పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/105

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


సూ.

సిద్ధ స్సాధ్యశ్చానుస్వారః
పూర్ణార్ధ భేదతో ద్వివిధః
హ్రస్వాత్ పూర్ణోపి భవేత్
దీర్ఘాచ్చేత్ ఖండ ఏవ స జ్ఞేయః

(ఆ. శ. చిం. 7 కా.)

       దీర్ఘాక్షరమందు నర్ధబిందువే యని నిశ్చయించినారు. అహోబలుడు కవి
శిరోభూషణమందు—

'పూంచెన్, పూడిచెన్, పూన్చెన్ ఇతి రూపత్రయం.

బుద్ధరాజు రామభద్రకవినా
క.

'పూంచెన్, మంచెన్, మన్చె న
టంచుఁ బ్రయోగింప నమరు, నమరశ్రేణిన్
మంచి మనోరథనికరము
పరమాధిపుఁడు భక్తపోపణుఁ డగుచున్'

ఇతి లక్షణ ముక్త్వా
క.

'కాంచనమాలాలంకృత
చంచత్తనులీల మెఱయ జవనాశ్వములన్
పూంచిన రథమున మణిమయ
పంచాననకేతు వెత్తె బంధురఫణితిన్'

—భార. విరాట, 4-45


ఇతి తిక్కయజ్వవచన ముదాహృతమ్' అని వ్రాసినారు.

124


సూ.

 'ఆద్యః క్రియాను భూతార్థ
ద్యోతిక మాద్యగం వినా సర్వం'

—ఆం. శ. చిం. సూ. 20)

దీనికి బాలసరస్వతిగారి వ్యాఖ్య

       క్రియాసు = క్రియలయందు, భూతార్థద్యోతితం = భూతార్థములను
గనిపించేదిన్ని, ఆద్యగం = నామాదినుండెడిదిన్నీ, వినా = వినాగాను,