ఖనిజసంపద ( ప్రపంచమున, భారతదేశమున)
సంగ్రహ ఆంధ్ర
అల్యూమినియం (Alluminium): భూమండలమందీ ఖనిజము చాల విస్తారముగా నున్నను, దాని అవసరము ఎంతో ఆలస్యముగ కనుగొనబడినది. ముఖ్యముగా ఇదిచాల తేలికగా నుండియు, మంచి దార్డ్యము (strong & flexible) గలది యగుటచే, ఇది విమానముల తయారీ మున్నగు వాటిలో ఎక్కువగా వినియోగపడుచున్నది. విద్యుచ్ఛక్తి పరిశ్రమయందు ఇది రాగికి పోటీగా ఉపయోగింపబడుచున్నది. ఇది మొత్తము 30 పరిశ్రమలలో 4000 విధముల ఉపకారియగుచున్నది. ఈ లోహము బాక్సైటు అను ఖనిజమునుండి తీయబడును. ఈ లోహమును వేరుచేయుటకు విద్యుచ్ఛక్తి అత్యధికముగా అవసరమగుటచే, ఈ ఖనిజము దొరకు ప్రాంతమునకాక, విద్యుచ్ఛక్తి చవుకగా లభ్యమగుచోట ఈ పరిశ్రమ నెలకొల్పబడుచున్నది. ప్రపంచము మొత్తమున సాలుకు 10 లక్షల టన్నుల లోహము వినియుక్తమగుచున్నది. అమెరికాలో ఆర్కన్సాస్ ప్రాంతము ఈ ఖనిజమునకు ప్రసిద్ధమైనది. అచ్చట 80 అడుగుల లోతున 35 అ. మేర ఈ ఖనిజము దొరకును. దీనికి గట్టిదనము (hard) లేకుండుటచే త్రవ్వి వెలికితీయుట చాలసులభము. ఇచ్చట సాలుకు 4 లక్షల టన్నుల ఖనిజము ఉత్పత్తియగుచున్నది. తర్వాత దక్షిణ అమెరికాలోని గయానాదేశమున ఈ ఖనిజము 60 అ. లోతున 40 అ. మేర దొరకును. యూరపు ఖండమందు మధ్యధరా
ప్రాంతము ఈ ఖనిజమునకు ప్రసిద్ధి. అందులో ఫ్రాన్సు దేశమున కెక్కువ ప్రాధాన్యముగలదు. ఇచ్చట మొత్తము 16 మిలియను టన్నుల ఖనిజము కలదని అంచనా వేయబడినది. జర్మనీ, స్పెయిన్, ఐర్లాండు దేశములందును, ఆసియా (భారతదేశము, సెలెబిస్), ఆఫ్రికా (గోల్డ్ కోస్టు) ఖండములం దీ ఖనిజము స్వల్పముగా దొరకును. కాని రష్యాదేశమున సైబీరియా, యూరల్ పర్వతములం దిది విస్తారముగ లభించుచున్నది. భారతదేశమున ఇది మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రమున (బాలిఘాట్, కట్ని ప్రాంతములలో) ఎక్కువగను, ఒరిస్సా, బీహార్ మొదలగు రాష్ట్రములలో స్వల్పముగను లభ్యమగును.
మాంగనీస్: ఈ లోహము ఉక్కు ఉత్పత్తికి ముఖ్యావసరము - ఒకటన్ను ఉక్కు తయారుచేయుటకు 13 పౌనుల మాంగనీసు కావలెను. ఇత్తడిచేయుటకును, రంగులు, ఎరువులు తయారుచేయుటకును, గాజు పరిశ్రమయందును ఈ లోహము ఉపయోగింపబడు చున్నది. ఈ లోహము కలిగియుండు ఖనిజములకు రష్యాదేశమునకే అగ్రస్థానము కలదు. ప్రపంచ ఉత్పత్తిలో దాదాపు సగము ఈ దేశమందే తీయబడుచున్నది. సంవత్సరమునకు 2 లేక 3 మిలియను టన్నులు ఈ దేశమున ఉత్పత్తియగుచున్నది. ఇందు 93 శాతము జార్జియా, ఉక్రెయిన్ రాష్ట్రముల నుండి వచ్చుచున్నది. రష్యాయందు మొత్తము 560 మిలియను టన్నుల సంపద కలదని అంచనా. భారతదేశమున మధ్యప్రదేశ్ లో ఈ ఖనిజము విస్తారముగ దొరకును. మద్రాసు, ఆంధ్రప్రదేశ్, బీహారు, మైసూరు, బొంబాయి రాష్ట్రములందు కూడ ఈ ఖనిజము తీయబడుచున్నది. మధ్యప్రదేశ్ లోని బాల్ ఘాట్, చింద్వారా, భండార, నాగపూరు ప్రాంతములు ఈ ఖనిజమునకు అత్యుత్తమములు. ఇచ్చట కొన్ని ప్రదేశములలో 1500 అ. వెడల్పు, 1/2 మైలు పొడవుగల గనికూడ కన్గొన బడినది. విశాఖపట్టణము జిల్లాయందలి సాందూరు, లోండా ప్రాంతములు ఈ ఖనిజమునకు సమాన ప్రాతినిధ్యము కల్గియున్నవి. విశాఖపట్టణమందలి గరివిడి గనులలోని కోడూరు గని చాల పురాతనమైనది. ఇచ్చట 1891 నుండి పని జరుగుచున్నది. ఈ ఖనిజములను ఇంత సమృద్ధిగా కల్గియుండుటలో భారతదేశమునకు ప్రత్యామ్నాయముగ నిలువగల్గినవి రష్యా, గోల్డ్ కోస్టు దేశములు మాత్రమే.
ఆఫ్రికా ఖండమందలి గోల్డ్ కోస్టు దేశమున ఈ ఖనిజము భూమ్యుపరితలమున 2 1/2 మైళ్ల మేర విస్తరించి యున్నది. ఇచ్చటి 'న్యూట' గని ప్రపంచమందలి మాంగనీసు గనులలోకెల్ల పెద్దది. ఇచ్చటి ఖనిజములో లోహశాతము గూడ హెచ్చుగనే యున్నది (50-53%). ఇచ్చట కనుచూపుమేరలో మొత్తము 10 మిలియను టన్నులకు పైగా ఈ ఖనిజము తీయబడుచున్నది. బ్రేజిల్ దేశమందు 6 మిలియను టన్నుల ఖనిజము కలదని కనుగొనబడినది. ఈజిప్టుదేశమందు సూయజ్ నకు 7 మైళ్లు దక్షిణముగా గల ప్రాంతమునుండి సాలుకు 2 లక్షల టన్నులు ఉత్పత్తి జరుగుచున్నది. అమెరికా, క్యూబా దేశములం దీ ఖనిజము కొలదిగ లభించును. కాని రష్యా, భారతదేశము,
196
