భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 48
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 48) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [ధృ]
ఏవం వయూఢేష్వ అనీకేషు మామకేష్వ ఇతరేషు చ
కదం పరహరతాం శరేష్ఠాః సంప్రహారం పరచక్రిరే
2 [స]
సమం వయూఢేష్వ అనీకేషు సంనథ్ధా రుచిరధ్వజాః
అపారమ ఇవ సంథృశ్య సాగరప్రతిమం బలమ
3 తేషాం మధ్యే సదితొ రాజా పుత్రొ థుర్యొధనస తవ
అబ్రవీత తావకాన సర్వాన యుధ్యధ్వమ ఇతి థంశితాః
4 తే మనః కరూరమ ఆస్దాయ సమభిత్యక్తజీవితాః
పాణ్డవాన అభ్యవర్తన్త సర్వ ఏవొచ్ఛ్రితధ్వజాః
5 తతొ యుథ్ధం సమభవత తుములం లొమహర్షణమ
తావకానాం పరేషాం చ వయతిషక్త రదథ్విపమ
6 ముక్తాస తు రదిభిర బాణా రుక్మపుఙ్ఖాః సుతేజనాః
సంనిపేతుర అకుణ్ఠాగ్రా నాగేషు చ హయేషు చ
7 తదా పరవృత్తే సంగ్రామే ధనుర ఉథ్యమ్య థంశితః
అభిపత్య మహాబాహుర భీష్మొ భీమపరాక్రమః
8 సౌభథ్రే భీమసేనే చ శౌనేయే చ మహారదే
కేకయే చ విరాతే చ ధృష్టథ్యుమ్నే చ పార్షతే
9 ఏతేషు నరవీరేషు చేథిమత్స్యేషు చాభితః
వవర్ష శరవర్షాణి వృథ్ధః కురుపితామహః
10 పరాకమ్పత మహావ్యూహస తస్మిన వీర సమాగమే
సర్వేషామ ఏవ సైన్యానామ ఆసీథ వయతికరొ మహాన
11 సాథిత ధవజనాగాశ చ హతప్రవర వాజినః
విప్రయాతరదానీకాః సమపథ్యన్త పాణ్డవాః
12 అర్జునస తు నరవ్యాఘ్రొ థృష్ట్వా భీష్మం మహారదమ
వార్ష్ణేయమ అబ్రవీత కరుథ్ధొ యాహి యత్ర పితామహః
13 ఏష భీష్మః సుసంక్రుథ్ధొ వార్ష్ణేయ మమ వాహినీమ
నాశయిష్యతి సువ్యక్తం థుర్యొధన హితే రతః
14 ఏష థరొణః కృపః శల్యొ వికర్ణశ చ జనార్థన
ధార్తరాష్ట్రాశ చ సహితా థుర్యొధన పురొగమాః
15 పాఞ్చాలాన నిహనిష్యన్తి రక్షితా థృఢధన్వనా
సొ ఽహం భీష్మం గమిష్యామి సైన్యహేతొర జనార్థన
16 తమ అబ్రవీథ వాసుథేవొ యత్తొ భవ ధనంజయ
ఏష తవా పరాపయే వీర పితామహ రదం పరతి
17 ఏవమ ఉక్త్వా తతః శౌరీ రదం తం లొకవిశ్రుతమ
పరాపయామ ఆస భీష్మాయ రదం పరతి జనేశ్వర
18 చఞ్చథ బహు పతాకేన బలాకా వర్ణవాజినా
సముచ్ఛ్రితమహాభీమ నథథ వానరకేతునా
మహతా మేఘనాథేన రదేనాథిత్యవర్చసా
19 వినిఘ్నన కౌరవానీకం శూరసేనాంశ చ పాణ్డవః
ఆయాచ ఛరాన నుథఞ శీఘ్రం సుహృచ ఛొష వినాశనః
20 తమ ఆపతన్తం వేగేన పరభిన్నమ ఇవ వారణమ
తరాసయానం రణే శూరాన పాతయన్తం చ సాయకైః
21 సైన్ధవ పరముఖైర గుప్తః పరాచ్య సౌవీరకేకయైః
సహసా పరత్యుథీయాయ భీష్మః శాంతనవొ ఽరజునమ
22 కొ హి గాణ్డీవధన్వానమ అన్యః కురుపితామహాత
థరొణ వైకర్తనాభ్యాం వా రదః సంయాతుమ అర్హతి
23 తతొ భీష్మొ మహారాజ కౌరవాణాం పితామహః
అర్జునం సప్త సప్తత్యా నారాచానాం సమావృణొత
24 థరొణశ చ పఞ్చవింశత్యా కృపః పఞ్చాశతా శరైః
థుర్యొధనశ చతుఃషష్ట్యా శల్యశ చ నవభిః శరైః
25 సైన్ధవొ నవభిశ చాపి శకునిశ చాపి పఞ్చభిః
వికర్ణొ థశభిర భల్లై రాజన వివ్యాధ పాణ్డవమ
26 స తైర విథ్ధొ మహేష్వాసః సమన్తాన నిశితైః శరైః
న వివ్యదే మహాబాహుర భిథ్యమాన ఇవాచలః
27 స భీష్మం పఞ్చవింశత్యా కృపం చ నవభిః శరైః
థరొణం షష్ట్యా నరవ్యాఘ్రొ వికర్ణం చ తరిభిః శరైః
28 ఆర్తాయనిం తరిభిర బాణై రాజానం చాపి పఞ్చభిః
పరత్యవిధ్యథ అమేయాత్మా కిరీటీ భరతర్షభ
29 తం సాత్యకిర విరాటశ చ ధృష్టథ్యుమ్నశ చ పార్షతః
థరౌపథేయాభిమన్యుశ చ పరివవ్రుర ధనంజయమ
30 తతొ థరొణం మహేష్వాసం గాఙ్గేయస్య పరియే రతమ
అభ్యవర్షత పాఞ్చాల్యః సంయుక్తః సహ సొమకైః
31 భీష్మస తు రదినాం శరేష్ఠస తూర్ణం వివ్యాధ పాణ్డవమ
అశీత్యా నిశితైర బాణైస తతొ ఽకరొశన్త తావకాః
32 తేషాం తు నినథం శరుత్వా పరహృష్టానాం పరహృష్టవత
పరవివేశ తతొ మధ్యం రదసింహః పరతాపవాన
33 తేషాం తు రదసింహానాం మధ్యం పరాప్య ధనంజయః
చిక్రీడ ధనుషా రాజఁల లక్ష్యం కృత్వా మహారదాన
34 తతొ థుర్యొధనొ రాజా భీష్మమ ఆహ జనేశ్వరః
పీడ్యమానం సవకం సైన్యం థృష్ట్వా పార్దేన సంయుగే
35 ఏష పాణ్డుసుతస తాత కృష్ణేన సహితొ బలీ
యతతాం సర్వసైన్యానాం మూలం నః పరికృన్తతి
తవయి జీవతి గాఙ్గేయే థరొణే చ రదినాం వరే
36 తవత్కృతే హయ ఏష కర్ణొ ఽపి నయస్తశస్త్రొ మహారదః
న యుధ్యతి రణే పార్దం హితకామః సథా మమ
37 స తదా కురు గాఙ్గేయ యదా హన్యేత ఫల్గునః
ఏవమ ఉక్తస తతొ రాజన పితా థేవవ్రతస తవ
ధిక కషత్రధర్మమ ఇత్య ఉక్త్వా యయౌ పార్దరదం పరతి
38 ఉభౌ శవేతహయౌ రాజన సంసక్తౌ థృశ్యపార్దివాః
సింహనాథాన భృశం చక్రుః శఙ్ఖశబ్థాంశ చ భారత
39 థరౌణిర థుర్యొధనశ చైవ వికర్ణశ చ తవాత్మజః
పరివార్య రణే భీష్మం సదితా యుథ్ధాయ మారిష
40 తదైవ పాణ్డవాః సర్వే పరివార్య ధనంజయమ
సదితా యుథ్ధాయ మహతే తతొ యుథ్ధమ అవర్తత
41 గాఙ్గేయస తు రణే పార్దమ ఆనర్ఛన నవభిః శరైః
తమ అర్జునః పరత్యవిధ్యథ థశభిర మర్మ వేధిభిః
42 తతః శరసహస్రేణ సుప్రయుక్తేన పాణ్డవః
అర్జునః సమరశ్లాఘీ భీష్మస్యావారయథ థిశః
43 శరజాలం తతస తత తు శరజాలేన కౌరవ
వారయామ ఆస పార్దస్య భీష్మః శాంతనవస తదా
44 ఉభౌ పరమసంహృష్టావ ఉభౌ యుథ్ధాభినన్థినౌ
నిర్విశేషమ అయుధ్యేతాం కృతప్రతికృతైషిణౌ
45 భీష్మ చాపవిముక్తాని శరజాలాని సంధశః
శీర్యమాణాన్య అథృశ్యన్త భిన్నాన్య అర్జున సాయకైః
46 తదైవార్జున ముక్తాని శరజాలాని భాగశః
గాఙ్గేయ శరనున్నాని నయపతన్త మహీతలే
47 అర్జునః పఞ్చవింశత్యా భీష్మమ ఆర్చ్ఛచ ఛితైః శరైః
భీష్మొ ఽపి సమరే పార్దం వివ్యాధ తరింశతా శరైః
48 అన్యొన్యస్య హయాన విథ్ధ్వా ధవజౌ చ సుమహాబలౌ
రదేషాం రదచక్రే చ చిక్రీడతుర అరింథమౌ
49 తతః కరుథ్ధొ మహారాజ భీష్మః పరహరతాం వరః
వాసుథేవం తరిభిర బాణైర ఆజఘాన సతనాన్తరే
50 భీష్మచాపచ్యుతైర బాణైర నిర్విథ్ధొ మధుసూథనః
విరరాజ రణే రాజన స పుష్ప ఇవ కింశుకః
51 తతొ ఽరజునొ భృశం కరుథ్ధొ నిర్విథ్ధం పరేక్ష్య మాధవమ
గాఙ్గేయ సారదిం సంఖ్యే నిర్బిభేథ తరిభిః శరైః
52 యతమానౌ తు తౌ వీరావ అన్యొన్యస్య వధం పరతి
నాశక్నుతాం తథాన్యొన్యమ అభిసంధాతుమ ఆహవే
53 మణ్డలాని విచిత్రాణి గతప్రత్యాగతాని చ
అథర్శయేతాం బహుధా సూత సామర్ద్య లాఘవాత
54 అన్తరం చ పరహారేషు తర్కయన్తౌ మహారదౌ
రాజన్న అన్తరమార్గస్దౌ సదితావ ఆస్తాం ముహుర ముహుః
55 ఉభౌ సింహరవొన్మిశ్రం శఙ్ఖశబ్థం పరచక్రతుః
తదైవ చాపనిర్ఘొషం చక్రతుస తౌ మహారదౌ
56 తయొః శఙ్ఖప్రణాథేన రదనేమి సవనేన చ
థారితా సహసా భూమిశ చకమ్ప చ ననాథ చ
57 న తయొర అన్తరం కశ చిథ థథృశే భరతర్షభ
బలినౌ సమరే శూరావ అన్యొన్యసథృశావ ఉభౌ
58 చిహ్నమాత్రేణ భీష్మం తు పరజజ్ఞుస తత్ర కౌరవాః
తదా పాణ్డుసుతాః పార్దం చిహ్నమాత్రేణ జజ్ఞిరే
59 తయొర నృవరయొ రాజన థృశ్యతాథృక పరాక్రమమ
విస్మయం సర్వభూతాని జగ్ముర భారత సంయుగే
60 న తయొర వివరం కశ చిథ రణే పశ్యతి భారత
ధర్మే సదితస్య హి యదా న కశ చిథ వృజినం కవ చిత
61 ఉభౌ హి శరజాలేన తావ అథృశ్యౌ బభూవతుః
పరకాశౌ చ పునస తూర్ణం బభూవతుర ఉభౌ రణే
62 తత్ర థేవాః స గన్ధర్వాశ చారణాశ చ సహర్షిభిః
అన్యొన్యం పరత్యభాషన్త తయొర థృష్ట్వా పరాక్రమమ
63 న శక్యౌ యుధి సంరబ్ధౌ జేతుమ ఏతౌ మహారదౌ
స థేవాసురగన్ధర్వైర లొకైర అపి కదం చన
64 ఆశ్చర్యభూతం లొకేషు యుథ్ధమ ఏతన మహాథ్భుతమ
నైతాథృశాని యుథ్ధాని భవిష్యన్తి కదం చన
65 నాపి శక్యొ రణే జేతుం భీష్మః పార్దేన ధీమతా
సధనుశ చ రదస్దశ చ పరవపన సాయకాన రణే
66 తదైవ పాణ్డవం యుథ్ధే థేవైర అపి థురాసథమ
న విజేతుం రణే భీష్మ ఉత్సహేత ధనుర్ధరమ
67 ఇతి సమ వాచః శరూయన్తే పరొచ్చరన్త్యస తతస తతః
గాఙ్గేయార్జునయొః సంఖ్యే సతవయుక్తా విశాం పతే
68 తవథీయాస తు తతొ యొధాః పాణ్డవేయాశ చ భారత
అన్యొన్యం సమరే జఘ్నుస తయొస తత్ర పరాక్రమే
69 శితధారైస తదా ఖడ్గైర విమలైశ చ పరశ్వధైః
శరైర అన్యైశ చ బహుభిః శస్త్రైర నానావిధైర యుధి
ఉభయొః సేనయొర వీరా నయకృన్తన్త పరస్పరమ
70 వర్తమానే తదా ఘొరే తస్మిన యుథ్ధే సుథారుణే
థరొణ పాఞ్చాల్యయొ రాజన మహాన ఆసీత సమాగమః