పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/350

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

ధైర్యసాహసాదులను ప్రకటించుటకే కదా! కావున, నీదగు బలంబును, అనగా-

అస్త్రబలమును, చేవయు పరాక్రమమును, చూపుము = ప్రకటించుము, ఇత్తఱిన్ = ఇటువంటి కష్టసమయమందు నూరకుండకుమని ప్రోత్సాహము చేయునపుడు, 'మాఱి' = చంపేవారనుట అసంగతమని చెప్పనేల! "పాండవుల్ మాఱే?" = మాఱె యనగా 'ఎదురేనా' అని అగ్గించుటేకాని, చంపేవారని తిరస్కరించి చెప్పరాదు. (పద్యమందున్నది) 'మాఱె' యను పదముగాని, 'మారి' యను పదముగాదు. ఆ మారి పదమైనా ఱకారముతో ప్రయోగ మొకటియైనా కనుపించదు. రేఫముకు విరాటపర్వము.
గీ.

కాలపక్వంబువైన లోకముల జముఁడు
బారి సమరెడు చాడ్పున మారి మసఁగి
యుగ్రరూపుఁడై శౌర్యసమగ్రబాహు
సంపదుద్దాముఁడగు క్రీడి చంపె రిపుల.

15

'

బారి' పదమును రేఫములం దందఱు వ్రాసినారు. (మరియు)
భీష్మపర్వము (3-242) నందు
గీ.

అనిన నతఁడు పాండవాగ్రజుఁ గవలను
దాకి విపులబాహుదర్ప మొప్ప
నారసములఁ బొదవి మారిమసంగిన
ట్లైనఁ జూచి నరుఁడు ననిలసుతుఁడు.

16
(అని మారి పదము రేఫముగా నిర్ధారితమై ఉన్నది).
'ఎఱిఁగె' ననుపదము 'నరిగె'నను పదమనుకొనుటయు, నది ఱకార మనుకొనుటయును, 'మాఱె' అనుపదమును 'మారి' అనుకొనుటయు, నది ఱకారమనుకొనుటయు (తప్పని) సులభముగా నీ గ్రంథపరిశీలనము వలన తెలియవచ్చును. 17
(ఇక) ఆరుట = శమించుట– ఈ పదముకు మాత్రము (అప్పకవి గారు) రేఫ ఱకారములకు రెండు లక్ష్యములు వ్రాసినారు. ఇందులో—