పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/271

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది
నాక పదము ససమాసయతి. అనంతపదము నఞ్ సమాసయతి. నసమాస మనగా— న విద్యతే అకం దుఃఖం యస్మి న్నితి నాకః = స్వర్గము. నసత్యం యయోస్తౌ అసత్యౌ, నాసత్యౌ = అశ్వినీదేవతలు, న అకటి, అక కుటిలాయాం గతౌ, బాహులకాదుః, నాకుః = పుట, న ఆప్నోతి అస్పృశత్వాదితి ఆపత్ వ్యాప్తౌ = క్షౌరకుడు, న అస్తి= లేకపోవుట. పద్భ్యాం నాగంతీతి నాగాః = పాములు, న అగః నాగః = ఏనుగు.

'నాకో మతంగజే సర్పే, పున్నాగే నాగకేసరే
క్రూరాచారే నాగదంతే, ముక్తకే వారిదేపి చ
దేహానిల విషేశేచ, శ్రేష్ఠేస్యా దుత్తర...
నాగరంగే సీసపత్రే, స్త్రీబంధే కరణాంతరే'

ఇతి హైమః, 'న భాడి' తిసూత్రేణ నఇః ప్రకృతి భావః దేహానిలవిశేష మనగా వాగ్ద్వారమందు నుండెడు వాయువు.

నాగశ్చ కూర్మ కృకరో, దేవదత్తో ధనంజయః
వాగ్ ద్వారే నాగ అఖ్యాతః కూర్మ ఉన్మీలనే స్మృతః
కృకరాచ్ఛక్షుతే జ్ఞేయం, దేవదత్తా ద్విజృంభణమ్
న ఙహాతి మృతంవాపి, సర్వవ్యాపీ ధనంజయః.

174
లక్ష్యములు
నాక పదము, హల్లుకు
విరాటపర్వము (5-124)
క.

మును వెఱతు నేయ, మీరలు
నను నేసినఁ గాని యనుడు నాకేశసుతున్
ధనురాచార్యులు డెబ్బది
సునిశితబాణంబు లేసెఁ జూపఱ బెగడన్.

175
శ్రీనాథుని కాశీఖండము (2-91)
గీ.

ఎన్నికకు రోమకూపంబు లెన్ని గలవొ
దివ్యవర్షంబు లన్ని మోదించు సాధ్వి
నాక భవనంబునం దాత్మనాథుఁ గూడి
వెఱ పొకింతయు లేక చిచ్చుఱికెనేని.

176