పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/273

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది
'నారాయణ' పదము నకారమందున్న ఆచ్చుకు
పారిజాతాపహరణము (1-96)
క.

ముని యేమి సేయు, రుక్మిణి
ననఁ గారణ మేమి ధూర్తు నారాయణు జే
సిన చెయిద మేమి చెప్పుదు
మన మెరియదె ప్రాణమైన మగ డిట్లయినన్.

182
ఇక్కడ నఖండయతి యనిన్ని, అది మంచిదిగా దనిన్ని పండితంమన్యులు— 'రుక్మిణి, గొనఁగారణమేమి ధూర్తు గోపాలుఁడు' అని దిద్దినారు. అఖండయతి కాని దాని నఖండయతి యనియు, సుప్రసిద్ధమైన అఖండయతిని మంచిదిగాదనుటయు, సరెకదా, ఈ దిద్దిన దైనా అర్థసందర్భము సరిగా లేదు. 'కొనఁ గారణమేమి?' అని గ్రామణ్యము పలుకరాదు. ముని యేమి సేయును? రుక్మిణి ననవలసినదేమి యున్నది? వంచకుడైన నారాయణుడు చేసిన కార్యమేమి చెప్పవలసియున్నది? అనగా... నేర మంతయు పతిదని కోపోక్తి. ప్రాణమైన పెనిమిటియే యిటువంటి వంచన చేసితే మన మెట్లుగా నుంటున్నది. అని అర్థసందర్భముగాని' 'కొనఁగారణమేమి' అని దిద్దినపాఠము పొసగదు. ఈ పద్యముకు పైపద్యములు (అర్థసందర్భము తెలియుటకు వ్రాసుతున్నాము.)183
క.

అరణ భోజను మతకము
లా రుక్మిణి నటన, లామురాంతకు చెయువుల్
చేరి కనుంగొనఁగా నె
వ్వారికిఁ గోపంబురాదె వారిజనేత్రా!

184


చ.

అనుటయు వ్రేటువడ్డ యురగాంగనయుంబలె నెయ్యివోయ భ
గ్గని దరికొన్న భీషణహుతాశనకీల యనంగ లేచి హె
చ్చిన కనుదోయికెంపు దనచెక్కులఁ గుంకుమపత్రభంగసం
జనితనవీనకాంతి వెదఁజల్లఁగ గద్గదఖిన్నకంఠియై.

185


శా.

ఏమేమీ కలహాశనుం డచటికై యేతెంచి యిట్లాడె నా
యా మాటల్ చెవి యొగ్గి తా వినియెనా యా గోపికావల్లభుం
డేమే మాడెను రుక్మిణీసతియు నీ వింకేటికిం దాచెదే
నీమోమాటలు మాని నీరజముఖి నిక్కం బెఱింగింపుమా.

186