పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/148

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


'గీ.

అబ్జపత్రనేత్ర యార్తావనచరిత్ర...'

ఇటువంటివి—అనగా, అకారముకు, ఆకారముకు, ఐకారముకు, ఔకారముకూ యతి ఆకారయతులనిన్ని—
'గీ.

ఇందు వంశసోమ ఈశ్వరీనుతనామ... '

ఇటువంటివి ఇద్విరామములనిన్ని
'గీ.

ఉరగరాజతాయి యూర్ధ్వవిష్టపదాయి...'

ఇటువంటివి ఉద్విరామము లనిన్ని ఇవన్నియు స్వరమైత్రి వలులనిన్ని (అప్పకవిగారు) వ్రాసినారు. లాక్షణికు లందఱును స్వరయతులని నిర్ణయించినారుగాని ఈ భేదము నెవరు నంగీకరించలేదు. (ఇక) ప్రాణియతులనగా—
'సీ.

కలశాబ్ధి గంభీర కాంచనాచలధీర
             కాలియోరగ వైరి కైటభారి.....'

(అని వ్రాసినారు). వర్గాంత్యాక్షరమును విడిచి మిగిలిన నాలుగు నొకదాని దొకటియైనా, యే యక్షరమున కాయక్షరమైనా నిలిపితే వర్గయతులని ఆదినుంచిన్ని సుప్రసిద్ధిగా నున్నది. కావున వర్గయతిని సర్వమైత్రిప్రధానము చేసి ‘ప్రాణియతి’ యని క్రొత్త పేరుంచు టించుకంతైనా వినియోగము లేదు. వర్గయతులకు తమరు చెప్పిన లక్షణ లక్ష్యములు 11
క.

తమతమ యనునాసిక వ
ర్ణములు విడిచి వెనుకలిపులు నాల్గును దమలో
తమకు నరలేక నిలిచిన
నమరాహితదమన వర్గయతు లనఁబరగున్.

12


గీ.

కంధిమధ్యగేహ ఖండితారి సమూహ
ఖంజనాభదేహ గానమోహ
గరుడపక్షివాహ ఘనవాహజ స్నేహ
భర్గవినుత యనిన వర్గయతులు.

13

(3-349,50)