భీమేశ్వరపురాణము/పంచమాశ్వాసము
శ్రీరస్తు
శ్రీ రామాయనమః
శ్రీమహా గణాధిపతయేనమః
శ్రీ మాణిక్యాంబాసమేత శ్రీ భీమేశ్వరస్వామినేనమః
శ్రీ భీమేశ్వరపురాణము
పంచమాశ్వాసము
| | శ్రీవత్సలాంఛనోపమ | 1 |
| వ. | అక్కథకుండు శౌనకాదిమహామునుల కిట్లనియె. | 2 |
| తే. | ధర్మపారాయణుండు మైత్రావరుణుఁడు, వెండియును నిట్టులని చెప్పె విశదఫణితి | 3 |
| వ. | అనంతరం బావివస్వతుం డాత్మప్రతిష్ఠితంబైన యద్దివ్యలింగంబునందు శివసన్నిధానంబు సేయఁదలంచి. | 4 |
సూర్యుండు కైలాసమున కరిగి శివుని దక్షారామమునకుఁ దోడి తెచ్చుట
| సీ. | ద్యోస్థలినక్షత్రధూళిపాళీకేళి, చుళికితస్వర్ణదీజలచరములు | |
| తే. | నైన ప్రస్థానవేగంబు లతిశయిల్ల, నభ్రఘంటాపథంబున నరుగువాఁడు | 5 |
| ఉ. | భాసురయక్షనాథదిగుపాంతకలాపవిలాస మైనకై | 6 |
| వ. | ఇట్లు వారింపంబడి. | 7 |
| తే. | విపులశాఖాశిఖామంత్రవితతి నినుఁడు, సంస్తుతించెను నందికేశ్వరునిఁ బ్రీతి | 8 |
| వ. | ఇట్లు పొగడినఁ బ్రసన్నుండై నందికేశ్వరుండు గొనిపోవం బోయి కోపకుటిలనిటలతటఘటితభీషణభ్రుకుటిభంగాభంగముఖముఖరభయంకరభృంగిభృంగిరిటహుంకృతిభయమానవిబుధసంతానానుసంధానంబు లైనకక్ష్యాంతరంబులు ప్రవేశించి ముంగట వేదవేదాంతవిద్యావందితచరణారవిందుండును జండకిరణశశిమండలప్రభావిభాసమానఫణామణిగణాభిరామకుండలితకుండలిపతికుండలాలంకారమండితగండస్థలుండును బ్రళయకాలదహనదగ్ధభువనభవనభస్మాలేపధవళితదేహుండును నఖండబ్రహ్మాండభాండశతకోటివిలయకాలమృతశతధృతిరుండమాలికాభూషణుండును నైయున్న నప్పు డాప్రదీప్రంబుగాఁ గొన్ని నచరాచరబ్రహ్మపారాయణంబులు పఠియించునవియును గొన్ని ఋగ్వేదంబు గుణియించునవియును గొన్ని యజురామ్నాయం బామ్రేడించునవియును గొన్ని సామవేదంబుఁ జదువునవియును గొన్ని యధర్వణవేదం బాధ్యానం బొనరించునవియును సంస్తుతియించునవియును నట్టహాసంబు సేయునవియును నైన యావిధిశిరంబులచేతం గ్రుచ్చినదండ పుండరీకముకుళమండితడుండుభంబునుంబోలె ప్రకాశింపఁ గంఠకోణంబునఁ గంఠకోపరినీలంబునుంబోని కాలకూటంబున సంఘటిల్లు భ్రాంతి సంతమసంబునకు ఖద్యోతంబులునుంబోలె విద్యోతించు కంకణాశీవిషవిషానలవిస్ఫులింగంబులవలన దుర్నిరీక్ష్యుం డగుచు వికటజటాటవీజూటకుహరవిహరమాణస్నిగ్ధపరిముగ్ధతరలహరిపవనపూరితంబులైన యాపీడవిధిశిరఃకరోటికందరక్రోడంబులఁ బాటిల్లు ఘుమఘుమఘోషంబు భీషణభూషాభుజంగంబుల నిద్రాముద్రాగ్రంథిని గ్రహింపఁ గెంజడముడి బిగించి వెట్టియంబు చుట్టిన జగజెట్టిపావఱేనియౌదలమాణిక్యంబుల తురంగలి మెఱుంగులు వెనువెంట మింటదాఁకను జరిగి ధగద్ధగనిగనిగ వెలుఁగుటం జేసి యప్పుడప్పుడ యనలస్తంభంబున నావిర్భవించినభంగి నంగీకరించుచు నగ్రగరళపరిమళాఘ్రాణంబునం జేసి మూర్ఛిల్లినవిధంబున నిరంతరధ్యానస్తిమితలోచనులై యుభయపార్శ్వంబుల సనకసనందనసనత్సుజాతాదియోగీశ్వరులు పరివేష్టింప శేఖరశశాంకునకు గ్రొత్తగాఁ గాళరాత్రికళత్రంబును గల్పించినట్లు పొలిసిన పచ్చియేనికతోలుపచ్చడంబు జంగాళంబుగా వైచుకొని చరణభూషణశేషాహిశిఖామణి ప్రతిబింబితాంబరుం డగుటం జేసి ఘోరవిషవితరణమహాపరాధక్షమకై పయోధివచ్చి పాదంబులపయింబడినభావంబు భజియింప ధారాజలబిందుదంతురంబునుఁ బోని వారణాసురకుంభకూటవిదారణంబున హత్తిన ముత్తియంబులతోడఁ జాల నాభీలం బగుత్రిశూలంబు కేలం గీలు | |
| | కొల్పి కఠినశమనశిరస్ఫాలనంబునం గట్టిన శ్రీపాదారవిందంబునం దాపించిన బిరుదుకటకంబున ఘటియింపఁబడి వెలుంగుయాదఃపతి మేదోమృతంబు జిడ్డున గడ్డుకొనిన పూషాదిత్యుపలువరుసయంతంబున నుప్పతిల్లు త్రుళ్లుమెఱుంగులు పెల్లుగ నుల్లసిల్ల విలసిల్లుచు విశ్వజగదుత్పత్తిగుప్తివిపత్తికారియగు పురారిం గనుంగొని జయజయశబ్దపూర్వకంబుగా సంస్తుతి యొనర్చి ముకుళితకరారవిందుడై. | 9 |
| తే. | బ్రహ్మవిష్ణుమహేంద్రాదిపరివృఢునకు, నద్రిరాజన్యకన్యాసమన్వితునకుఁ | 10 |
| వ. | ఇట్లు ప్రణామానంతరంబున భాస్వంతుండు గౌరీకాంతునకు నిజాగమనప్రయోజనం బెఱింగించినం దదనంతరంబ. | 11 |
| ఆ. | ఇనునితోడిచెలిమి నిభరాజవదనుండు, విన్నపంబు చేసె విశ్వపతికి | 12 |
| సీ. | విఘ్నాధినాథుండు విన్నవించినమీఁదఁ, బర్వతాత్మజ విన్నపంబు చేసెఁ | |
| తే. | నిందుధరునకుఁ గైలాసమందిరునకు, నభవ విచ్చేయు రవికిఁ బ్రియంబు గాఁగ | 13 |
| వ. | అని యిట్లు విన్నవించిన విఘ్నేశ్వరునిమీఁది యనుగ్రహంబునను భవానిమీఁది కూర్మిని గుమారునిమీఁది ప్రేమానుబంధంబునను బ్రాహ్మ్యాదిమాతృగణంబుమీఁది ప్రీతిని భూతంబులమీఁది యాదరాతిశయంబునను భాస్వంతునిమీఁది సంతోషంబునను మధ్యమలోకగమనోద్యుక్తుండై హరివిరించులం జూచి మహాదేవుం డిట్లనియె. | 14 |
మహాదేవుఁడు ప్రమథగణసమేతుఁడై దక్షారామమునకుఁ బోవుట
| మ. | కలవారందఱు దక్షవాటిగమనోత్కంఠాసముత్సాహదో | 15 |
| తే. | పాయ కొకచోటఁ జదికిలఁబడఁగ నుండ, నైన ఫల మేమి యటు వినోదార్థ మరిగి | 16 |
| వ. | అని యానతిచ్చి యాక్షణంబ. | 17 |
| క. | చాటింపఁ బంచెఁ జంద్రకి, రీటుఁడు కైలాసనగపురీవీథుల ఘం | 18 |
| వ. | అప్పుడు భవాని భవుసన్నిధిఁ జేతులు మొగిచి యిట్లని విన్నవించె. | 19 |
| తే. | పుట్టినిలు గాన నాకు నెప్పుడును బ్రేమ, దక్షవాటిక మీఁద నెంతయు ఘనంబు | 20 |
| తే. | ఉత్తరంబునఁ గాశీపురోత్తమంబు, మోక్షలక్ష్మికి నెబ్బంగి మూలమయ్యె | 21 |
| తే. | కుంటి కుదుపు లశక్తులు కుష్ఠరోగు, బంధులును వృద్ధులును బాలు రాది గాఁగఁ | 22 |
| మ. | కలిదోషంబున నిష్ఠురాత్మకులునున్ గామాంధులుం బాపక | 23 |
| తే. | సర్వలోకంబులకును మోక్షదుండవైన, నీవు సన్నిహితుండవై నిల్చినపుడు | 24 |
| వ. | అని విన్నవించిన యనంతరంబ యంబికావల్లభుండు మందరాచలకూటంబనం బొల్చి సంస్మృతిమాత్రంబునం బొడచూసి నిల్చిన వృషభంబు నెక్కి యథోచితంబుగా నమందానందంబున గిరిరాజనందన వెనుకదెస విఱియం గౌఁగిలించుకొనియుండం దమతమవాహనంబుల నారోహణంబు చేసి బ్రహ్మాదులు పరివేష్ఠించి చనుదేర శంసితవ్రతులైన యక్షసురసిద్ధసాధ్యులు ముందటం గెలనబలసి యేతేర హృద్యంబు లగుగద్యపద్యంబులు తుంబురునారదాదులు పఠింప వేదఘోషంబులు జయజయశబ్దంబులు వేణువీణాకాహళాదిపంచమహావాద్యనాదంబులు కుంజరబృంహితంబులు తురంగహేషితంబులు చెలంగ మూషకారూఢుండై వినాయకుండు మున్నాడినడువ సుబ్రహ్మణ్యుండు మయూరవాహనుండై కదిసికొలువ వసురుద్రాదిత్యులు దుర్గావీరభద్రభైరవులు నంతరాంతరంబులఁ జండీశ్వరాద్యసంఖ్యాతప్రమథగణంబులు బలసికొలువ కైలాసభవనంబుననుండి యక్షీణవిభవంబున దక్షారామంబు డాయంజనుదెంచునప్పుడు. | 25 |
| తే. | పొగడి రందు నికుంభకుంభోదరులును | 26 |
| వ. | అంత నీలకంఠుఁడు పురోపకంఠంబునకు విచ్చేయునప్పుడు. | 27 |
| గీ. | విషమకఠిన నిన్ను వీథీవిటంకంబు, నంతరాంతరముల నరసియరసి | 28 |
| క. | ఘుసృణప్రసూనరసమునఁ, బసపుంజూర్ణమునఁ జంద్రపాంసులముక్తా | 29 |
| వ. | వెండియు సువర్ణారవిందసందానితసుందరమందారమాలికాభిరామంబును సంస్తంభితశాతకుంభదండమండితధ్వజోపశోభితంబును నానావిపణిమార్గన్యస్తసంఘటితమాణిక్యమయూఖరేఖాకిమ్మీరితదశదిశాముఖంబును వరివిశేషవిభవలక్ష్మీధామంబును నగుదక్షారామంబుఁ బ్రవేశించునప్పుడు. | 30 |
శివుఁడు దక్షారామంబుఁ ప్రవేశించుట
| ఉ. | అక్షతగంధపుష్పఫలహారిహిరణ్మయపాత్రహస్తలై | 31 |
| తే. | భావహావవిలాసవిభ్రమము లమరఁ, జంద్రశేఖరు నగరి యచ్చరలపిండు | 32 |
| ఉ. | శైలతనూజ తోడుగఁ బ్రసాదగుణంబున మాటిమాటికిన్33 | |
| తే. | భూమి దక్షిణపాథోధిపుణ్యసీమఁ, బ్రజలు చేసిన భాగ్యవైభవసమృద్ధి | 34 |
| శా. | సంతోషించిరి దక్షిణాపథజనుల్ సాక్షాాద్విరూపాక్షునిం | 35 |
| క. | నాగేంద్రకర్ణకుండలు, నాగేంద్రత్వక్కటీరు నగరాజసుతా | 36 |
| గీ. | అని సమస్తజనంబులు నభినుతింప, నల్లనల్లన వేంచేసె నంధకారి | 37 |
| వ. | ఇట్లు భీమేశ్వరసదనాంతరంబుం బ్రవేశించి. | 38 |
| తే. | గారవించెను విధి శిరఃకంపమునను, నాదరించెఁ బ్రియోక్తుల నబ్జనాభు | 39 |
| చ. | సకలదిశాముఖంబులఁ బ్రసన్నములయ్యెఁ బ్రదక్షిణార్చియై | 40 |
| సీ. | గంగాజలాపూర్ణగాంగేయణికుంభ, హస్తాబ్జములఁ గొంద ఱప్పరసలు | |
| తే. | నాటపాటల మ్రొక్కుల నభినుతులను, నర్థి సేవించి రొకకొంద ఱప్పరసలు | 41 |
| వ. | మఱియు ననేకప్రకారంబుల దివ్యాంగనారచితోపచారంబు లంగీరించుచు నాంగీరసదత్తశోభనలగ్నంబున మునుల యాశీర్వాదంబులు చెలంగ నందినాహనంబు డిగ్గి నిజభుజావలంబనావతీర్ణయగు నపర్ణహస్తాబ్జంబు కరపల్లవంబున నవలంబించి ముందట జలధరవాహుఁడు వేత్రహస్తుండై సందడి నెడంగలుగజడియ మార్గశీర్ష శుద్ధచతుర్దశియందు రోహిణీనక్షత్రంబుస సిద్ధయోగంబున యోగీశ్వరేశ్వరుండు. | 42 |
| తే. | దాఁటెఁ బ్రాపాదదేహళిదర్పకారి, ధరణిధరరాజపుత్రి కైదండ యొసఁగ | 43 |
| వ. | అప్పుడు. | 44 |
| ఉ. | తా మును చేసినాఁడ నొకతప్పని చిత్తములోఁ దలంచునో | 45 |
| తే. | మును కటాక్షైకవీక్షణాంభోరుహముల, నర్చనము లిచ్చి రఖిలలోకాధిపునకు | 46 |
| తే. | కామమును లోభమును ముక్తికాంతయందు | 47 |
| వ. | అనంతరం బాశివుం డభ్యంతరమందిరంబునఁ బ్రవేశించి హరివిరించిప్రముఖబృందారకులచేత మధుపర్కాద్యుపచారంబులు గైకొని కక్ష్యాంతరంబులు గడచి గర్భగృహమండపంబునందు నూత్నరత్నస్వరూపంబైన శ్రీభీమనాథ మహాదేవ స్వయంభూజ్యోతిస్సుధామయమహాలింగంబు నాగమోక్తప్రకారంబుల నర్చించి యాపాదమస్తకంబు తద్రూపంబు ముహూర్తమాత్రంబు చింతించి. | 48 |
శ్రీకంఠుఁడు దక్షారామభీమేశుతో నైక్యతం బొరయుట
| శా. | కైలాసాచలకేలిమందిరుఁడు శ్రీకంఠుంండు సోత్కంఠుఁడై | 49 |
| సీ. | అవ్యయం బనవద్య మాద్య మచ్యుత మజం,బవ్యక్త మప్రమేయం బనంగఁ | |
| తే. | భువనబీజంబు కైవల్యభోగదాయి, యఖిలకళ్యాణకారి విశ్వాద్భుతంబు | 50 |
| వ. | బ్రాహ్మీప్రధానసప్తమాతృకలను నందీమహాకాళాదిప్రమథగణంబులును హరివిరించిప్రముఖబృందారకులును బురందరాదిలోకపాలకులును వసురుద్రాదిత్యమరుద్విశ్వేదేవాశ్వినీదేవతలును సిద్ధసాధ్యులును విద్యాధరోరగులును గ్రహనక్షత్రతారకంబులును బితృగణంబులును మూర్తంబులును నమూర్తంబులు నగుచరాచరంబులన్నియు నానారత్నగంధపుష్పధూపదీపనైవేద్యాదులు సమర్పించి ప్రదక్షిణంబు లాచరించి నమస్కరించి నుతియించిరి. తదనంతరంబ వెండియు. | 51 |
లక్ష్మ్యాదులు శ్రీభీమేశుని స్తుతించుట
| క. | సిరివాణిగౌరిసతియ, ప్సరసలరుంధతియహల్యశచిమొదలగు స | 52 |
| వ. | ఇట్లు పూజ చేసి పరమపతివ్రతలు ముకుళితకరాంబుజలై శ్రీదక్షవాటీపురాధ్యక్ష భీమేశ్వర భీమనాథ భీమశంకర భీమలింగ మహాదివ్యలింగ యవాఙ్మానసగోచర సనకసనందనసనత్కుమారసనత్సుజాతాదియోగీంద్రులు నపారంబైన నీమహిమఁ గొనియాడనేర, రటుగావున మిమ్ము స్తోత్రంబు సేయ మాబోంట్లతరంబె? నిర్గుణుండవు సగుణుండవు గుణాతీతుండవు గుణాఢ్యుండవు నీ వొక్కగుణంబున | |
| | బ్రహ్మవై సృజియింతు వొక్క గుణంబున విష్ణుండవై పాలింతు వొక్కగుణంబున రుద్రుండవై సంహరింతువు, సర్వభూతాంతరాత్మభావనా, పరమపావనా, నీవు చంద్రసూర్యాత్మదీధితివై యహోరాత్రస్వరూపంబున వర్తింతువు. పృథివ్యాపస్తేజోవాయురాకాశాది పంచభూతాత్మక జీవాత్మక స్వరూపంబున వర్తింతువు. సర్వభూతాత్మప్రవిష్టుండవు. సర్వేంద్రియగుణధారా, సర్వేంద్రియవర్జిత సర్వపర్వాత్మకరూపంబున సర్వంబు ననుభవింతువు. సర్వశక్త్యాత్మక సర్వభూతగుహాశయ యని నమోనమశ్శబ్దంబులతోడ నిన్ను శ్రుతులు సంస్తుతించు శుద్ధుండవు. బుద్ధుండవు. సుఖివి. సదానందుండవు. సదా ముక్తుండవు. మముఁబోటి కామిను లల్పబుద్ధులు మిముఁ బ్రస్తుతింపఁగలవారలా? క్షమియింపు. క్షమియింపుము. రక్షింపు రక్షింపు మగోచరచరిత్ర యగోచరబలాబల మహర్షియోగీంద్రులకు దుర్లభుండవు. సంసారి వసంసారివి. భవుండ వభవుండవు. మంగళుండ వమంగళుండవు. భుజంగభూషణా, నిన్ను నీవ యెఱుంగుదువు. సర్వాతీతుండవు. తాపసప్రియుండవు. తపోభ్యుండవు. నిజకర్మనిష్ఠులైన కర్మఠులు నిన్ను భజియింతురు. నీకుఁ బ్రణామంబులు సేయుదురు. జ్ఞానంబున నొండె నజ్ఞానంబున నొండె. నీ మహిమార్ణవంబున మునింగి దరిచేరం దెరువెఱంగక నీవే తక్క నితఃపరం బెఱుంగక మా యాత్మశుద్దికొఱకుఁ దోచినట్లు వర్ణించెదముగాని శక్తిగలిగి గాదు. దేవదేవ మహాదేవ దేవతాసార్వభౌమా దేవాదిదేవ దేవదేవేశ మహాలింగ తపోవిశేషంబునం బర్వతాత్మజ నీదేహంబున సగపాలుగొనియె. నీ దేవికి నమస్కారంబు. నీకు దండప్రణామంబు. కటాక్షింపుమని ప్రార్థించిరి. తదనంతరంబ యోసర్వమంగళా భువనేశ్వరీ సర్వమంగళదాయినీ నీకు మ్రొక్కెదము. మమ్ము రక్షింపుమని మహాదేవికిం గేలుదోయి నొసలిపయిం గీలించి యోమహాదేవ మహానుభావ శశాంకశేఖర నమస్తే నమస్తే నమః యని యనేకప్రకారంబుల స్తుతియించిన. | 53 |
| చ. | వికటజటాకుడుంగమున వెన్నెలఱేని ధరించి వీనులం | 54 |
| తే. | ఇట్లు ప్రాదుర్భవించి సర్వేశ్వరుండు, వరము లెన్నేని యాపతివ్రతల కొసఁగి | 55 |
| వ. | అప్పుడు సమీపవర్తియగు బృహస్పతికి దివస్పతి యిట్లనియె. | 56 |
దివస్పతి బృహస్పతిని దానములఁ గూర్చి యడుగుట
| క. | దాతృత్వము దానంబును, దాతవ్యం బనఁగ నెద్ది ధర్మవిధిజ్ఞా | 57 |
| క. | దేవతలకు బ్రాహ్మణులకు, నీవలయు పదార్థ మెద్ది యెఱిఁగింపఁదగుం | 58 |
| వ. | అనిన విని వాస్తోస్పతికి గీష్పతి యిట్లనియె. | 59 |
భూదానమహిమ
| క. | పురపహూత భూమిదానము, పరమము దానములయందు బహువస్తుతతుల్ | 60 |
| క. | సర్వపదార్థాశయముగు, నుర్వి మహీసురుల కిచ్చు నుత్తముల కగున్ | 61 |
| చ. | రజతము కాంచనంబు నవరత్నములున్ వనముల్ తటాకముల్ | 62 |
| తే. | ధరణి సర్వగుణోపేతధాన్యజనని, సస్యశాలిని నెవ్వాఁడు శాంతబుద్ధిఁ | 63 |
| సీ. | కృతదక్షిణంబు లగ్నిష్టోమములు వెక్కు, యజనించునట్టి పుణ్యాత్ములకును | |
| తే. | వాఁ డనూనగోత్రుండును వాఁడు ఘనుఁడు, వాఁడు పుణ్యగరిష్ఠుందు వాఁడు బుధుఁడు | 64 |
| తే. | కాలమృత్యువు వెసఁదోలి కఱవ వెఱచు, నహిమరోచియు నెండగాయంగ నణఁగు | 65 |
| క. | స్వామిహిత మొప్పఁగను సం, గ్రామమునన్ శరపరంపరలు పయిఁ గురియం | 66 |
| తే. | అయిదుతరముల పూర్వులనవులమీఁద | 67 |
| క. | అనుములు గోధూమంబులు, మినుములు సెనగలును బండు మేదిని భూదే | 68 |
| ఉ. | హాటకపీఠికాధవళహర్మ్యమదావళశంఖకాహళీ | 69 |
| తే. | శ్వేతపక్షంబులోపలఁ బెరుఁగు నెట్లు, దినదినంబును నీహారదీప్తి దీప్తి | 70 |
| తే. | పాతకము చేసియైనను బరితపించి, ధరణిదానంబు చేసినధన్యుఁ డడఁచు | 71 |
| తే. | ఒకఁడు హయమేధ మొనరించు నొక్కరుండు | 72 |
| ఉ. | కాంచనకింకిణీయుతము కామగమంబుసు దేవతాప్సర | 73 |
| క. | భూమికి సరియగు వస్తువు, భూమికి సరియైన విధియు భూమీదాన | 74 |
| తే. | భూమిదానంబె దాన మంభోదగమన, సూనృతమె సారధర్మంబు సురవరేణ్య | 75 |
దివస్పతి శ్రీ భీమేశ్వరునకు భీమమండలంబు సమర్పించుట
| వ. | అనిన విని దివస్పతి బృహస్పతిం బూజించి యతని యుపదేశంబున భక్తిశ్రద్ధాతాత్పర్యవిశ్వాసంబులు మనంబునం జనంగొన భూమీమండలంబు ససస్యంబును సోద్యానంబును సకూపంబును సతటాకంబును సపద్మాకరంబును సదక్షిణంబును సశాస్త్రోక్తంబును గా ధారాపురస్సరంబుగా శ్రీభీమేశ్వర శ్రీమన్మహాదేవునకు సమర్పించి యామహీసన్నివేశంబునకు భీమమండలంబను నామంబు గల్పించె నది యెట్లనిన. | 76 |
| ఉ. | అంబుధి మేర తూర్పునకు నబ్ధియ సీ మటు యామ్యదిగ్విభా | 77 |
| తే. | తుల్య భాగాతరంగిణి తోడఁగూడఁ, గణ్వవాహినితోఁ గూడఁ గనకరత్న | 78 |
| తే. | దాత త్రైలోక్యభర్త వృద్ధశ్రవుండు, దేయ మంభోధిగౌతమీతీరభూమి | 79 |
| వ. | ఇవ్విధంబునఁ బాకశాసనుండు పురశాసనుం డగుశ్రీభీమేశ్వర శ్రీమన్మహాదేవునకు నంగరాగాదిభోగవైభవవినోదార్థంబుగా గజాశ్వదాసదాసీగాణిక్యమాణిక్యగోధేనుసహితంబుగా భీమమండలంబు దక్షారామసమేతంబుగా సమర్పించి చాతుర్వర్ణ్యంబును రప్పించి యిట్లనియె. | 80 |
| సీ. | ఓమహాజనులార భీమమండలమహా, గ్రామఖండికభట్టి కాద్రజైక | |
| తే. | యీమహాక్షేత్ర మేను సర్వేశ్వరునకు, నిందుధరునకు దక్షవాటీశ్వరునకు | 81 |
| ఆ. | ఏలుకొండ్రు మీర లేపురాంతకునకుఁ, బృథివియీగి బిడ్డ బిడ్డతరము | 82 |
| వ. | అని యీప్రకారంబునఁ దెల్పుడు సేయుదు. | 83 |
| చ. | సురపతి మార్గశీర్షమున శుద్ధచతుర్ధశినాఁడు రోహిణిం | 84 |
| వ. | ఇట్లిచ్చి ధర్మశాసనంబు వ్రాయించె నది యె ట్లనిన. | 85 |
| ఉ. | ఇప్పటి భూమిపాలురును నింకిట రాఁగల భూమిపాలురుం | 86 |
| వ. | అని వెండియు. | 87 |
| సీ. | కట్టించెఁ బట్టనక్ష్మావిభాగము పైఁడిఁ, గల్పించె వప్రంబుఁ గాంచనమున | |
| తే. | నాటె మందారతరువులు తోఁటలందు, వలఁతి సురభులఁ గీలారములకు నిచ్చె | 88 |
| తే. | ఏకభోగంబుగాఁగ నేలేఱుగరుసు, గడలిసీమయు గౌతమీగంగమేర | 89 |
| మ. | సరిసామంతుఁడు శ్రీకుమారననికాచాళుక్యభీమేశ్వరే | 90 |
| తే. | కట్టెఁ బట్టంబు యువరాజు గజముఖునికి, రాణివాసంబు తుహినాద్రిరాజతనయ | 91 |
| శా. | శ్రీకంఠుండు త్రిలింగభూవలయమున్ శ్రీభీమనాథేశ్వరుం | 92 |
వసంతర్తువర్ణనము
| తే. | సకలదైవతమండలసార్వభౌము, దక్షిణాపథకాశికాధవునిఁ గొల్వఁ | 93 |
| తే. | కమిచె సురపొన్న వనలక్ష్మి కబరిమీఁద, సంతరించినముత్యాలజల్లువోలెఁ | 94 |
| శా. | హేమంతావధిసంప్రబోధగురువుల్ హృజ్జాతతేజోగ్ని ధా | 95 |
| చ. | దిగదిగఁ జేరవచ్చి రతిదేవి యుపాయముఁ బొందకున్నె కై | 96 |
| తే. | పాంథనివహంబుపాలి యుత్పాతకారి, ధూమకేతువుఁబోలి పెన్దోఁటనడుమ | 97 |
| శా. | సందుగ్ధార్ణవచంద్రమండలశిఖిజ్వాలాతటిద్వల్లరీ | |
| | హిందోళంబునఁ బాడి రచ్చరలు భీమేశుం ద్రిలోకాధిపున్ | 98 |
| మ. | అళికోలాహలసంభ్రమంబును శుకవ్యాజృంభమున్ శారికా | 99 |
| వ. | మఱియును దత్సమయంబున భువనోత్సంగమంగళాలంకారంబైన దక్షారామంబునఁ బరిసరారామంబులయందుఁ బగమపరిపాకభిదుర ఫలాపీడదాడిమీక్రోడ నీడాక్రీడచ్చిక్రోడయూధంబును, బరినమ్రతామ్రచూడ చూడాతామ్రాకిసలయామ్రేడితమదనసామ్రాజ్యపూజ్యంబును, నవకుసుమమధుపానహర్షితపుష్పతరుపుష్పితలావణ్యవిశేషంబును, వనదేవతాతాళవృంతాయమానదళనిచయరోచనామేచక మోచారణ్యంబును, బరిసరావనిరుహనినహవకులపనసనిస్రంస్యమాణశీధురసధునీజంబాలజాలవనవిభాగంబును, మదచపలచంచరీకచక్రచరణతాడనచంచలచంపకదాడిమీప్రసవమంజరీరజఃపుంజసముత్పుంజనికుంజంబును, గంధసారగిరి గంధవాహప్రవాహలహరికావిహారబహుళితభూతనూతనక్రముకకుహళీగర్భనిర్భరామోదమేదురంను నగుచు జగదాహ్లాదంబు సంపాదించుచు విజృంభించిన. | 100 |
| సీ. | కర్పూరకస్తూరికలఁ గోట నిర్మించి, కుంకుమద్రవమునఁ గొమ్మఁ దీర్చి | |
| తే. | లలితశృంగారరచన నలంకరించి, విబుధగంధర్వు లామనివేళలందు | 101 |
| క. | కిసలయరసజిగ్రహిషా, వ్యసనాకులపికకుహూభవత్పంచమమై | 102 |
| ఉ. | జాదురజాదురంబు మృడుచర్చరిగీతులు వారుణీరపా | 103 |
| చ. | అనువగు కౌనుదీఁగె లసియాడఁ బయోధరముల్ వణంకఁగాఁ | |
| | వనితలు భీమనాయకుని వారక యేసిరి కమ్మఁదేనియల్ | 104 |
| వ. | తదనంతరంబ. | 105 |
| ఉ. | చంచలనేత్ర హేమరథసౌధశిరోగృహకూటకోటిపైఁ | 106 |
| తే. | ఆజ్ఞ వాటించెఁ గేలీవిహారములకు, భీమనాథుండు దేవతాగ్రామిణులకు | 107 |
| వ. | అప్పు డప్పురంబున నంగనాజనంబులు. | 108 |
| మ. | జిలుగులజెంద్రికవన్నెచేలలును గాశ్మీరాంగరాగంబులున్ | 109 |
| శా. | బీజాపూరఫలేక్షుచారుమణికుం భీమేచకేందీవరాం | 110 |
| తే. | సానికూఁతుల పల్లవోష్ఠములఁబోలు, దాసనపుఁబువ్వుదండఁ గంధర ధరించి | 111 |
| చ. | మగఁటిమిఁ జెంద్రగుజ్జురసమంటినవామపదాంబుజంబుపై | 112 |
| వ. | అప్పుడు బ్రహ్మాదిదేవతలును నింద్రాద్యష్టదిక్పాలకులును నందిభృంగిరిటికుంభనికుంభకుంభోదరచండీశ్వరమహాకాళప్రముఖు లగునసంఖ్యాతప్రమథులును సురగరుడోరగకిన్నరగంధర్వసిద్ధసాధ్యవిద్యాధరరాక్షసులును భూతబేతాళశాకినీడాకినీగణంబులును సమయోచితాలంకారంబులఁ గైసేసి వృషకేతునిం గొలిచియుండి రంత. | 113 |
| శా. | ప్రీత్యత్ఫుల్లనఫాలనేత్రుఁడగు శ్రీభీమేశ్వరస్వామి ని | |
| | ప్రత్యుద్బోధనసంజ్ఞ చేసి కనుగిర్పం జాగె గంగోదకా | 114 |
| సీ. | హేరాళముగఁ జల్లె నెలనాఁగ యొక్కర్తు, కుంభోదరునిమీఁదఁ గుసుమరజముఁ | |
| తే. | కొమ్మ యొక్కతె యందందఁ గొమరసామి | 115 |
| ఉ. | నేతులు నూనెలం బసుపునీరునఁ గుంకుమచెందిరంబులన్ | 116 |
| వ. | అంత. | 117 |
| తే. | మాళవీదేవి శ్రీభద్రకాళిమీఁద, బరిమళముతోడి చిఱుబంతి పసుపుఁ జల్లె | 118 |
| ఉ. | ఘట్టతరూద్ధతిం గరిముఖంబున బీలిచి గౌతమినదిం | 119 |
| మ. | ప్రమదం బింపెసలార మేనకయు రంభామంజుఘోషాతిలో | 120 |
| తే. | అచ్యుతునిమీఁదఁ జల్లె దుగ్ధాబ్ధికన్య, భారతీదేవి పద్మజుపైన చల్లె | 121 |
| మ. | అగురుం గుంకుమధూళియుం దిమిరసంధ్యారాగసంస్పర్శముం | 122 |
| వ. | అట్టియెడ మున్ను కిన్నరులు చల్లినఁ బెల్లు నెఱసిన ఘుసృణకుసుమకేసరధూళీపాళియు, విద్యాధరసందోహంబులు ఱువ్వినం జిందిన మన్వంపుఁ జెందిరంబును మచ్చరించి విచ్చలవిడి హెచ్చుగా నచ్చరలు చిమ్మినఁ గ్రమ్ము కుసుంభాంభఃపూరంబును, నంగనాజనంబులపై సుడిసి తడిసి యార్ద్రాంగరాగశీకరాసారవాహిని యగుగంధవాహప్రవాహంబును, ధారాళకరాళరక్తచందనాంబు సంసిక్త వసుంధరాభాగంబును, గలయం గెంపుపెంపు సంపాదింప నకాండసంధ్య నావహించిన నందుచితవ్యవహారయోగ్యంబులై పొడసూపిన యంధకారంబునుం బోలె గంధర్వకరవికీర్యమాణకస్తూరికారేణువిసరంబులవలనను, గుసుమకస్తూరికాసాంధ్యరాగాంధకారంబులకుఁ దోడై పొడచూప నేతెంచు చుక్కలచక్కదనంబునకుం దోఁబుట్టైన హయలపనాపాణిపల్లవవిక్షిప్తంబులైన పచ్చకప్పురంబు పలుకులును జెదర లంబోదరకపోలావలంబులవలన రోలంబనికురుంబంబులు నెగయుటయును బరస్పరసంవర్గార్థవశంబున వశంబులు సముధ్ధతినిగుడించు పసిండితమ్మిమొగడలు మెండునుండుటయునుఁగా మూర్తంబగు మకరకేతనభుజప్రతాపదావానలంబు ఛటచ్ఛటాశబ్దంబుల చాడ్పునఁ జెలంగుచున్న యక్షకర్దమప్రక్షిప్తలాక్షాకరండసంఘట్టనస్వనంబులవలనను, దొట్టితొట్టి యెడనెడ మడువులు గట్టిన సజ్జకపు గొజ్జంగనీరునందుఁ బ్రతిబింబించు నప్సరఃకాంతల వదనారవిందంబులలోపలం బడి తేలియాడు వాడని చేమంతిబంతులవడువునై కొలంకులు చందంబు నొందం బువ్వాని కరిగెడి కొదువతుమ్మెదకదుపులను గదిరి తొరఁగు గుహ్యకమండలీకృతపుండ్రేక్షుకోదండపృష్ణనిష్ఠ్యూతనూతనకువలయాస్త్రంబులవలనను, నిశాటకరహాటముఖనఖసముఝ్ఝితంబైన సంకుమదపంకంబువలనను, నలుదెసల నంతంత జాఱిపడియున్న కమలమృణాలకాండంబువలనను, వరంబును బదిలంబుగా నమర్చిన కేదారంబు తెఱంగుఁ దోఁచుటకు నీడైై చతురహలికుండు జల్లు పరువపు మరువంపు మొలకల చెలువునం బెల్లుడులు ప్రమథగణవిభ్రష్టవిమలహారయష్టిముక్తాఫలంబులవలనను వసంతర్త్వారంభంబు త్రిభువనదృక్ప్రియతమం బయ్యె. నయ్యవసరంబున. | 123 |
| తే. | బహుళకస్తూరికామేఘపటలమునకు, శీకరాసారమయ్యె గొజ్జెంగనీరు | 124 |
| వ. | ఇవ్విధంబున వసంతోత్సవం బవధరించి భీమేశ్వరుండు హరిబ్రహ్మాదిదేవతలకు నింద్రాద్యష్టదిక్పాలకులకు నరకిన్నరకింపురుషసిద్ధసాధ్యగంధర్వయక్షరాక్షసగణంబులకు భృంగిరిటికుంభనికుంభకుంభోదరవీరభద్రకుమారవిఘ్నేశ్వరనందిమహాకాళపాతాళభైరవకాళభైరవాది ప్రఖ్యాతప్రమధులకు బ్రాహ్మ్యాది మాతృవర్గంబు | |
| | లకు శక్తిచతుష్టయంబునకు శ్రీమహాలక్ష్మీసరస్వతీశచీదేవీప్రభృతి పరమపతివ్రతాతిలకంబులకు నప్సరస్త్రీలకు సముచితప్రకారంబులం గట్నంబు లిప్పించి దివ్యశ్రీ స్వయంభూత జ్యోతిర్లింగమూర్తి శక్తిసహితంబు పరమానందంబునం బొందె. ననంతరంబు సప్తర్షులు గంగాజలసప్తగోదావరీజలంబుల నభిషేకించి పూజించి భీమలింగంబు నిట్లని ప్రత్యేకంబు ప్రత్యేకంబు స్తుతియించిరి. | 125 |
సప్తముని స్తోత్రము
| తే. | వేయుముఖములుగల కాద్రవేయవిభుఁడు | 126 |
| క. | మిహిరలవంబులఁ దారా, గ్రహనక్షత్రముల వచ్చు గణుతింప భవ | 127 |
| తే. | అధికమైన తపంబు మూల్యంబుగాఁగ, నర్ధదేహంబు గౌరికి నలముకొన్న | 128 |
| క. | ఎవ్వని కిరీటమునకుం, బువ్వై కడు నొప్పు నన్నభోవాహిని లే | 129 |
| క. | అర్ధకపాలము కేలను, నర్ధనిశాసార్వభౌముఁ డౌదల నెడమన్ | 130 |
| క. | సాధారణమతి సహజత, పోధనుఁగాఁ దలఁచి రతివిభుం డెవ్వనిదృ | 131 |
| క. | అస్తంగమితసురద్విష, హస్తన్యస్తత్రిశూలు నంతర్విధి సం | 132 |
| తే. | విశ్వునకు శాశ్వతునకు విశ్వేశ్వరునకు, విశ్వరూపాత్మకునకు మహేశ్వరునకు | 133 |
| తే. | భీమ భీమేశ్వరేశ్వర భీమనాథ, భవ భవారణ్యపావక భవ్యమూర్తి | 134 |
| తే. | శర్వు సర్వేశ్వరేశ్వరు సర్వవంద్యు, శర్వు సర్వప్రదాయకు సర్వధాత | 135 |
| శా. | వేదాతీతుని వేదవేద్యుని శివున్ వేదాంతవేద్యున్ భవున్ | |
| | వేదాంగాదిపురాణముఖ్యవిలసతిద్వేద్యాగమప్రక్రియా | 136 |
| క. | కామేశ్వరు నీశ్వరునిం, గామితఫలదానకల్పకముఁ గామరిపున్ | 137 |
| క. | ఆనందజ్యోతినిఁ బర, మానందానందమూర్తి నవ్యయునిఁ ద్రిలో | 138 |
| సీ. | ఓమహాలింగ యో మహాదేవుండ, యోమహాత్ముండ దేవ యోమహేశ | |
| తే. | వంబికాకుచకుంభద్వయాంగరాగ, పరిమళాసారవాసిత బాహుమధ్య | 139 |
| వ. | అని సప్తఋషులు సంస్తుతించిరి. తదనంతరంబ యరుంధతీదేవియు హంసవాహనపశుసఖిచండికాపరిచారికాసముదయంబును ననేకప్రకారంబుల బ్రశంసించి యథాశక్తిం బూజించిరి. | 140 |
| క. | ఈ సప్తమునిస్తోత్రము, వ్రాసినఁ జదివినను వినిన వర్ణించినఁ గై | 141 |
| వ. | అనిన విని మంకణుండు మునీంద్రా సదాశివభక్తిమాహాత్మ్యం బింకను నా కెఱింగిం | 142 |
| గీ. | కల్పవృక్షం బదేటికిఁ గామధేను, సముదయం బేల యిష్టార్థసంపదలకు | 143 |
| గీ. | శంభుపదభక్తులకు వినాశంబు లేదు, కదియ వీశానుభక్తుల గల్మషములు | 144 |
| సీ. | భోగీంద్రభూషణు భూతిదిగ్ధాంగుని, నాభీలశూలాయుధాగ్రహస్తుఁ | |
| తే. | నీకు నాకారునొండె నొం డేవిభూతి, పతినిరాకారుఁగాఁ జూచి బహువిధములఁ | 145 |
| క. | శివధనము మ్రుచ్చిలించిన, శివధన మన్యాయవృత్తిఁ జెడిపోవంగాఁ | 146 |
| గీ. | శివునికై భిక్ష చేసి యార్జించినట్టి, ద్రవ్య మావంతయేనియుఁ దా స్పృశింప | 147 |
| క. | మాటలు వేయును నేటికి, హాటకధాన్యాదిశివపదార్థములయెడం | 148 |
| సీ. | మహనీయసంప్రీతి మద్భక్తజనముల, నాదరించుచునుండు నతఁ డొకండు | |
| తే. | శిలలఁ గాష్ఠంబులను మృత్తికలను నిసుక | 149 |
| వ. | అదియునుంగాక రాగద్వేషఝషసంకులంబును గామక్రోధలోభమోహమదమాత్సర్యమహాగ్రాహాకులంబును బుణ్యపాపతోయమహాప్రవాహంబును నైన యీసంసారమహాంభోరాశియందుఁ గర్మచోదితము లైనజంతువులు మునుంగుచుఁ దేలుచుం గొంతతడవు సుఖంబును గొంతతడవు దుఃఖంబును ననుభవించుచునుండును. కలియుగంబున శివభక్తి యుత్సన్నంబై యుండు. | 150 |
| గీ. | అతివిశుద్ధాత్మ! చతురంఘ్రి గృతయుగమునఁ | 151 |
| గీ. | కలియుగంబున ధర్మంబు కఱవుగాన, నందు ధర్మంబుఁ జేసిన యతఁడు ఘనుఁడు | 152 |
| వ. | అని మఱియు నొకప్రశ్నంబు చెప్పెదఁ బూర్వకాలంబున. | 153 |
| గీ. | అభవు నొకనాఁడు ప్రార్థించి యడిగె గౌరి, కలియుగంబున శివభక్తి గ్రాఁగిపోవు | 154 |
| వ. | అని భవాని విన్నవించిన మహేశ్వరుండు. | 155 |
గౌరికి మహేశ్వరుండు భక్తివిజ్ఞానయోగంబుఁ జెప్పుట
| గీ. | అడుగవలసినయర్థంబ యడిగి తీవు, క్రాఁగియుండెడు శివభక్తి కలియుగమునఁ | 156 |
| సీ. | ఎప్పుడు కలియుగం బేతెంచుఁ గ్రమవృత్తిఁ, బాపంబు లన్నియుఁ బ్రబలుచుండుఁ | |
| గీ. | అంతట విభూతి యలఁదంగ నాసపుట్టు, నంతమీఁదటఁ గల్గు రుద్రాక్షకలన | 157 |
| వ. | మఱియు నొక్కటి చెప్పెద సదాచారనిరతు లైనబ్రహ్మక్షత్రియవైశ్యులును ద్రైవర్ణ్యశుశ్రూషాపరులై సత్యవాదు లైనశూద్రులును బతివ్రత లైనపుణ్యస్త్రీలును నాత్మదర్శనంబునకు నధికారులు విశేషించి. | 158 |
| గీ. | రాగవైషమ్యములు లేక ప్రజ్ఞ గలిగి, మనములోన విరక్తి యెవ్వనికిఁ గలుగు | 159 |
| సీ. | బహుజన్మసంశుద్ధి భాగ్యసంపదఁగాని, యోగవిద్యాశక్తి నూన దాత్మ | |
| గీ. | యమనియమములు నాసనప్రాణనియతి | 160 |
| గీ. | దేవి! సద్గురునాథోపదిష్టసరణి, మనుజుఁ డష్టాంగయోగంబు ననువుపఱిచి | 161 |
| వ. | రజ్జుజ్ఞానంబున సర్పభ్రాంతి నివృత్తి యగుచందంబున యోగంబున నన్ను నాత్మం గనుకారణంబున నవిద్యానివృత్తి యగు ననినఁ గృతాంజలియై త్రిపురహర! యోగం బెయ్యది? బ్రహ్మజ్ఞానం బెయ్యుది? యానతీవే యనుటయు. | 162 |
| గీ. | శమము దమము తపంబును శ్రద్ధ తాల్మి | 163 |
| గీ. | బలిమి నింద్రియంబులఁ బట్టి తెచ్చు, నది సుమీ యిందువదన ప్రత్యాహరణము | 164 |
| వ. | ధ్యానంబు సాకారనిరాకారంబులు సూవె. | 165 |
| గీ. | నిర్గుణుని నిత్యశుద్ధుని నిర్వికారు, నాత్మఁ గనుట నిరాకార మనఁగఁ బరఁగు | 166 |
| క. | గురుఁడే యభవుఁ డభవుఁడే, గురుఁడని యభవునకు గురునకును భేద మెదం | 167 |
| గీ. | రాజసము మాని శిష్యుండు ప్రకటభక్తి | 168 |
| గీ. | సర్వభూతములందును సమతఁ బూని, సత్త్వవిదుఁడయి యెవ్వాఁడు సంచరించు | 169 |
| సీ. | పాపంబు పుణ్యంబు పాథఃప్రపూరంబు, దుర్వారమైనట్టి దుఃఖ మడుసు | |
| గీ. | సమధికం బైనసంసారజలధియందు, మునుఁగుచును దేలుచును గడముట్టఁబడని | 170 |
| క. | కామక్రోధావేశ, వ్యామోహాదుల నిజాన్వయాచారంబుల్ | 171 |
| క. | సుఖములు దుఃఖంబులుగా, సుఖములుగా దుఃఖములను జూతురు కుమతుల్ | 172 |
| సీ. | మనసుఁ గామక్రోధమదలోభముల కిచ్చి, సడలింరు రన్వయాచారసరణి | |
| గీ. | నిరయమునఁ బెద్దకాలంబు నికృతిఁ బొంది, యిలకు వచ్చి జనింతురు హీనజాతి | 173 |
| గీ. | ఎట్టిహీనాత్మునకునైన నేన శరణ, మెట్టిపుణ్యాత్మునకునైన నేన దిక్కు | 174 |
| వ. | అనిన విని భవాని యెద్దాని నెఱింగి భవార్ణవంబువలన నిర్ముక్తులై పురాతనయోగీంద్రులు సనకసనందనసనత్కుమారసనత్సుజాతాదులు నిశ్శ్రేయసంబు నొంది రమ్మహాజ్ఞానంబు సవిస్తరంబుగా నానతిమ్మనిన నమ్మహాదేవుం డిట్లనియె. | 175 |
| మాలిని. | శమదపరినిష్ణా, సర్వభూతానుకంపా | 176 |
| గీ. | చిత్తమునఁ దుష్టియును నతుష్టియును లేక | 177 |
| గీ. | అవనిగగనాగ్నివాయుజలాదులైన | 178 |
| వ. | నిత్యానిత్యవివేకుండును నీషణత్రయవిరహితుండును సమాధిషట్కసంపన్నుండును నంతంరిషడ్వర్గవివర్జితుండును నగువాఁడు ముముక్షుండు. | 179 |
| గీ. | తత్పదార్థంబు పరమాత్మ తలిరుఁబోణి, త్వంపదార్థంబు జీవుండు తలఁచిచూడఁ | 180 |
| గీ. | ప్రత్యభిజ్ఞాన మనియెడి ప్రత్యయమున, విశ్రుతంబైన యాత్మ భావింపవలయుఁ | 181 |
| గీ. | త్రాడుఁ జూచి భ్రాంతి దందశూకంబని, యాత్మవలనఁ దలఁచి నట్లవోలె | 182 |
| వ. | నిత్యంబు సర్వగతంబు కూటస్థం బేకంబు దోషవర్జితంబు భ్రాంతివశంబున భిన్నంబై తోఁచు, ఘటాకాశంబు మహాకాశంబు భిన్నంబుగా నేర్చునే? జీవేశ్వరులకు భేదం బెక్కడిది? పృథివ్యాపస్తేజోవాయురాకాశంబులు శబ్దస్పర్శరూపరసగంధంబులు మాయాసంసారప్రపంచంబు లేను సదా సాక్షిస్వరూపకుండనైన జీవుండనని సమాధినిష్ఠు లైనపెద్దలు తెలిసికొని పరమనిర్వృతి ననుభవింతురు. | 183 |
| సీ. | ప్రణవాత్మవర్ణరూపస్పర్శనామూర్తి, ప్రణవంబు మూఁడక్షరములు గలది | |
| గీ. | గతినకార ముకార మకారములను, నాత్మమాయను జీవాత్మ నాటుకొల్పి | 184 |
| సీ. | చైతన్య మెప్పుడు సర్వంబుఁ దానయై, విలసిల్లుచుండు నవ్వేళఁ గాని | |
| గీ. | తన్నుఁ గేవలమాత్మగాఁ దలఁచి యిష్ట, మతిశయము దృఢముగఁ జూచునపుడు గాని | 185 |
| గీ. | జ్ఞానసంపదఁగాని మోక్షంబు లేదు, కర్మశతమున నేని యో నిర్మలాత్మ! | 186 |
| క. | జ్ఞానాభ్యాసం బల్పంబైన మహాపాతకముల హరియించును గం | 187 |
| గీ. | వహ్ని సందీప్తమై మహాననమునందు సరసనీరసతరుల భస్మంబు సేయు | 188 |
| గీ. | జలజపత్రంబు తనమీఁదఁ జల్లియున్న, యుదకబిందులతోఁ గూడకున్నయట్లు | 189 |
| గీ. | భక్షితం బైనవిష మెల్లఁ గుక్షి నఱుగు, విమలమణిమూలమంత్రౌషధములచేత | 190 |
| శా. | పూవుంబోణి! విశాలలక్ష్మి గనుచుం బుష్పంబు మూర్కొంచు వీ | 191 |
| గీ. | జ్ఞానవైరాగ్యసంపన్నుఁ డయిన పెద్ద, నెఱుఁగలేక యపహసించు నెవ్వఁడేని | 192 |
| సీ. | సజ్జనుండైన దుర్జనుఁడైన మూర్ఖైనఁ, బండితుఁడైన నాతండె ఘనుఁడు | |
| గీ. | వానిజన్మంబు జన్మ మవ్వాఁడు సుకృతి, వాఁడు ద్రొక్కినయి ల్లిల్లు వాఁడు దైవ | 193 |
| గీ. | ఎవ్వనింటికి బ్రహ్మజ్ఞుఁ డేగుదెంచు , బ్రియముఁ గారుణ్యమును గల్గి భిక్షగొనఁగ | 194 |
| క. | అనుభవపర్యంతం బె,వ్వనిచిత్తము తత్త్వవీథి నర్తించు మహా | 195 |
| గీ. | అన్వయము పావనంబు కృతార్థుఁడతఁడు, పుణ్యవతి వార్ధి వేష్టితభూతధాత్రి | 196 |
| గీ. | శ్రద్ధ గురుభక్తి విశ్వాససౌష్ఠవంబు, జరిగెనేఁ గల్గు వేదాంతసంగ్రహంబు | 197 |
| వ. | ఈ యర్థంబులు దేవతాగురువిశ్వాసంబులు గలవారికిఁగాని ప్రకాశింపవని భవానికి భవుఁ డుపదేశించె నని మంకణునకు వసిష్టుండు చెప్పెనని శౌనకాది మహామునులకు సూతుండు వివరించె. | 198 |
| శా. | ఆకల్పస్థిరధర్మవైభవ! దిశాహర్మ్యాగ్రసంస్థాపితా | 199 |
| క. | లింగనమంత్రి సహోదర, గంగాధరదివ్యచరణకమలనివాసా | 200 |
| మాలిని. | రవినిభశుభతేజా రామమాంబాతనూజా | 201 |
| గద్య. | ఇది శ్రీమత్కమలనాభపౌత్ర మారయామాత్యపుత్ర సుకవిజనవిధేయ సకలవిద్యాసనాథ శ్రీనాథనామధేయప్రణీతం బైనశ్రీభీమేశ్వరపురాణం బనుమహాప్రబంధంబునందుఁ బంచమాశ్వాసము. | |