ఇందులో "ప్రాణ" పదముకేగాని, మిగిలిన పదములకు చెల్లవనిన్ని,
మూఁడు వర్ణము లనిన్ని — యీ భేదములు స్పష్టమై యున్నవి.197
| క. | పో నుద్యోగము చేసిన | 198 |
—ఇటువంటివి ప్రాణపదములున్నవి మాత్రమే లక్ష్యములు వ్రాసినారు.
వారివారిమతానుసారముగా చెప్పినారేకాని, పూర్వ మహాకవి లక్ష్యములు పరిశీ
లించలేదు. శ్రీనాథాది మహాకవుల ప్రయోగము లేమనికొనిరో తెలియదు.
అప్పకవిగారు కాశీఖండమందలి 'క. త్రిణయనుని రాణివాసము' (2-150)
అను పద్యము (లక్ష్యము) వ్రాసినారు. త్రిశబ్దము రేఫయుక్త మయినది
గనుక 'నయన' శబ్దమును (ఆది నకారముకు) ణత్వమనుకున్నారు. త్రినయన,
త్రినేత్ర పదములకు వికల్పముననైనా శాబ్దికులు ణత్వము లేదన్నారు. ణత్వము
ఏకపదముందున్నది.199
| | 'రషాభ్యాం నోణ స్సమానపదే' | |
ఈ సూత్రముచేత కృపణః, భ్రూణః, రమణః, వారణః, భూషణం.
దూషణం——ఇత్యాది (ఏర్పడును). భిన్నపదములైనను సంజ్ఞయందు ణత్వం
నిత్యం.
| | 'పూర్వపదాత్సంజ్ఞాయా మగః' | |
నారాయణః, రామాయణం, చాంద్రాయణం (వ్రతవిశేషం),
అగః కిం? ఋగయనం. అసంజ్ఞయందు ణత్వము రాదు. రఘునాథః,
త్రినేత్రః, త్రినయనః, రామనామ ఇత్యాది.
అసంజ్ఞయందు, సంజ్ఞయందు నిత్యముగా ణత్వమువచ్చెడు సూత్రము—
'ప్రనిరంతర శ్శరేక్ష ప్లక్షామ కార్ష్య ఖదిర పీయూక్షాభ్యో- సంజ్ఞాయా మపి'
