సర్వః = సమస్తమైన, యః = యకారము, అత్ - అకారము, అకారమనగా
తలకట్టులనుట, చనియె, వినియె మొదలయినవి క్రియాభూతార్ధస్థిత య
కారైత్వాలు. యెప్పుడు మొదలైనవి నామాది యకారైత్వాలు. ఈ రెండు
విడిచి పెట్టి కడమ యకారములన్ని తలకట్టుగా తెలిసేది.125
"క్రియాసు = క్రియలయందు, భూతార్ధద్యోతినం— భూతార్థ = భూతార్థ
ములను, ద్యోతినం = ప్రకాశింపజేయు యకారమును, ఆద్యగం - పదాదిగత
యకారమును, వినా = తప్ప, సర్వః = సమస్తమైన, యః = యకారము, అత్ =
అకారము, తాత్పర్యము :— అనగా చనియె, వినియె, కనియె ఇత్యాది క్రియా
పదములందున్న యకారమును, యెవ్వడు, యెలమి ఇత్యాదులందు పదాదిగత
యకారమును ఎకారాంతము. కాయ, చాయ, బయలు మొదలయిన సమస్త
శబ్దములందున్న యకారము అకారాంతమనుట. సూత్రకారులు పదాదియందు
యకారముగలదని చెప్పిరి. అథర్వణాచార్యులు మొదలయిన పండితులు పదాది
యందు యకారము లేదని చెప్పిరి. కావున నా పక్షమందు ఎవడు, ఎలమి అని
అజాదికమే యుండును.”126
"క్రియాసు భూతార్థ ప్రకాశకం నామాద్యగం చ వినా యః యకారః అత్
అకారవాన్ భవతి. తయోస్తు నిత్యమిత్యర్థః. యెవ్వడు, యెప్పుడు, చనియె,
వినియె నిత్యాద్యుదాహరణం. తత్రక్రియాయాం 'క్వాభూతయోః క్రియాం
తస్యేది'తీత్వం. 'వర్ణాగమో విశేష' ఇతి యత్వం. 'ప్రథమైకస్యైద్భవేచ్ఛ
భూతార్థే' ఇతి ఎత్వం. చినెన్, వినెస్, కనెన్ ఇత్యాది క్రియాప్రయోగోపి
ప్రబంధేషు వర్తతే. తత్ర 'ఎదంతతాచ నామ్నా మన్యతరస్యా మియంతానం'
ఇతి సూత్రం న ప్రవర్తతే. నామ్నామితి నామమాత్రస్యైన గ్రహణాత్, కింతు
వికృతివివేకసూత్రేణ తన్నిర్వాహః.
'యస్యాద్దేశ్య క్రియాంత్యే తు భూత ఏకత్వవాచకః' ఇతి యః
'ఇత్స్యాత్ భూత బహుత్వే తు, దేశ్య తూభయతో భవేత్' ఇతి ఇత్వం.
