భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 73
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 73) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 సంజయ ఉవాచ
ఆత్మథొషాత తవయా రాజన పరాప్తం వయసనమ ఈథృశమ
న హి థుర్యొధనస తాని పశ్యతే భరతర్షభ
యాని తవం థృష్టవాన రాజన ధర్మసంకరకారితే
2 తవ థొషాత పురా వృత్తం థయూతమ ఏతథ విశాం పతే
తవ థొషేణ యుథ్ధం చ పరవృత్తం సహ పాణ్డవైః
తవమ ఏవాథ్య ఫలం భుఙ్క్ష్వ కృత్వా కిల్బిషమ ఆత్మనా
3 ఆత్మనా హి కృతం కర్మ ఆత్మనైవొపభుజ్యతే
ఇహ వా పరేత్య వా రాజంస తవయా పరాప్తం యదాతదమ
4 తస్మాథ రాజన సదిరొ భూత్వా పరాప్యేథం వయసనం మహత
శృణు యుథ్ధం యదావృత్తం శంసతొ మమ మారిష
5 భీమసేనస తు నిశితైర బాణైర భిత్త్వా మహాచమూమ
ఆససాథ తతొ వీరః సర్వాన థుర్యొధనానుజాన
6 థుఃశాసనం థుర్విషహం థుఃసహం థుర్మథం జయమ
జయత్సేనం వికర్ణం చ చిత్రసేనం సుథర్శనమ
7 చారుచిత్రం సువర్మాణం థుష్కర్ణం కర్ణమ ఏవ చ
ఏతాన అన్యాంశ చ సుబహూన సమీపస్దాన మహారదాన
8 ధార్తరాష్ట్రాన సుసంక్రుథ్ధాన థృష్ట్వా భీమొ మహాబలః
భీష్మేణ సమరే గుప్తాం పరవివేశ మహాచమూమ
9 అదాహ్వయన్త తే ఽనయొన్యమ అయం పరాప్తొ వృకొథరః
జీవగ్రాహం నిగృహ్ణీమొ వయమ ఏనం నరాధిపాః
10 స తైః పరివృతః పార్దొ భరాతృభిః కృతనిశ్చయైః
పరజాసంహరణే సూర్యః కరూరైర ఇవ మహాగ్రహైః
11 సంప్రాప్య మధ్యం వయూహస్య న భీః పాణ్డవమ ఆవిశత
యదా థేవాసురే యుథ్ధే మహేన్థ్రః పరాప్య థానవాన
12 తతః శతసహస్రాణి రదినాం సర్వశః పరభొ
ఛాథయానం శరైర ఘొరైస తమ ఏకమ అనువవ్రిరే
13 స తేషాం పరవరాన యొధాన హస్త్యశ్వరదసాథినః
జఘాన సమరే శూరొ ధార్తరాష్ట్రాన అచిన్తయన
14 తేషాం వయవసితం జఞాత్వా భీమసేనొ జిఘృక్షతామ
సమస్తానాం వధే రాజన మతిం చక్రే మహామనాః
15 తతొ రదం సముత్సృజ్య గథామ ఆథాయ పాణ్డవః
జఘాన ధార్తరాష్ట్రాణాం తం బలౌఘమహార్ణవమ
16 భీమసేనే పరవిష్టే తు ధృష్టథ్యుమ్నొ ఽపి పార్షతః
థరొణమ ఉత్సృజ్య తరసా పరయయౌ యత్ర సౌబలః
17 విథార్య మహతీం సేనాం తావకానాం నరర్షభః
ఆససాథ రదం శూన్యం భీమసేనస్య సంయుగే
18 థృష్ట్వా విశొకం సమరే భీమసేనస్య సారదిమ
ధృష్టథ్యుమ్నొ మహారాజ థుర్మనా గతచేతనః
19 అపృచ్ఛథ బాష్పసంరుథ్ధొ నిస్వనాం వాచమ ఈరయన
మమ పరాణైః పరియతమః కవ భీమ ఇతి థుఃఖితః
20 విశొకస తమ ఉవాచేథం ధృష్టథ్యుమ్నం కృతాఞ్జలిః
సంస్దాప్య మామ ఇహ బలీ పాణ్డవేయః పరతాపవాన
21 పరవిష్టొ ధార్తరాష్ట్రాణామ ఏతథ బలమహార్ణవమ
మామ ఉక్త్వా పురుషవ్యాఘ్ర పరీతియుక్తమ ఇథం వచః
22 పరతిపాలయ మాం సూత నియమ్యాశ్వాన ముహూర్తకమ
యావథ ఏతాన నిహన్మ్య ఆశు య ఇమే మథ్వధొథ్యతాః
23 తతొ థృష్ట్వా గథాహస్తం పరధావన్తం మహాబలమ
సర్వేషామ ఏవ సైన్యానాం సంధర్షః సమజాయత
24 తస్మింస తు తుములే యుథ్ధే వర్తమానే భయానకే
భిత్త్వా రాజన మహావ్యూహం పరవివేశ సఖా తవ
25 విశొకస్య వచః శరుత్వా ధృష్టథ్యుమ్నొ ఽపి పార్షతః
పరత్యువాచ తతః సూతం రణమధ్యే మహాబలః
26 న హి మే విథ్యతే సూత జీవితే ఽథయ పరయొజనమ
భీమసేనం రణే హిత్వా సనేహమ ఉత్సృజ్య పాణ్డవైః
27 యథి యామి వినా భీమం కిం మాం కషత్రం వథిష్యతి
ఏకాయనగతే భీమే మయి చావస్దితే యుధి
28 అస్వస్తి తస్య కుర్వన్తి థేవాః సాగ్నిపురొగమాః
యః సహాయాన పరిత్యజ్య సవస్తిమాన ఆవ్రజేథ గృహాన
29 మమ భీమః సఖా చైవ సంబన్ధీ చ మహాబలః
భక్తొ ఽసమాన భక్తిమాంశ చాహం తమ అప్య అరినిషూథనమ
30 సొ ఽహం తత్ర గమిష్యామి యత్ర యాతొ వృకొథరః
నిఘ్నన్తం మామ అరీన పశ్య థానవాన ఇవ వాసవమ
31 ఏవమ ఉక్త్వా తతొ వీరొ యయౌ మధ్యేన భారతీమ
భీమసేనస్య మార్గేషు గథాప్రమదితైర గజైః
32 స థథర్శ తతొ భీమం థహన్తం రిపువాహినీమ
వాతం వృక్షాన ఇవ బలాత పరభఞ్జన్తం రణే నృపాన
33 తే హన్యమానాః సమరే రదినః సాథినస తదా
పాథాతా థన్తినశ చైవ చక్రుర ఆర్తస్వరం మహత
34 హాహాకారశ చ సంజజ్ఞే తవ సైన్యస్య మారిష
వధ్యతొ భీమసేనేన కృతినా చిత్రయొధినా
35 తతః కృతాస్త్రాస తే సర్వే పరివార్య వృకొథరమ
అభీతాః సమవర్తన్త శస్త్రవృష్ట్యా సమన్తతః
36 అభిథ్రుతం శస్త్రభృతాం వరిష్ఠం; సమన్తతః పాణ్డవం లొకవీరైః
సైన్యేన ఘొరేణ సుసంగతేన; థృష్ట్వా బలీ పార్షతొ భీమసేనమ
37 అదొపగచ్ఛచ ఛరవిక్షతాఙ్గం; పథాతినం కరొధవిషం వమన్తమ
ఆశ్వాసయన పార్షతొ భీమసేనం; గథాహస్తం కాలమ ఇవాన్తకాలే
38 నిఃశల్యమ ఏనం చ చకార తూర్ణమ; ఆరొపయచ చాత్మరదం మహాత్మా
భృశం పరిష్వజ్య చ భీమసేనమ; ఆశ్వాసయామ ఆస చ శత్రుమధ్యే
39 భరాతౄన అదొపేత్య తవాపి పుత్రస; తస్మిన విమర్థే మహతి పరవృత్తే
అయం థురాత్మా థరుపథస్య పుత్రః; సమాగతొ భీమసేనేన సార్ధమ
తం యాత సర్వే సహితా నిహన్తుం; మా వొ రిపుః పరార్దయతామ అనీకమ
40 శరుత్వా తు వాక్యం తమ అమృష్యమాణా; జయేష్ఠాజ్ఞయా చొథితా ధార్తరాష్ట్రాః
వధాయ నిష్పేతుర ఉథాయుధాస తే; యుగక్షయే కేతవొ యథ్వథ ఉగ్రాః
41 పరగృహ్య చిత్రాణి ధనూంషి వీరా; జయానేమిఘొషైః పరవికమ్పయన్తః
శరైర అవర్షన థరుపథస్య పుత్రం; యదామ్బుథా భూధరం వారిజాలైః
నిహత్య తాంశ చాపి శరైః సుతీక్ష్ణైర; న వివ్యదే సమరే చిత్రయొధీ
42 సమభ్యుథీర్ణాంశ చ తవాత్మజాంస తదా; నిశామ్య వీరాన అభితః సదితాన రణే
జిఘాంసుర ఉగ్రం థరుపథాత్మజొ యువా; పరమొహనాస్త్రం యుయుజే మహారదః
కరుథ్ధొ భృశం తవ పుత్రేషు రాజన; థైత్యేషు యథ్వత సమరే మహేన్థ్రః
43 తతొ వయముహ్యన్త రణే నృవీరాః; పరమొహనాస్త్రాహతబుథ్ధిసత్త్వాః
పరథుథ్రువుః కురవశ చైవ సర్వే; సవాజినాగాః సరదాః సమన్తాత
పరీతకాలాన ఇవ నష్టసంజ్ఞాన; మొహొపేతాంస తవ పుత్రాన నిశమ్య
44 ఏతస్మిన్న ఏవ కాలే తు థరొణః శస్త్రభృతాం వరః
థరుపథం తరిభిర ఆసాథ్య శరైర వివ్యాధ థారుణైః
45 సొ ఽతివిథ్ధస తథా రాజన రణే థరొణేన పార్దివః
అపాయాథ థరుపథొ రాజన పూర్వవైరమ అనుస్మరన
46 జిత్వా తు థరుపథం థరొణః శఙ్ఖం థధ్మౌ పరతాపవాన
తస్య శఙ్ఖస్వనం శరుత్వా విత్రేసుః సర్వసొమకాః
47 అద శుశ్రావ తేజస్వీ థరొణః శస్త్రభృతాం వరః
పరమొహనాస్త్రేణ రణే మొహితాన ఆత్మజాంస తవ
48 తతొ థరొణొ రాజగృథ్ధీ తవరితొ ఽభియయౌ రణాత
తత్రాపశ్యన మహేష్వాసొ భారథ్వాజః పరతాపవాన
ధృష్టథ్యుమ్నం చ భీమం చ విచరన్తౌ మహారణే
49 మొహావిష్టాంశ చ తే పుత్రాన అపశ్యత స మహారదః
తతః పరజ్ఞాస్త్రమ ఆథాయ మొహనాస్త్రం వయశాతయత
50 అద పరత్యాగతప్రాణాస తవ పుత్రా మహారదాః
పునర యుథ్ధాయ సమరే పరయయుర భీమపార్షతౌ
51 తతొ యుధిష్ఠిరః పరాహ సమాహూయ సవసైనికాన
గచ్ఛన్తు పథవీం శక్త్యా భీమపార్షతయొర యుధి
52 సౌభథ్రప్రముఖా వీరా రదా థవాథశ థంశితాః
పరవృత్తిమ అధిగచ్ఛన్తు న హి శుధ్యతి మే మనః
53 త ఏవం సమనుజ్ఞాతాః శూరా విక్రాన్తయొధినః
బాఢమ ఇత్య ఏవమ ఉక్త్వా తు సర్వే పురుషమానినః
మధ్యంథినగతే సూర్యే పరయయుః సర్వ ఏవ హి
54 కేకయా థరౌపథేయాశ చ ధృష్టకేతుశ చ వీర్యవాన
అభిమన్యుం పురస్కృత్య మహత్యా సేనయా వృతాః
55 తే కృత్వా సమరే వయూహం సూచీముఖమ అరింథమాః
బిభిథుర ధార్తరాష్ట్రాణాం తథ రదానీకమ ఆహవే
56 తాన పరయాతాన మహేష్వాసాన అభిమన్యుపురొగమాన
భీమసేనభయావిష్టా ధృష్టథ్యుమ్నవిమొహితా
57 న సంధారయితుం శక్తా తవ సేనా జనాధిప
మథమూర్ఛాన్వితాత్మానం పరమథేవాధ్వని సదితా
58 తే ఽభియాతా మహేష్వాసాః సువర్ణవికృతధ్వజాః
పరీప్సన్తొ ఽభయధావన్త ధృష్టథ్యుమ్నవృకొథరౌ
59 తౌ చ థృష్ట్వా మహేష్వాసాన అభిమన్యుపురొగమాన
బభూవతుర ముథా యుక్తౌ నిఘ్నన్తౌ తవ వాహినీమ
60 థృష్ట్వా చ సహసాయాన్తం పాఞ్చాల్యొ గురుమ ఆత్మనః
నాశంసత వధం వీరః పుత్రాణాం తవ పార్షతః
61 తతొ రదం సమారొప్య కేకయస్య వృకొథరమ
అభ్యధావత సుసంక్రుథ్ధొ థరొణమ ఇష్వస్త్రపారగమ
62 తస్యాభిపతతస తూర్ణం భారథ్వాజః పరతాపవాన
కరుథ్ధశ చిచ్ఛేథ భల్లేన ధనుః శత్రునిషూథనః
63 అన్యాంశ చ శతశొ బాణాన పరేషయామ ఆస పార్షతే
థుర్యొధనహితార్దాయ భర్తృపిణ్డమ అనుస్మరన
64 అదాన్యథ ధనుర ఆథాయ పార్షతః పరవీరహా
థరొణం వివ్యాధ సప్తత్యా రుక్మపుఙ్ఖైః శిలాశితైః
65 తస్య థరొణః పునశ చాపం చిచ్ఛేథామిత్రకర్శనః
హయాంశ చ చతురస తూర్ణం చతుర్భిః సాయకొత్తమైః
66 వైవస్వతక్షయం ఘొరం పరేషయామ ఆస వీర్యవాన
సారదిం చాస్య భల్లేన పరేషయామ ఆస మృత్యవే
67 హతాశ్వాత స రదాత తూర్ణమ అవప్లుత్య మహారదః
ఆరురొహ మహాబాహుర అభిమన్యొర మహారదమ
68 తతః సరదనాగాశ్వా సమకమ్పత వాహినీ
పశ్యతొ భీమసేనస్య పార్షతస్య చ పశ్యతః
69 తత పరభగ్నం బలం థృష్ట్వా థరొణేనామితతేజసా
నాశక్నువన వారయితుం సమస్తాస తే మహారదాః
70 వధ్యమానం తు తత సైన్యం థరొణేన నిశితైః శరైః
వయభ్రమత తత్ర తత్రైవ కషొభ్యమాణ ఇవార్ణవః
71 తదా థృష్ట్వా చ తత సైన్యం జహృషే చ బలం తవ
థృష్ట్వాచార్యం చ సంక్రుథ్ధం థహన్తం రిపువాహినీమ
చుక్రుశుః సర్వతొ యొధాః సాధు సాధ్వ ఇతి భారత