భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 35
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (భీష్మ పర్వము - అధ్యాయము - 35) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 శరీభగవాన ఉవాచ
ఇథం శరీరం కౌన్తేయ కషేత్రమ ఇత్య అభిధీయతే
ఏతథ యొ వేత్తి తం పరాహుః కషేత్రజ్ఞ ఇతి తథ్విథః
2 కషేత్రజ్ఞం చాపి మాం విథ్ధి సర్వక్షేత్రేషు భారత
కషేత్రక్షేత్రజ్ఞయొర జఞానం యత తజ జఞానం మతం మమ
3 తత కషేత్రం యచ చ యాథృక చ యథ్వికారి యతశ చ యత
స చ యొ యత్ప్రభావశ చ తత సమాసేన మే శృణు
4 ఋషిభిర బహుధా గీతం ఛన్థొభిర వివిధైః పృదక
బరహ్మసూత్రపథైశ చైవ హేతుమథ్భిర వినిశ్చితైః
5 మహాభూతాన్య అహంకారొ బుథ్ధిర అవ్యక్తమ ఏవ చ
ఇన్థ్రియాణి థశైకం చ పఞ్చ చేన్థ్రియగొచరాః
6 ఇచ్ఛా థవేషః సుఖం థుఃఖం సంఘాతశ చేతనా ధృతిః
ఏతత కషేత్రం సమాసేన సవికారమ ఉథాహృతమ
7 అమానిత్వమ అథమ్భిత్వమ అహింసా కషాన్తిర ఆర్జవమ
ఆచార్యొపాసనం శౌచం సదైర్యమ ఆత్మవినిగ్రహః
8 ఇన్థ్రియార్దేషు వైరాగ్యమ అనహంకార ఏవ చ
జన్మమృత్యుజరావ్యాధిథుఃఖథొషానుథర్శనమ
9 అసక్తిర అనభిష్వఙ్గః పుత్రథారగృహాథిషు
నిత్యం చ సమచిత్తత్వమ ఇష్టానిష్టొపపత్తిషు
10 మయి చానన్యయొగేన భక్తిర అవ్యభిచారిణీ
వివిక్తథేశసేవిత్వమ అరతిర జనసంసథి
11 అధ్యాత్మజ్ఞాననిత్యత్వం తత్త్వజ్ఞానార్దథర్శనమ
ఏతజ జఞానమ ఇతి పరొక్తమ అజ్ఞానం యథ అతొ ఽనయదా
12 జఞేయం యత తత పరవక్ష్యామి యజ జఞాత్వామృతమ అశ్నుతే
అనాథిమత పరం బరహ్మ న సత తన నాసథ ఉచ్యతే
13 సర్వతః పాణిపాథం తత సర్వతొ ఽకషిశిరొముఖమ
సర్వతః శరుతిమల లొకే సర్వమ ఆవృత్య తిష్ఠతి
14 సర్వేన్థ్రియగుణాభాసం సర్వేన్థ్రియవివర్జితమ
అసక్తం సర్వభృచ చైవ నిర్గుణం గుణభొక్తృ చ
15 బహిర అన్తశ చ భూతానామ అచరం చరమ ఏవ చ
సూక్ష్మత్వాత తథ అవిజ్ఞేయం థూరస్దం చాన్తికే చ తత
16 అవిభక్తం చ భూతేషు విభక్తమ ఇవ చ సదితమ
భూతభర్తృ చ తజ జఞేయం గరసిష్ణు పరభవిష్ణు చ
17 జయొతిషామ అపి తజ జయొతిస తమసః పరమ ఉచ్యతే
జఞానం జఞేయం జఞానగమ్యం హృథి సర్వస్య విష్ఠితమ
18 ఇతి కషేత్రం తదా జఞానం జఞేయం చొక్తం సమాసతః
మథ్భక్త ఏతథ విజ్ఞాయ మథ్భావాయొపపథ్యతే
19 పరకృతిం పురుషం చైవ విథ్ధ్య అనాథీ ఉభావ అపి
వికారాంశ చ గుణాంశ చైవ విథ్ధి పరకృతిసంభవాన
20 కార్యకారణకర్తృత్వే హేతుః పరకృతిర ఉచ్యతే
పురుషః సుఖథుఃఖానాం భొక్తృత్వే హేతుర ఉచ్యతే
21 పురుషః పరకృతిస్దొ హి భుఙ్క్తే పరకృతిజాన గుణాన
కారణం గుణసఙ్గొ ఽసయ సథసథ్యొనిజన్మసు
22 ఉపథ్రష్టానుమన్తా చ భర్తా భొక్తా మహేశ్వరః
పరమాత్మేతి చాప్య ఉక్తొ థేహే ఽసమిన పురుషః పరః
23 య ఏవం వేత్తి పురుషం పరకృతిం చ గుణైః సహ
సర్వదా వర్తమానొ ఽపి న స భూయొ ఽభిజాయతే
24 ధయానేనాత్మని పశ్యన్తి కే చిథ ఆత్మానమ ఆత్మనా
అన్యే సాంఖ్యేన యొగేన కర్మయొగేన చాపరే
25 అన్యే తవ ఏవమ అజానన్తః శరుత్వాన్యేభ్య ఉపాసతే
తే ఽపి చాతితరన్త్య ఏవ మృత్యుం శరుతిపరాయణాః
26 యావత సంజాయతే కిం చిత సత్త్వం సదావరజఙ్గమమ
కషేత్రక్షేత్రజ్ఞసంయొగాత తథ విథ్ధి భరతర్షభ
27 సమం సర్వేషు భూతేషు తిష్ఠన్తం పరమేశ్వరమ
వినశ్యత్స్వ అవినశ్యన్తం యః పశ్యతి స పశ్యతి
28 సమం పశ్యన హి సర్వత్ర సమవస్దితమ ఈశ్వరమ
న హినస్త్య ఆత్మనాత్మానం తతొ యాతి పరాం గతిమ
29 పరకృత్యైవ చ కర్మాణి కరియమాణాని సర్వశః
యః పశ్యతి తదాత్మానమ అకర్తారం స పశ్యతి
30 యథా భూతపృదగ్భావమ ఏకస్దమ అనుపశ్యతి
తత ఏవ చ విస్తారం బరహ్మ సంపథ్యతే తథా
31 అనాథిత్వాన నిర్గుణత్వాత పరమాత్మాయమ అవ్యయః
శరీరస్దొ ఽపి కౌన్తేయ న కరొతి న లిప్యతే
32 యదా సర్వగతం సౌక్ష్మ్యాథ ఆకాశం నొపలిప్యతే
సర్వత్రావస్దితొ థేహే తదాత్మా నొపలిప్యతే
33 యదా పరకాశయత్య ఏకః కృత్స్నం లొకమ ఇమం రవిః
కషేత్రం కషేత్రీ తదా కృత్స్నం పరకాశయతి భారత
34 కషేత్రక్షేత్రజ్ఞయొర ఏవమ అన్తరం జఞానచక్షుషా
భూతప్రకృతిమొక్షం చ యే విథుర యాన్తి తే పరమ