రామేశ్వరమాహాత్మ్యము/తృతీయాశ్వాసము
గద్య — ఇది శ్రీమదుమామహేశ్వరకరుణాకటాక్షవీక్షాపాత్ర,
యేనుగ లచ్చయామాత్యపౌత్ర, తిమ్మనామాత్యపుత్త్ర,
వివిధవిద్వజ్జనవిధేయ, లక్ష్మణకవినామధేయప్రణీ
తం బయిన రామేశ్వరమాహాత్మ్యం బను
మహాప్రబంధమునందుఁ
ద్వితీయాశ్వాసము.
శ్రీ శ్రీ శ్రీ
శ్రీరస్తు
రామేశ్వరమాహాత్మ్యము
తృతీయాశ్వాసము
| 1 |
| వ. | అవధరింపుము శౌనకాదిమహర్షులకు సూతుం డి ట్లనియె. | 2 |
| చ. | ఇటువలె రామచంద్రుఁడు మహేశ్వరలింగము నిల్ప నంతటం | 3 |
| క. | ఆవెనుకన్ లక్ష్మణసు | 4 |
| ఆ. | మునిసమేతు రాఘవునిఁ జూచి కోపంబు | 5 |
| సీ. | కేవలక్లేశభుక్తికి నై జగంబునఁ | |
| ఆ. | మున్ను సేవ జేసి ఖిన్నుండ నైతిని | 6 |
| క. | సేవించె భార్యకై సు | 7 |
| క. | వానరు లనేకు లుండఁగ | |
| | గానయనార్థము రౌప్యమ | 18 |
| శా. | కైలాసాద్రికి జానకీరమణ శీఘ్రం బేగి లింగాకృతిన్ | 19 |
| క. | ఇతరం బగులింగము సై | 20 |
| గీ. | దేవ రజితాద్రినుండి తెచ్చినట్టి | 21 |
| ఆ. | ఈదురంతఖేద మేను సహింపఁగాఁ | 22 |
| క. | కావున దేహత్యాగముఁ | 23 |
| ఆ. | అతనిఁ జూచి మందహాసంబు సేయుచు | 24 |
| ఆ. | మహిని జాతజాయమానమృతప్రాణి | 25 |
| ఆ. | పుట్టు వెఱుఁగుచుండుఁ బొలియు నొక్కఁడ నర | 26 |
| సీ. | ఇట్లు తత్వము నిశ్చయించి శోకము మాను | |
| గీ. | ఆత్మచింత యొనర్పు దేహాదికమున | 27 |
| క. | పరనింద సేయకుము హరి | 28 |
| ఆ. | తాను బ్రహ్మ మగుట తత్వం బెఱుంగమి | |
| | బొసఁగ దానియందుఁ బొసఁగె శుభాశుభ | 19 |
| గీ. | శుభము గానిపదార్థంబు శుభమువోలెఁ | 21 |
| క. | సురవిద్యాధరయోనుల | 21 |
| సీ. | కర్పూరచందనాగరుసుగంధంబు లె | |
| గీ. | నట్టిదేహంబు సుఖకరం బగుట యెట్లు | 22 |
| ఆ. | మొదట జన్మ మొందుఁ బదపడి బాల్యంబుఁ | 23 |
| క. | మానవుఁ డివ్విధమున న | 24 |
| క. | జ్ఞానమువలనం జెడు న | 25 |
| గీ. | అట్టియెరుక విరక్తుఁ డౌ నట్టిమాన | 26 |
| గీ. | అంతరంగస్థితములు కామాదు లెపుడు | 27 |
| క. | మేలుకొనునతని నిద్రా | 28 |
| గీ. | నిశ్చయము సంక్షయాంతముల్ నిచయములు స | 29 |
| క. | పతనమునకంటె ఫలసం | |
| | క్షితిఁ బొడమినజంతువులకు | 30 |
| సీ. | పటుతరస్తంభసంభార మైనగృహంబు | |
| గీ. | నెరయఁ బరువెత్తుచున్నవానికిని నిలిచి | 31 |
| క. | వళు లుద్భవించు మేనం | 32 |
| గీ. | వరదకట్టియ యొకచోట వనధియందుఁ | 33 |
| సీ. | చనుచున్న తెరువరిఁ గని త్రోవ నొకతెరు | |
| | పగిది భార్యాసుతప్రభృతులకూటమి | |
| గీ. | భావిమరణంబుఁ దప్పింప బ్రహ్మకైన | 34 |
| క. | కేసరిసుత కలకాలము | 35 |
| క. | ప్రాణంబులు దేహంబులు | 36 |
| గీ. | కాన శోకహరంబు విజ్ఞాన మద్వ | 37 |
| గీ. | త్వత్కృతం బగుకార్యంబు మత్కృతంబుఁ | 38 |
| వ. | కావున నీనామంబున లింగప్రతిష్ఠ గావించిన ముక్తుండ వగుదువు. | |
| | రుం జూచిన నరుండు కృతకృత్యుం డగు యోజనసహస్రదూరంబు | 39 |
| ఆ. | ఆతఁడు చేసినాఁడు యజ్ఞంబులన్నియు | 40 |
| వ. | హనుమత్ప్రతిష్ఠితలింగంబును, రామేశ్వరలింగంబును, జానకీ | 41 |
| క. | కాకున్న మత్ప్రతిష్ఠిత | 42 |
| క. | లలిఁ బాతాళంబు రసా | 43 |
| ఉ. | నేమముతోడ నే నిచట నిల్పినయీశివలింగమూర్తి నీ | 44 |
| చ. | అనవుఁడు సంతసంబున దశాననవైరికి మ్రొక్కి యంజనా | 45 |
| సీ. | అని విచారము చేసి హనుమంతుఁ డంతటఁ | |
| గీ. | కిలకిలధ్వని సేయుచుఁ గేశవరుఁడు | 46 |
| వ. | అంత. | 47 |
| మ. | అమితోదారబలుండు వాయుతనయుం డాలింగము న్వాలపా | 48 |
| ఆ. | ఇట్లు గగనవీథి కెగసి రాఘవలింగ | |
| | పుడమిఁ ద్రెళ్ళి మూర్చఁ బొందె వడంకుచు | 49 |
| ఆ. | పుడమిఁ బడియె గాడ్పుకొడుకు ముక్కున నోటఁ | 50 |
| వ. | అంత దేవదానవతపోధననరవానరులు హాహాకారంబుఁ జేసిరి. | 51 |
| క. | దీనుల మగుమము జంపా | 52 |
| క. | అనఘా నిన్నుఁ గనుంకొని | 53 |
| సీ. | బహుయోజనం బైనపాధోనిధానంబు | |
| | సురగణంబులు మెచ్చె సరసను నాగమా | |
| ఆ. | దినసమాప్తిసమయమున సువేలముఁ జేరి | 54 |
| క. | వెర వెఱిఁగి రేయి లంకా | 55 |
| చ. | కనుఁగొని సాగి మ్రొక్కి మణికల్పితముద్రిక యానవాలుగా | 56 |
| వ. | అంత. | 57 |
| ఉ. | శంక యొకింత లేక బహుసైన్యుల రావణతుల్యుల న్నిరా | 58 |
| చ. | అనిమొన జంబుమాలినిఁ బ్రహస్తకుమారుని సప్తమంత్రినం | 59 |
| ఉ. | ఆసభలోన నిల్చి దనుజాధిపువాక్కుల ధిక్కరించి దు | |
| | తేసఖుఁ డైనవహ్నికి నతిప్రమదంబుగఁ గాల్చి క్రమ్మరన్ | 60 |
| గీ. | అంత వచ్చితి ఋష్యమూకాద్రికడకు | 61 |
| గీ. | నీవు నిదురింపుచున్నావు నేలమీఁద | 62 |
| క. | ఏమిపని నాకు సీతా | |
| క. | లెమ్ము హనుమంత భూమిత | 64 |
| సీ. | స్నానంబు సేయంగఁ జనియెద నిప్పుడు | |
| గీ. | జగము లభినుతి సేయ నోషధులు తెచ్చి | 65 |
| క. | కేసరిసుత యనిమొన నీ | 66 |
| ఆ. | అంజనాకుమార హనుమంత జానకీ | 67 |
| క. | ఓపౌలస్త్యమదాంతక | 68 |
| క. | అని బహుభంగుల నుపలా | 69 |
| వ. | అంతఁ గొంతసేపునకు మూర్ఛ విడనాడి ప్రబోధంబు నొంది. | 70 |
| మ. | కనియె న్మారుతి సర్వలోకపరిరక్షాదక్షు నంభోజులో | 71 |
| క. | కని రఘువరకరసంస్ప | |
| | య్యన జాగి మ్రొక్కి మారుతి | 72 |
| గీ. | పార్థివలలాము తారకబ్రహ్మనాము | 73 |
| దండకము. | శ్రీరామవిశ్వస్వరూపా హరీ యాదిదేవా పురాణా గదాహస్తదేవా | |
| | గరా గాధిపుత్త్రాధ్వరత్రాణదక్షా శరత్కాలచంద్రప్రసన్నాననా | |
| | నాథా సుధాభానుభానుల్ భవన్నేత్రముల్ శేషదృక్కర్ణశాయీ | |
| | హ్మవిద్యం ద్రయీరూపిణిం బార్వతీరూప నాత్మం దలంతు న్బ్రస | 74 |
| గీ. | ఇవ్విధంబున హనుమంతుఁ డింపు వెలయ | 75 |
| క. | మునులార పవనసుతకృత | 76 |
| వ. | ఈసీతారామస్తోత్రంబు భక్తిపూర్వకంబుగా నేకవారంబు విను | |
| | సిద్ధించు బ్రహ్మవధాదిఘోరపాతకంబులు నశించు. నరకదర్శనం | 77 |
| క. | ఎఱుఁగక కావించితి వి | 78 |
| గీ. | హరుని కపరాధ మొనరించి యవనిమీఁదఁఁ | 79 |
| వ. | భవత్పతనస్థానం బగు నేతత్కుండంబు నీనామంబున నిదిమొదలు | 80 |
| గీ. | శివజటాఘాతసంజాతశీతలోర్మి | 81 |
| గీ. | దానికంటెను శతగుణం బైనఫలము | 82 |
| గీ. | భువనపావను లీమూఁడుపుణ్యనదులఁ | 83 |
| క. | ఇమ్మూఁడునదుల నపగా | 84 |
| మ. | మనుజుం డై వసుధన్ జనించియు హనూమత్కుండతీరంబునన్ | 85 |
| గీ. | హానుమతకుండసన్నిధి ననఘులార | 86 |
| క. | హానుమతకుండసన్నిధి | 87 |
| వ. | ఇట్లు శ్రీరామచంద్రుండు పలికినపలుకులు విని సంతుష్టస్వాం | 88 |
| గీ. | జలజహితతేజ రోమహర్షణతనూజ | 89 |
| క. | ఇది లెస్సగ వచియింపుము | 90 |
| వ. | అని యడిగిన సూతుం డి ట్లని చెప్పందొడంగె. | 91 |
| క. | వరరుహభవునకు సుతుఁ డై | 92 |
| క. | మునిపుంగవుఁడు పులస్త్యుని | 93 |
| వ. | అతండు తపంబు సేయుచున్నకాలంబునం గాలాంబుదసంకాశదే | 94 |
| చ. | మినుకుగడానిపైఁడిజిగిమించులచాయయు సంగ్రహించి క్రొ | 95 |
| గీ. | తరుణినెమ్మోముతోడ సుధాకరుండు | 96 |
| క. | ముక్కు తిలకుసుమ మవురా | 97 |
| క. | కుందంబులు రదనము లర | 98 |
| క. | తమ్ములు నయనము లళిపో | 99 |
| క. | మంజులత నమరి కెంపుల | 100 |
| గీ. | మేలు గలవాలుగల గెల్వఁజాలువాలు | 101 |
| సీ. | మాలూరఫలముల మేలుచూరలు పట్టి | |
| | నెత్తమ్మిమొగ్గలబిత్తరంబు భ్రమించి | |
| గీ. | బాహుమూలంబు లొరయుచు బలసి పొగరు | 102 |
| క. | లలితాధరమధురసుధా | 103 |
| క. | సురకన్య లసురకన్యలు | 104 |
| క. | మొగముసిరి గళముతీరును | 105 |
| క. | అని పొగడఁదగిన చక్కన | 106 |
| ఆ. | కని కుబేరసముఁడు తనయుండు మనలకు | 107 |
| గీ. | అమ్మ కైకసి సంప్రాప్త మయ్యె నీకు | 108 |
| క. | తగుమగనికిఁ బడుచు నిడం | 109 |
| ఆ. | ఆదిలక్ష్మికరణి నన్నితెరంగుల | 110 |
| ఉ. | కావున సన్మునిం గనకగర్భునిపౌత్రుఁ బులస్త్యపుత్త్రు భూ | 111 |
| క. | అని పలికిన నవ్వాక్యము | 112 |
| వ. | అంత. | 113 |
| క. | బాలారత్నము సాయం | |
| | ప్పాలస్త్యుబర్ణశాలకు | 114 |
| క. | చని మునిచెంగట లజ్జా | 115 |
| క. | ఆసమయంబున నంబురు | 116 |
| వ. | అనంతరంబ. | 117 |
| మ. | కనియెం జెంగట విశ్రవుం డపుడు రాకాచంద్రబించాననన్ | 118 |
| క. | కని సొగసులగని యగున | 119 |
| క. | లలనా తెలియం బలుకుము | 120 |
| గీ. | తరుణి యెవ్వానిముద్దుకూఁతురవు నీవు | 121 |
| ఉ. | నా విని యావినీలకచ నమ్రత నంజలి సంఘటించి మ | 122 |
| క. | మిగిలినకార్యం బెఱుఁగం | 123 |
| సీ. | కేకసి నీమనోగతవాంఛ యెఱిఁగితి | |
| గీ. | దారుణాభిజనప్రియతముల సుతుల | 124 |
| క. | మునికుంజర నీవలనం | 125 |
| గీ. | వాఁడు ధార్మికుఁ డతిసాధువర్తనుండు | |
| | శాంతచిత్తుండు సద్గుణశాలి యతఁడు | 126 |
| వ. | ఇట్లు దివ్యజ్ఞానసంపన్నుండును, మహానుభావుండును, బ్రహ్మర్షి | 127 |
| సీ. | ఎనలేనివలిగుబ్బచనుమొన ల్నలు పెక్కె | |
| గీ. | పొదలె నెంతయు నలయిక నిదుర మించె | 128 |
| వ. | అంత. | 129 |
| మ. | కనియెం గైకసి పుత్త్రు నున్మదు మహాకాయున్ మహోగ్రున్ దశా | 130 |
| గీ. | వాఁడు రావణుఁ డన దశవదనుఁ డనఁగ | 131 |
| క. | అంతట నుదయించెను గుణ | 132 |
| వ. | దశగ్రీవాదులైన వీరు విశ్రవునిపుత్రు లది కారణంబుగ రావణకుంభ | 133 |
| గీ. | దానిముందట నొకమహత్తరబిలంబు | 134 |
| ఆ. | ఆబిలంబుమీద నమరంగ దుట్పొపం | 135 |
| గీ. | భైరవునిశాసనంబున భయముఁ జెంది | |
| | యాగభీరబిలంబున నణఁగియుండె | 136 |
| సీ. | శ్రీరామనాథుదక్షిణమున ననిశంబు | |
| గీ. | భవునితనయులు గణనాదబాహులేయు | 137 |
| భుజంగప్రయాతము. | సుర ల్పన్నగుల్ దాపసుల్ చారణు ల్కి | 138 |
| క. | సరయూయమునాగంగా | 139 |
| గీ. | భువనగురు రామనాథునిఁ బూజ సేయు | |
| | నెమ్మి రామేశ్వరంబున నిలిపి రాము | 140 |
| | నైవేద్యారము రామచంద్రుఁ డొసఁగెన్ నానావిధగ్రామముల్ | 141 |
| వ. | ఈయుపాఖ్యానంబు వినినవారికిఁ బఠించినవారికి సకలపాపక్ష | 142 |
| మ. | కరుణాసాగర కామదర్పహర లోకత్రాణదీక్షాధురం | 143 |
| క. | పుష్కరలోచనలోచన | 144 |
| పృథ్వీవృత్తము. | ధరాధరసుతాపయోధరవివిక్తకస్తూరికా | 145 |
గద్య— ఇది శ్రీమదుమామహేశ్వరకరుణాకటాక్షవీక్షాపాత్ర,
యేనుగ లచ్చయామాత్యపౌత్ర తిమ్మనామాత్యపుత్త్ర,
వివిధవిద్వజ్జనవిధేయ, లక్ష్మణకవినామధేయప్రణీ
తంబయిన రామేశ్వరమాహాత్మ్యంబను
మహాప్రబంధమునందుఁ
దృతీయాశ్వాసము.
శ్రీ శ్రీ శ్రీ
శ్రీరస్తు
————
రామేశ్వరమాహాత్మ్యము
చతుర్థాశ్వాసము
| 1 |
| వ. | అవధరింపుము శౌనకాదిమహర్షులకు సూతుం డి ట్లనియె. | 2 |
| క. | అవనిసురులార యిప్పుడు | |