భోజరాజీయము/తృతీయాశ్వాసము
శ్రీ
భోజరాజీయము
తృతీయాశ్వాసము
| | శ్రీరమణీకుచకుంకుమ | 1 |
| వ. | అవధరింపుము దత్తాత్రేయ మునీంద్రుం డన్నరేంద్రున కి ట్లనియె. | 2 |
| ఆ. | అట్లు నిష్కళంకుఁ డై భోజుఁ డనఘ! యా | 3 |
| క. | 'ఇంతకు మీ కోడం డ్రొన | 4 |
| క. | అతఁ డట్లు తన్నుఁ బిల్చుడు | 5 |
| ఉ. | చేయుదుఁ బంచభిక్ష, యిటు చేయుట నానియమంబు, మీరు వి | |
| | 'బాయక దీన మీకు వ్రతభంగము గా దిది యేకభిక్షగాఁ | 6 |
| తే. | 'పంచభిక్షయు నాహారపరత లేక | 7 |
| తే. | 'ఎచట మీరేఱుఁగనిధర్మ మేమి గలదు | 8 |
| వ. | అనిన సర్పటి యి ట్లనియె. | 9 |
| క. | 'అది యట్టిద యగు నైనను | 10 |
| క. | అనవుడు నవ్విభుఁ డి ట్లను | 11 |
| సీ. | అనిన నిట్లను సిద్ధుఁ 'డధిప! భిక్షాశి ని | |
| తే. | భిక్ష మాధుకరం బనుపేరఁ బరగుఁ | 12 |
| క. | ఈ నియమంబున భిక్షయ | 13 |
| వ. | అని సర్పటి సిద్ధుండు చెప్పిన విని భోజనరేంద్రుండు ముకుళీకృతకరారవిందుం | 14 |
| క. | మానుగ గృహి మధ్యాహ్న | 15 |
| క. | వినుము విశేషంచియుఁ బురు | 16 |
పుష్పగంధి కథ
| క. | ఈ సదృశార్ధమునకు నితి | 17 |
| సీ. | పుండరీకం బను పుర మొప్పు నప్పురం | |
| ఆ. | చంద్రరేఖ యనఁగ జానకిఁ బోలు న | 18 |
| క. | పరమేశ్వరుఁ డ ట్లొసఁగిన | 19 |
| వ. | అంత నవమాసంబులుఁ బరిపూర్ణం బగుటయు నొక్క పుణ్యదివసంబునందు. | 20 |
| క. | విమలపయోనిధివీచీ | 21 |
| క. | సుతయుదయవేళ నయ్యెడు | 22 |
| ఉ. | 'ఇప్పటివేళ చూడ మనుజేశ్వర! తక్కిన గండదోషముల్ | |
| | యిప్పడతిం గరగ్రహణ మెవ్వఁడు చేసె నతండు లేఁ డగుం | 23 |
| క. | అని చెప్పినఁ గర్ణద్వయ | 24 |
| సీ. | కొడుకు పుట్టెడు నని కొండంత యాసలో | |
| ఆ. | యేమి చేయువాఁడ, నిమ్మహాదురవస్థ | 25 |
| క. | అంతయుఁ గనుఁగొని విప్రులు | 26 |
| క. | తనయోత్సవసమయం బిది | 27 |
| ఉ. | ఇం కొకనాఁడు వచ్చుపని కిప్పుడు యింత దలంక నేల? మీ | |
| | య్యంకిలి దీర్ప కున్నె' యని యందఱుఁ జెప్పినఁ జింత దక్కి యా | 28 |
| వ. | పట్టణం బలంకృతంబు సేయించి భూసురాశీర్వాదంబులతోఁ బుణ్యాహంబు | 29 |
| ఉ. | భారతి యొండె నొండె నల పార్వతిగాని తలంచి చూడ నీ | 30 |
| క. | పాటయుఁ జదువును, వ్రాతయు, | 31 |
| వ. | అంత నొక్కనాఁడు దనకూఁతు విద్యావిశేషంబులకు సంతోషంబు నొంది | 32 |
| ఉ. | పెంపు దలిర్ప నీతరుణి పెండిలి చేసితిమేని నల్లునిం | 33 |
| సీ. | బాలికజఘనంబు ప్రబలెఁ దోరంబుగ | |
| | నెలనాగ నూగారు నేర్పడి కడు నొప్పెఁ | |
| ఆ. | నతివనడపు మెఱసె రతిరాజుసాధన | 34 |
| క. | ఆ నయనము లా నునుఁగురు | 35 |
| ఆ. | అంత నత్యంతరూపసత్కాంతులందుఁ | 36 |
| ఉ. | అట్టి వసంతవేళఁ గుసుమాపచయోత్సుకబుద్ధి నెమ్మదిం | 37 |
| ఉ. | కంతుని పూజ సేయుదము కాంచనపుష్పచయంబు లీవు, సే | 38 |
| వ. | ఇట్లు పుష్పాపచయాపదేశంబున నారామ లారామం బంతయుఁ దమమయంబ | 39 |
| ఉ. | నీరధిఁ గాలకూటము జనించినయ ట్లరుదెంచె గ్రీష్మ మీ | 40 |
| క. | మడుఁగులు, బావులు, కొలకులు | 41 |
| వ. | అయ్యవసరంబున. | 42 |
| క. | సలిలవిహారక్రియలకుఁ | 43 |
| చ. | చిగురుల పెంపుఁ, [3]గ్రొన్ననలవెన్నును, బువ్వులసొంపునై కడుం | 44 |
| సీ. | తొలిఁదొలిఁ జొర నోడు చెలువలచిత్తముఁ | |
| ఆ. | జలజసక్త మధుపములఁ జోఁపి చోఁపి రా | 45 |
| ఉ. | మాళవనందభూపతి కుమారుఁడు సద్గుణమండనుండు నాఁ | 46 |
| ఆ. | అరుగుదేరఁ దేర నారాజనందనుఁ | 47 |
| క. | ఇవ్విధమున నందఱు దవు | 48 |
| వ. | అప్పుడు. | 49 |
| ఆ. | డేగవేఁటయందు డెందంబు నిలిపి గో | 50 |
| క. | అనుచరుఁడుఁ దాను నేక్రియ | 51 |
| చ. | కని 'యిది యేపురంబు చెలికాఁడ! మహోన్నతవప్రశాఖియై | |
| | యొనరెడుఁ గంచియో, మధురయో మిథిలాపురమో విదర్భయో | 52 |
| ఉ. | ఆతఁడు రత్నమండనున కాదట నిట్లని చెప్పె నప్డు 'ప్ర | 53 |
| క. | ఈ రాజు ధర్మవర్తనుఁ, | 54 |
| వ. | అని యింద్రదత్తుండు చెప్పుపలుకులు విని రాజసుతుండు ప్రీతిచేతస్కుం | 55 |
| ఉ. | జువ్వను మ్రోఁతతో నెదు రెఱుంగనివీఁకఁ బరాక్రమించుచో | 56 |
| క. | ఆ డేగ యట్లు వ్రాలిన | 57 |
| క. | పట్టెదను డేగ ననుచును | 58 |
| క. | అడుగులఁ జప్పుడు కాకుం | |
| | జుడు గొ మ్మని యొక యెలమా | 59 |
| క. | అచ్చపుఁదమకంబునఁ దన | 60 |
| ఉ. | వచ్చి యతండు చూచెఁ జెలువంబులప్రోఁక, విలాసలక్ష్మికిం | 61 |
| క. | ఆ తరుణీమణియును నృప | 62 |
| చ. | ఇరువురచూపులుం దనకు నింపగుతూపులు గాఁగఁ బేర్చి యొం | 63 |
| క. | కోరుదు రొండొరుఁ గదయఁగఁ | 64 |
| క. | ఇ ట్ల య్యిరువురుఁ దమలో | 65 |
| చ. | కనుఁగొని పుష్పగంధి చెలికత్తియ మాలిని నాఁగ నొక్కయం | |
| | తన మది నిశ్చయించి క్రియ దప్పదె యిం కిట యే నుపేక్ష చే | 66 |
| ఆ. | తరుణి! మనము వచ్చి తడ వయ్యె నాటలు | 67 |
| తే. | అనిన నయ్యింతి సిగ్గున నవనతాస్య | 68 |
| వ. | మఱియు నతెతేఱవ తత్సమయసముచితోక్తులు పలుకుచుఁ గైదండ యిచ్చి | 69 |
| క. | అక్కట మనోజవేదనఁ | 70 |
| ఆ. | వచ్చి యతనియునికిఁ గచ్చఱఁ జూచి డెం | 71 |
| వ. | అని పలికి మఱియును. | 72 |
| క. | పాము గలదొ, కాదెఁ బెను | |
| | డీమెయిఁ [4]బొలసిన గయికొని | 73 |
| ఉ. | ఇయ్యవనీశనందనున కిప్పుడ యీదురవస్థ రాఁ గతం | 74 |
| క. | ధీరోదాత్తగుణోత్తర! | 75 |
| చ. | అనుచు సఖుండు పల్కుటయు నంకిలి దేఱినచిత్తవృత్తితో | 76 |
| వ. | తత్సమీపపుష్పితలతాలవాలంబున మకరందవిందు సంవాసితంబు లగు నంబు | 77 |
| క. | నీ కిట్టి కడిఁది దుర్దశ | 78 |
| సీ. | చిగురుటాకులలోని జిగిఁ గూర్చి యాబాల | |
| | క్రొమ్మెఱుంగులమించు గొనివచ్చి యాయింతి | |
| ఆ. | యనఁగ సవతు లేని యభినవాకారంబు | 79 |
| ఉ. | ఆ మదిరాక్షి నేత్రరుచు, లా వనజాననముద్దునవ్వు, లా | 80 |
| ఉ. | తోఁకొనిపోయె నంత నొకతొయ్యలి యయ్యెలనాగ నప్డు పే | 81 |
| క. | అని యి ట్లేర్పడఁ జెప్పిన | 82 |
| చ. | అనవుడు 'నేమి చెప్పుదు వయస్యుఁడ! భానుఁడు తూర్పుఁగొంద యె | 83 |
| చ. | విను మటు లుండె నా హృదయవేదన మానుప నోపు దేని నా | 84 |
| చ. | అనుటయు నింద్రదత్తుఁడు నరాధిపనందను నంద యుంచి 'యేఁ | |
| | వ్వనితకు నీకు నిప్పుడ యవశ్యముఁ బోం దొనరింతు' నంచుఁ జ | 85 |
| సీ. | ఈరీతిఁ జనుదెంచి యెదురుకట్లను నొక్క | |
| ఆ. | తరుణిమేన విరహతాప మగ్గల మైనఁ | 86 |
| చ. | కని 'మీ రెవ్వరు? మీలతాంగి కిచట గామజ్వరం బేమిటన్ | 87 |
| క. | 'అన్నా! యే మని చెప్పుదు | 88 |
| ఉ. | ఈ సతి కేము నెచ్చెలుల, మీ యెలదోఁటకు వచ్చి నిశ్చలో | 89 |
| మ. | మిగులం జక్కనివాఁడు కాంచనరుచిన్ మేదించిన ట్లంగకాం | |
| | జిగి సొంపారెడువాఁడు మాకడకు వచ్చెన్ డేగవేఁటాడుచున్ | 90 |
| క. | ఆ కన్నెఱింగి యచ్చట | 91 |
| ఉ. | అప్పుడు తల్లడిల్లి గురాకులసెజ్జకుఁ దెచ్చి బాలకుం | 92 |
| క. | మిక్కుటమై విరహానల | 93 |
| క. | తక్కటి మరుబలములకును | 94 |
| క. | 'మీ పుష్పగంధినెయ్యపుఁ | 95 |
| చ. | అతఁడును బుష్పగంధి లలితాకృతిజాలమునంచుఁ దద్దయున్ | 96 |
| క. | అనవుడు బనిపడి వెదకం | |
| | డ్పున విన నబ్బె నితనిముఖ | 97 |
| చ. | రయమున నేఁగి యాసతులు రాజతనూజకు నత్తెఱంగు ని | 98 |
| క. | రోగికి సుహృదులఁ గన్గొనఁ | 99 |
| ఉ. | 'తమ్ముఁడ! నీవు వచ్చినకతమ్మున మాహృదయమ్ములోనితా | 100 |
| క. | అనవుడు 'నాతనివేఁటల | 101 |
| క. | అంతటఁ బోవక మరుఁ డీ | 102 |
| క. | తొలిదొలి రోగ విదానము | 103 |
| ఉ. | నావుడు నింద్రదత్తువచనంబుల నయ్యెలనాగ లట్లకా | 104 |
| వ. | అని తలంచి. | 105 |
| క. | 'వినవలయు నతనిరాష్ట్ర మ | 106 |
| చ. | అనిన నతండు 'మాళనసమాహ్వయదేశము వానిదేశ, మా | 107 |
| క. | ఒండొరులఁ జూచి యానన | 108 |
| ఆ. | అంతఁ దనదుకోర్కి యబ్బినయట్ల కా | 109 |
| వ. | ఇటు వచ్చినయింద్రదత్తుం గాంచి రత్నమండనుండు. | 110 |
| క. | 'వచ్చెం బో నా నెయ్యుఁడు | 111 |
| క. | అని మది నూహించుచు భూ | |
| | చ్చినకపివరునిఁ గాంచిన | 112 |
| క. | మెలపున నెదురుగఁ జని ప్ర | 113 |
| క. | సంపాతినృపతి సతియై | 114 |
| సీ. | ఆ యింతి నీకు నిల్లాలు గాఁ దగుఁ జిత్త | |
| ఆ. | మరలఁ బనిచి రేను నరుగుదెంచితి నింకఁ | 115 |
| క. | అని యాతనిచి త్తము బో | 116 |
| క. | భోజుఁడు మఱి యే మనియె? మ | |
| | యోజ వినిపించె నవిరళ | 117 |
| వ. | అనుపమదివ్యతేజ! దివిజార్చితపాదసరోజ! దైత్యభం | 118 |
| క. | భవనీరధిబడబానల! | 119 |
| వనమయూరము. | నీలజలదాపితవినిర్మలశరీరా! | 120 |
గద్యము
ఇది వాణీవరప్రసాదలబ్ధవాగ్విభవ తిక్కనామాత్యసంభవ
సుకవిజనవిధేయ అనంతయ నామధేయ ప్రణీతంబైన
భోజరాజీయంబను కావ్యంబునందుఁ
దృతీయాశ్వాసము