలింగం | 3 |
| సీ. | మునులారకృతయుగంబున దశవత్సరం | |
| గీ. | ప్రతినిమేషంబుఁ దత్పుణ్యఫలము కోటి | 4 |
| క. | రామేశ్వరలింగంబున | 5 |
| గీ. | ఆర్థితో మూఁడువేళల నైన రెండు | 6 |
| గీ. | రామచంద్రసమర్చితరామలింగ | |
| | బ్రబలమైనట్టియమదూతభయము దొలఁగు | 7 |
| క. | శీరామేశ్వరలింగస | 8 |
| గీ. | హాళితోఁ దాను రామలింగార్చనంబు | 9 |
| ఉ. | పూనిక రామచంద్రపరిపూజితు నవ్యయు రామనాధు నీ | 10 |
| చ. | శ్రుతిమయు రామనాథుఁ దనచూడ్కుల కింపుగ జూడఁ డేనరుం | 11 |
| ఉ. | మానుగ దుర్లభం బయిన మానుషజన్మముఁ బూని భూమిలో | 12 |
| గీ. | రామనాథునిఁ ద్రిభువనస్వామిఁ దలఁచు | 13 |
| గీ. | అవని రామేశశివభక్తు లైననరుల | 14 |
| గీ. | విప్రహత్యాసహస్రంబు విలయ మొందు | 15 |
| మత్తకోకిల. | భూరిసంతతభోగలాభముఁ బూజ్యనిర్జరరాజ్యమున్ | 16 |
| సీ. | ఉభయలోకముల నత్యూర్జితానందంబు | |
| గీ. | దావవహ్ని విజృంభించి దారుతతులఁ | 17 |
| సీ. | మునులార వివరింతు వినుఁ డష్టవిధములఁ | |
| గీ. | యెలమి నెప్పుడు రామేశుఁ గొలిచి మనుటఁ | 18 |
| శా. | వేదాంతశ్రవణైకసంభవమహావిజ్ఞానలక్ష్మీయుతుల్ | 19 |
| శా. | వైరాగ్యంబు యతిత్వమున్ శ్రుతిశిరోవాక్యార్థవిజ్ఞానముం | 20 |
| గీ. | క్రిమికులంబు శకుంతముల్ కీటములును | 21 |
| గీ. | పుణ్యుఁడ నటంచు గర్వంబు బూనవలదు | |
| | సొంపు దీపింప రామేశుఁ జూచిరేని | 22 |
| గీ. | కన్ను లారంగ రామేశు గరళకంఠుఁ | 23 |
| ఉత్సాహము. | హాళి మెరయ రామనాథునందు భక్తి గలుగుచం | 24 |
| గీ. | నెమ్మి రామేశ్వరక్షేత్రనిలయు లైన | 25 |
| క. | కడువేడ్క డెందముల సం | 26 |
| గీ. | రామసేతువునకుఁ జని రామనాథ | 27 |
| క. | దళమును కుసుమము ఫలమును | 28 |
| క. | కరుణానిధి యగురామే | 29 |
| గీ. | భక్తితోడ మహాదేవు భవుని రామ | 30 |
| గీ. | పరమకారుణ్యరసపూరభరితహృదయుఁ | 31 |
| క. | శ్రీవిశ్రుతరామేశ్వర | 32 |
| ఉ. | పంకజగర్భవంద్యపదపంకజు నాగమవేద్యు గూఢపా| | 33 |
| క. | రామేశ్వర రామేశ్వర | 34 |
| క. | నరులార ముజ్జగములకు | |
| | శ్వరుఁ డుండఁ జెంద నేటికి | 35 |
| గీ. | విశ్వలోకకుటుంబి రామేశ్వరుండు | 36 |
| గీ. | అవని నెవ్వాడు ప్రాణనిర్యాణవేళ | 37 |
| గీ. | రామనాథ మహాదేవ రాజమకుట | 38 |
| సీ. | నందివాహన రామనాథ జగన్నాథ | |
| గీ. | యనుచు సంతత మనురాగమున వచించు | 39 |
| సీ. | రామనాథునిమందిరము దారువులఁ జేయు | |
| గీ. | భానుమండలతులితవిమాన మెక్కి | 40 |
| గీ. | ధీరుఁ డెవ్వఁడు రామేశుదేవళంబు | 41 |
| గీ. | మట్టు మీఱంగ రామేశుమందిరంబుఁ | 42 |
| గీ. | శక్తికొలఁదిని వివిధోపచారములును | 43 |
| వ. | మఱియు భక్తితాత్పర్యంబుల రామనాథీశ్వరుం బూజించువాఁడు | |
| | మూఢుండుబ్రహ్మహత్యాయుతంబు గాంచిన పాతకంబుఁ జెందు. | 44 |
| సీ. | నాగభూషణు రామనాథేశ్వరుని రెండు | |
| గీ. | రామనాధునిఁబొడ గాంచు నేమహాత్ముఁ | 45 |
| క. | మధ్యాహ్నవేళ మునిహృద | 46 |
| మాలిని. | నతిజనహితు గౌరీనాథు శ్రీరామనాధున్ | |
| | శ్రుతివినుతచరిత్రుం జూచు సద్భక్తి నెవ్వం | 47 |
| క. | సాయంకాలంబున శుభ | 48 |
| గీ. | మౌనులార ధనుష్కోటిమజ్జనమునఁ | 49 |
| వ. | రామేశ్వమహాదేవుని మజ్జనశాలాంగణంబునఁ ద్రిసంధ్యంబును నృ | 50 |
| చ. | కృప గలరామనాథునకుఁ గేవలభక్తి దలిర్ప గోఘృత | 51 |
| సీ. | దధిని రామేశ్వరుఁ దడుపుమానవునకుఁ | |
| | మొనసి తైలాభ్యంగ మొనరించుఘనునకు | |
| గీ. | రామనాథునిఁ ద్రిభువనస్వామి నభవుఁ | 52 |
| శా. | సంతోషంబున నారికేళసలిలస్నానోపచారంబు మా | 53 |
| క. | లలితపచేళిమరంభా | 54 |
| ఆ. | వస్త్రపూతవిమలవారిని రామనా | 55 |
| గీ. | ఎలమి నెవ్వాఁడు రామనాథేశ్వరునకుఁ | 56 |
| సీ. | పుష్పవాసితతోయముల రామనాథున | |
| | నర్ధాసనం బెక్కి యతిసౌఖ్యమున నుండు | |
| గీ. | సుమచయామోదసమ్మిళత్సురభిసలిల | 57 |
| క. | ఏలాలామజ్జకహిమ | 58 |
| చ. | చెలు వగురామనాథు నభిషేక మొనర్చుటకై మనోజ్ఞమృ | 59 |
| గీ. | చేరి రామేశ్వరునియభిషేకవిధికి | 60 |
| క. | బంగారుబిందె లిడి యు | 61 |
| గీ. | పొసగ రామేశునభిషేకమునకు భక్తి | 62 |
| క. | సేతువున ధనుష్కోటి | 63 |
| వ. | మఱియు రామనాథలింగంబు సుధాలిప్తంబు గావించినవానిపు | 64 |
| గీ. | కంచుగంటయు నద్దంబు కాన్క గాఁగ | 65 |
| సీ. | డమరుకడిండిమఢక్కకాదుందుభి | |
| | సమకూర్చి రామేశ శంకరు సేవించు | |
| గీ. | నిలుతు రెవ్వాఁడు ప్రేమచే నిఖిలభర్త | 66 |
| క. | రామేశక్షేత్రంబున | 67 |
| చ. | సిరులును జవ్వనంబు మఱి జీవనముల్ సుతదారవర్గమున్ | 68 |
| క. | కరుణానిధి యగురామే | 69 |
| క. | ఆపన్నార్తిని వృత్తి | 70 |
| క. | రామేశ్వరదేవునకున్ | |
| | డై మేలుఁ జెంది తుది హిమ | 7 |
| క. | పాత్రములలోన నుత్తమ | 72 |
| గీ. | నందివాహను గౌరీసనాథు రామ | 73 |
| చ. | గొడుగులు తాళవృంతములు కుంచియలున్ సితచామరంబులుం | 74 |
| వ. | మఱియు రామేశ్వరస్వామికి వివిధసురభికుసుమమాలంబులు గ | |
| | లిడుం గావున నింద్రియంబులు వికలంబులు గానిముంద, ముదిమి రా | 75 |
| ఉ. | రాముఁడు లోకరక్షకుఁడు రాక్షసమాయలఁ జిక్కి కానలో | 76 |
| గీ. | ఇ ట్లగాధపయోధిపై నెలమి గదుర | 77 |
| వ. | ఇట్లు లంకకు జని సువేలశైలం బెక్కి నిలిచె ననంతరంబ. | 78 |
| చ. | కరుకుదనంబు మీఱఁగ జగజ్జనయిత్రిని ధాత్రిపుత్త్రికం | |
| | న్వెరువక సీత నీయక యనీతికిఁ జొచ్చె దశాస్యుఁ డంచు నే | 79 |
| సీ. | మహనీయత్రిభువనమధ్యస్థశాఖితా | |
| గీ. | లగుచుఁ గింశుకముకుళరక్తాబ్జబంధు | 80 |
| శా. | ఘోరాపారగభీర మైనజలధిం గోదండముక్తోజ్వల | 81 |
| గీ. | జరఠదినకరపశ్చిమజలధిపతన | 82 |
| చ. | అగణితవీరవానరబలావృతుఁ డై విజిగీష రాముఁ డొ | 83 |
| సీ. | అస్తోకశోకప్రియావియోగాగ్నిసం | |
| గీ. | బతిసమాగమకుతుకసంభృతమనోజ్ఞ | 84 |
| గీ. | రాజురాకకు గగనమార్గమున మృగమ | 85 |
| చ. | అనయము దూరదేశగతుఁ డైననిజేశునిమేలురాకకై | 86 |
| చ. | అమరెడు సాంధ్యరాగకిసలాంచితనిర్జరమార్గశాఖికిం | 87 |
| చ. | మొనయుచు నిండి పారెడుదమోయమున న్విదళించి దాటు చూ | |
| | దనరె మనోజ్ఞలాంఛనము తత్తనుకాంతు లనం దగె న్శర | 88 |
| శా. | కాసారంబులు పెల్లు గాఁ గురిసె నీహారాంశుపాషాణముల్ | 89 |
| క. | పారావారము గర్వ మ | 90 |
| సీ. | పస స్థాణుమతి నైనఁ బల్లవింపఁగఁజేయఁ | |
| గీ. | నిఖిలభువనాంతరస్థితనీలవస్తు | 91 |
| వ. | అయ్యెడ. | 92 |
| ఉ. | పెన్నిధిసన్నిధిం గనిన బీదలభంగిఁ జెలంగి యాడుచుం | |
| | గ్రొన్ననవిల్తుకేళి నెలకొన్న సుఖాంబుధి నోలలాడుచున్ | 93 |
| వ. | ఇట్టిసాంద్రచంద్రికావికాసనికామభాసురనిశాసమయంబున. | 94 |
| ఉ. | పంబినవేడ్కతోడఁ కనుపట్టు హిరణ్మయశృంగతుంగసౌ | 95 |
| గీ. | అంత సుగ్రీవుతోఁ గూర్మియనుజుతోడ | 96 |
| వ. | అంత జతనంబుగ విడిసిన యవ్వానరవీరులం గవిసిన, ఆయుధపాణు | 97 |
| క. | కర మలిగి దనుజసేనా | 98 |
| వ. | అంత. | 99 |
| చ. | కలువలదాయ ముజ్జగముకన్ను వెలుంగులనిండుప్రోగు చు | |
| | న్నెలవగువాఁడు జక్కవలనెచ్చెలి పచ్చగుఱాలజోదు గా | 100 |
| గీ. | వ్యూహరచన ఘటించి రఘూద్వహుండు | 101 |
| గీ. | మేఘనాదుండు పోరె సౌమిత్రితోడ | 102 |
| క. | పుటశుఁ డనుదనుజవీరుఁడు | 103 |
| వ. | అయ్యిరుదెరంగులజోడులు మచ్చరంబునం గచ్చుకొని పెచ్చుపెరి | 104 |
| క. | ఘోరపరాక్రము లగుహరి | 105 |
| ఉ. | ఈగతి నాజిలోన బల మెల్ల వినాశముఁ జెంద నంతటన్ | 106 |
| క. | చేసిన యాపిమ్మట విన | 107 |
| ఉ. | అందు విభీషణుం గని ప్రహస్తుఁడు గొబ్బున డాసి యార్చి వా | 108 |
| వ. | అంత విభీషణుండు. | 109 |
| గీ. | అష్టఘంటమహాశక్తి నడరి పూని | 110 |
| చ. | అనిమొన నట్లు గూలినప్రహస్తునిఁ గన్గొని ధూమ్రలోచనుం | 111 |
| వ. | చని వారు సమరవృత్తాంతం బంతయు రావణునితో విన్నవించిన. | 112 |
| మ. | అసురాధీశుఁడు కుంభకర్ణు నతినిద్రాసక్తు మేల్కొల్పి శ | 113 |
| గీ. | దూషణునితమ్ము లరిభయచూరమతులు | 114 |
| సీ. | వజ్రదంష్ట్రుం డనువానిపీచ మడంచెఁ | |
| గీ. | గుంభకర్ణాత్మజుల గాడ్పుకొడుకు దునిమె | 115 |
| క. | ఆయింద్రజిత్తు దారుణ | 116 |
| ఆ. | వాయుపుత్రునివాతవాజి యై యమ్మేటి | 117 |
| క. | ద్యోవీథి నున్న యారణ | 118 |
| వ. | ఇత్తెరంగున నింద్రజిత్తుండు తత్తరంబునం గోతిమొనగాని మొత్తం | 119 |
| చ. | ఎలమి విభీషణండు మిథిలేశసుతాపతికిం బ్రణామముల్ | 120 |
| క. | హితవృత్తి మెరయ నంత | 121 |
| వ. | ఇట్లు గావించిన నంతరిక్షంబున నంతర్హితంబు లైనభూతంబులు నీ | 122 |
| శా. | ఆతోయంబుఁ బరిగ్రహించి రఘువంశాధీశుఁ డెంతేనియుం | 123 |
| క. | రవినందనహనుమజ్జాం | 124 |
| గీ. | అంతట నభోంతరంబున నణఁగియున్న | |
| | కోప మేపార దుర్వారఘోరబహుళ | 125 |
| క. | మును జక్రికి ప్రహ్లాదున | 126 |
| ఉ. | అంత నిసర్గదుర్గమభుజార్గళదక్షుఁడు లక్షణుండు క | 127 |
| వ. | అంత ఖరాంతకుండు మూలబలంబులం బొలియించె నిట్లు లక్ష్మ | |
| | ధానసైనికులు బలిసి పరివేష్టించి కొలువ, హేషాగంధసింధుర | 128 |
| చ. | సురమునిసిద్ధసాధ్యబలసూచనలోకనివాసమేదినీ | 129 |
| ఉ. | ఆతరి మాతరిశ్వహృదయాతిగవేగహరిత్తురంగమో | 130 |
| ఉ. | భూతలభర్త యెక్కి పరిభూతసమీరతరస్తురంగ ము | 131 |
| వ. | అట్లుపురందరస్యందనారూఢుం డై దశరథనందనుండు దశముఖు | 132 |
| మ. | క్షితి గంపించె సముద్రము ల్గలఁగె మ్రొగ్గెన్ దిగ్గజశ్రేణి బ | 133 |
| వ. | ఇ ట్లతిరౌద్రరసాదిర్భావదుర్భరంబుగా బ్రహ్మాస్త్రంబు వింట సం | |
| | బున రావణసంహారంబు గావించి విభీషణునకు లంకారాజ్యపట్టాభిషే | 134 |
| క. | సురమునిసన్నిధి రాముఁడు | 135 |
| శా. | సీతాలక్ష్మణసంయుతున్ వికచరాజీవాక్షుభాశ్వత్తనూ | 136 |
| గీ. | వచ్చి మౌనులు జయజయధ్వనులు చెలఁగ | 137 |
| గీ. | జగదనుగ్రహకారికి శాశ్వతునుకు | 138 |
| గీ. | తాటకాంతకునకు గాధితనయయాగ | |
| | ఘోరబాహుసుబాహుసంహారునకును | 140 |
| క. | గౌతమపాణిగృహీతీ | 141 |
| గీ. | ఖండపరశుశరాసనభండనునకు | 142 |
| గీ. | ఎలమిఁ గైకకు వరయుగం బిడినతండ్రి | 143 |
| సీ. | భరతసంప్రార్థనాబలదత్తపాదుకా | |
| గీ. | వానరాధీశసఖునకు వాలివధవి | 144 |
| క. | దారుణసంసారార్ణవ | 145 |
| గీ. | భక్తరక్షణదీక్షిత పరమపురుష | 146 |
| క. | రక్షారక్షతదశముఖ | 147 |
| వ. | ఇట్లు స్తోత్రంబు చేసి సకలమును లూరకుండిరి. ఈరామస్తోత్రంబు | 148 |
| గీ. | పుత్రకాముఁడు గాంచు సత్పుత్త్రమణుల | 149 |
| క. | ఈరామస్తవరాజం | 150 |
| సీ. | అంత రాఘవుఁడు సంయమిపుంగవులకు సా | |
| గీ. | స్వాత్మలాభసంతుష్టుల నధికశాంత | 151 |
| క. | మి మ్మొక్కటి యడిగెదఁ జి | 152 |
| గీ. | పఙ్క్తికంధరవధమునఁ బాప మెద్ది | 153 |
| వ. | అని యడిగిన నమ్మహాత్మున కమ్మహామును లి ట్లనిరి. | 154 |
| గీ. | నిత్యసత్యవ్రతాచార నిగమవినుత | 155 |
| ఉ. | ఏపున గంధమాదనమహీధరశృంగమునందు లింగసం | |
| | వ్యాపృతబుద్ధి వై ధవళవారిజలోచనశంభులింగసం | 156 |
| గీ. | శ్రీలు మెఱయ భవత్ప్రతిష్ఠితమహీశ | 157 |
| క. | ఈలింగము నీనామము | 158 |
| క. | రామేశ్వరనామంబున | 159 |
| క. | అనిన విని పుణ్యకాలము | 160 |
| గీ. | ఆంజనేయ హనూమంత యనిలతనయ | 161 |
| క. | పతి యి ట్లాజ్ఞాపించిన | l62 |
| వ. | భుజాస్ఫాలంబుఁ గావించి సురగరుడగంధర్వకిన్నరసిద్ధసాధ్య | 163 |
| మ. | కనియె న్మారుతనందనుండు శశిరేఖాశేఖరావాసముం | 164 |
| వ. | మఱియు నవ్వెండికొండ చండభానుమండలాతిక్రమణరమణీయత | |
| | కల్పితసురతాంతిమశ్రమాపనోదకనవకిసలయతల్పంబులచేతను | 165 |
| క. | అయ్యా హనుమంతుఁడు రా | |
| | బయ్యె నిక మించి చను నీ | 166 |
| గీ. | పావనాచార జానకీదేవి యెద్ది | 167 |
| క. | అని మునులు విన్నవించిన | 168 |
| వ. | జ్యేష్ఠమాససితపక్షదశమీసౌమ్యవారంబున హస్తనక్షత్రంబున | 169 |
| ఆ. | నిలిపె రాఘవుండు నీలకంధరుని లో | 170 |
| క. | లింగస్థితు నీశానున్ | 171 |
| ఆ. | అంత లింగమూర్తియందు నిల్చినసాంబ | 172 |
| ఉ. | భూతలనాథచంద్ర రఘుపుంగవ నిశ్చలభక్తి నిందు నీ | 173 |
| గీ. | మనుకులేంద్ర ధనుష్కోటిమజ్జనమున | 174 |
| క. | ఇత్తెరఁగున నత్తరని మ | 175 |
| క. | అందముగ రామనాథుని | 176 |
| | ప్రాకటముగ నీశ్వరునభి | 177 |
| క. | తజ్ఞలములఁ గొని శివునకు | 178 |
| మ. | సురలున్ సిద్ధులు సాధ్యు న్మునులు యిక్షుల్ నాగగంధర్వకి | |
| | నురునిష్ఠావిభవానుషక్తమతు లై యొక్కొక్కలింగంబు ని | 179 |
| గీ. | ఇట్లు వివరించితిని మైథిలీశకృతహ | 180 |
| వ. | అని సూతుండు చెప్పిన విని శౌనకాదిమహర్షులు తదనంతరకథావి | 181 |
| మ. | వననిక్షేపతటాకదేవగృహకావ్యబ్రాహ్మణోద్వాహనం | 182 |
| క. | పశ్యల్లలాటదురితా | 183 |
| భుజంగప్రయాతము. | ఫణిస్వామిమంజీరభాస్వత్పదాబ్జా | 184 |
గద్య — ఇది శ్రీమదుమామహేశ్వరకరుణాకటాక్షవీక్షాపాత్ర,
యేనుగ లచ్చయామాత్యపౌత్ర, తిమ్మనామాత్యపుత్త్ర,
వివిధవిద్వజ్జనవిధేయ, లక్ష్మణకవినామధేయప్రణీ
తం బయిన రామేశ్వరమాహాత్మ్యం బను
మహాప్రబంధమునందుఁ
ద్వితీయాశ్వాసము.
శ్రీ శ్రీ శ్రీ
శ్రీరస్తు
రామేశ్వరమాహాత్మ్యము
తృతీయాశ్వాసము
| 1 |
| వ. | అవధరింపుము శౌనకాదిమహర్షులకు సూతుం డి ట్లనియె. | 2 |
| చ. | ఇటువలె రామచంద్రుఁడు మహేశ్వరలింగము నిల్ప నంతటం | 3 |