పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/107

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

       ‘డుడ్యాదివర్ణే భూతార్థే చాపి తస్యైద్భవేత్సదా' ఇతి ఎత్వం. చనియెన్,
వినియెన్, కనియెన్ ఇత్యాది.
       'ఇయాంతా స్సాధవశ్శబ్దాః క్వచిదంతతాపి వా' ఇతి వా ఎత్వం.
       ‘అచోచి కుత్రచిల్లోపో, బహులం స్యాత్ ప్రయోగతః' ఇతి ఇకారస్య
లోపః. చనెన్ ఇత్యాది.
       అత్రేయం చింతా :— వాడెవ్వడు ఇత్యాదౌ సర్వత్రా౽జంశేన సంధి
శ్రవణాత్ .
       'ఎవ్వని వాకిట నిభమదపంకంబు'
       ఇత్యాదౌ ఎకారం ప్రత్యేవ ఇకార వలేః ప్రయక్తత్వాత్ ప్రయోజనా
భావాచ్చ అద్యగ యకారస్య ప్రాణ్యంశో౽నుపపన్న ఇతి తత్త్యాగో వక్తవ్యః
వికృతి వివేకే౽పి, శ్రీకవి మతే౽పి ప్రాణ్యంశత్యాగ ఏవ విహితః'

'వికృత్యాది గతో యో౽త్ర స్యాచ్ఛష్టాంతర యోగతః
ప్రాణమాత్రావ శేషస్స్యా దత్ర శ్రీకవి సమ్మతే'

వి. వి. సం. 22 కా.
(క. శి. భూ. పు. 189-90)

అని (ఇట్లు) సకల పండితులును పదాదియందున అచ్చేకాని యకారము లేదన్నా
రని వ్రాసినారు. బాలసరస్వతిగారు, సూత్రార్థము మాత్రము వ్రాసినారు. మిగిలిన
వారు సూత్రార్థము వ్రాసి వెంటనే పదాది యకారము లేదని ఖండించినారు.127

అప్పకవీయమునం దీ సూత్రార్థమే
సీ.

ఆంధ్రోక్తి మొదల నాద్యంతస్థ ముండదు
             ప్రాణమై యది గనుపట్టుగాని
నుడువుల నడుమను కడను యా కెందును
             తలకట్టు దక్క నెత్వంబు లేదు
యాకు భూతాది క్రియాద్యోతితములఁ జూ
             పట్టు నెత్వము తలకట్టుగాదు
తలకట్టు వక్రముల్ దొలుచు నీ రెండును
             నలఘు యకారంబు లనఁగ బరఁగు