ఌ వర్ణస్య ద్వైవిధ్య మిత్రత్య తస్య దీర్ఘాభావాత్, ఫ్లుతేన ద్వైవిధ్యమితి
కేచి దూచుః, తస్య సాక్షాత్ దీర్ఘాభావేపి ఋ వర్ణ సవర్ణత్వేన తదీర్ఘత్వ
మితి కేచి దవదన్.
ఆత్రేయం చింతా- హ్రస్వస్యేవ దీర్ఘస్యాపి సిద్ధత్వేనద్వయోః పార
క్యేన గణనా, ప్లుతస్యతు విధి విషయత్వాత్ న పరిగణనేతి సంప్ర
దాయః. ఏవం స్థితే ఌ కార ప్లుతస్యైవ విశిష్య గ్రహణమిత్యప్రామా
ణిక మేవ, న వా తేన ప్రయోజనమితి. ఋ వర్ణ దీర్ఘణైవ దీర్ఘత్వం
ప్రామాణికం. 'అణు దిత్సవర్ణస్య చాప్రత్యయ' ఇతి గ్రహణక శాస్త్రా
నుగమాత్ ఋ కారః త్రింశత స్సంజ్ఞా ఌ కారశ్చ తథావిధ ఇతి సిద్ధాం
తాత్, అత ఏవ హోత్ౡకార ఇతి రూపం సిద్ధం.
అత్ర. | ‘కేషాంచిద్వర్ణానాం క్వచి దభిన్నతా వ్యవహారః | |
ఇత్యుక్తే, తత్రాపి, లడయోః, లళయోః అభేదస్తు వైయాకరణ వ్యవ
హారేణ గరీయాన్. వబయో రభిన్నత్వంతు ప్రాకృత వ్యాకరణ రూఢం
తథాహి— 'నీ వీ స్వప్నే' త్యత్ర [వస్య మాదేశో విధీయతే. తత్ర చ
వస్య సానిత్వం మస్యాదేశత్వం 'బోమశ్శబ్ద' ఇతి పూర్వ సూత్రాదున్నే
తవ్యం. ఏతచ్చ వబయో రభేదం వినా దుర్ఘట మితి స్పష్టమేవ. తేనాబ్ధ
మిత్రత్య][1] ‘దవలా మథశ్చ' ఇతి బ లోపః ఫలం. ప్రపంచస్తు చంద్రి
కాదేః అవగంతవ్యః, రలయో స్త్వ భిన్నతాతు (చింతామణౌ)
| 'శ్రీరామచంద్ర సూర్యేణ తమః పౌరస్త్యదేశజమ్' | |
ఇత్యాదౌ కవిభిరేవ వ్యవహృతే త్యవగంతవ్యం.
తదుక్తం శ్రీ భోజేన—
| 'రలయో ర్లడయో శ్చైవ లళయో శ్శసయో రపి | |
- ↑ ఈ కుండలీకరణములోని భాగము మూలమునలేదు. అహోబల పండితీయము (ఆంధ్ర రచయితలసంఘ ప్రచురణ)నుండి గ్రహించబడినది.