లందు (పాదాంతమందు లఘువుండుట) దోషమని చెప్పినారు. ప్రహర్షిణీ వృత్తమునకు లక్షణము వ్రాసిన ఆ వృత్తరత్నాకరమందే—
| | 'సానుస్వారో విసర్గాంతో, దీర్ఘో యుక్త పరశ్చ యః | |
(అని చెప్పబడినది. దీనికి) గోమేధభట్ట పండితపుత్ర శ్రీనాథ విరచిత వ్యాఖ్యానము (ఇట్లున్నది.)
| | ‘సానుస్వారఇతి. అనుస్వారేణ బిందునా సమవర్తత ఇతి సానుస్వారః. విసర్గో బిందు ద్వయరూపో సోంతో యస్య సః విసర్గాంతః. దీర్ఘో ద్విమాత్రకః. యుక్తపరః సంయుక్తపరః ఇత్యర్థః. పరః అనంతరయుక్తః పరో యస్మాదసౌ యుక్తపరః. వా శబ్దో వికల్పార్థః. పాదాంతే వర్తమానః. తు శబ్తో పూర్వోక్తే భ్యోస్య విశేష సూచనే. అసౌ వర్ణ ఇతి శేషః. గీ గురు సంజ్ఞికః. ప్రస్తరే కుటిల రేఖాకారః. నాగలిప్యాః ఉకారసదృశః భవతీతి శేషః. యథోక్తగుర్వన్యో మాత్రికో హల్ లఘు సంజ్ఞికః. ప్రస్తరే ఋజుః. ఊర్ధ్వ సంజ్ఞస్థ రేఖై కదేశ మాన ఇతి యావత్ అయమన్వయః. యో మాత్రికః అనుస్వారేణయుక్తః భవతి అసౌ గ్ జ్ఞేయః. యో మాత్రకః విసర్గేణ సహితః భవతి అసౌ గ్ జ్ఞేయః యో మాత్రకః దీర్ఘో భవతి అసౌ గ్ జ్ఞేయః. యో మాత్రికః సంయుక్త పరో భవతి, అసౌ గ్ జ్ఞేయః. యో మాత్రికః పాదాంతో భవతి అసౌతు వా వికల్పేన గ్ జ్ఞేయః. అసౌ వక్రో భవతి. అన్యోత్ ఋజుః జ్ఞేయః.' | |
ఇందువలన పాదాంతలఘువు వికల్పముచే గురువగునని స్పష్టమగుచున్నది. ఏ శాస్త్రమున కెవరు కర్తలో వారి సిద్ధాంతము ముఖ్యము (ఆ శాస్త్రవిషయమున) అలంకారిక సిద్ధాంతము ముఖ్యముకాదు. అయినా వారు (ఆలంకారికులు)ను పాదాంతలఘువును గురువుగా ప్రయోగించిరి. ప్రతాపరుద్రీయమందు (నాయక-14)
| | 'మురారే ర్యఃపూర్వం జలనిధి సుతాయా ముదభవత్ | |
అనుచోట పాదాంతమున 'రి' లఘువు గురువు.
