పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/482

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

'హరివాణము తెనె హరువును నరయఁగ, హురుమంజి ముత్తియంబు హొరంగుం, బరికింపఁగ రేఫములగు' నని లాక్షణికులు (హురుమంజి) హకారములలో వ్రాసినారు. (కాని అజాదిగా కూడ కలదు.)356

చేమకూరవారి సారంగధరచరిత్ర (2-62)
ఉ.

నా యపరంజిమేడ నొకనాడును జూడవుగా యగోచరం
బా యురుమంజి ముత్తి యపుటన్నువ సోరణగండ్లయంద మా
చాయలకెంపుటోవరుల చందము నా చెలువుల్ దొలంకురే
రాయల రాయరుంగులగు రాగము లామణికుడ్యభాగముల్.

356

హురుమంజి-ఉరుమంజి-ఆణి-సుపాణి-సుప్పాణి - ఈ పదములు ప్రశస్తమైన ముత్యములకు పేరు. (ఇవి) విశేషణ విశేష్యములు రెండునగును.

"ఉదయాద్రి కరిమీద హురుమంజి చౌడోలు" అని మృత్యుంజయవిలాసము
‘ఈసుపాణి రదశ్రేణియే సుపాణి' అని విజయవిలాసము. (1-130)

357

ఆత్తులు-హత్తులు; అదను-హదను; అజ్జ-హజ్జ; ఆంజ,—ఇటువలెనే కొన్నిపదములు రెండువిధములను గలవు.358

మొగి-ఒగి
ఆదిపర్వము (6–60)
సీ.పా.

మొగిని దధీచి యెమ్మునఁ బుట్టదయ్యెనే
వాసవాయుధమైన వజ్ర మదియు...

359
అందే (3-58)
క.

ఆదిత్యదైత్యదానవు
లాదిగఁ గల భూతరాశి నగు సంభవముల్
మేదినిఁ దదంశముల మ
ర్త్యోదయములు నాకుఁ జెప్పు మొగి నేర్పడఁగన్.

360

ఈరు-మీరు, ఈరలు—మీరలు, ఈవు- నీవు, ఏన-నేను-ఏ-నే, ఏము-మేము; అంపుట-పంపుట. అనుపుట-పనుపుట, ఈ మొదలయినవి రెండు విధములు బహులములు (ఉదాహరణములు) గలవు.361