కష్టప్రారబ్ద మెట్టిదో ప్రతిజీవునకు సుఖప్రారబ్ద మట్టిదే. ఇప్ప డీసుఖప్రారబ్దమును గూర్చియే నాల్గుమాటలు చెప్పెదను.
సాదీయను మహాకవి యొకకథను జెప్పినాఁడు. కథయన యసత్య మనుకొనకుడు సత్యగాథనే చెప్పెను. ఒకయూర నొకదుండగీ డుండువాఁడట. ఆతడు స్వభావదుష్టత చేత, ధనమదాంధత చేతఁ బడుచుదనపు బొగరుచేత, ద్రాగుడు మహిమచేత, ధనమదాంధతచేతం, బడుచుదనపు బొగరుచేత, ద్రాగుడుమహిమచేత, నెన్నితుచ్చపుబనులో చేయు చుండెడివాఁడు. ఆతని దుశ్చేష్ట లసంఖ్యాకములు. ఒకనాఁ డొకసన్యాసి వీథిలోఁ బోవు చుండంగా నీదుండగీడాతని కెదురుగబోయి పెద్దఱాయి తీసికొని తలపై గురిచూచినైచెను. అది యదృచ్చికముగఁ దలపై బడక భుజముపైబడెను. సన్యాసి యేమిచేయ గలఁడు. తలవంచుకొని తన దారిని తాను పోయినాఁడు. మఱికొన్ని మాసములు కీతని దుర్నయములు మఱింత దుర్బరములు దుస్సహములుకాగా మహారాజాతని బట్టించి పెద్దబావిలోఁ బడవేయించెను. ఈ సంగతి యా సన్యాసికిఁ దెలిసి యొక పెద్దఱాయి చేతిలోఁ బట్టుకొని యానూతి యొద్దకుఁ బఱుగెత్తి యాఱాతి నాతనిపై బడవైచెను. 'ఇట్లు చేసితివేమి' యని యచ్చటివారు నన్యాసి నడుగ 'ఈ ఱాతితో నన్నాతఁడు కొన్ని మాసముల క్రిందట కొట్టినాఁడు. దీని నప్పటినుండియు భద్రపఱచి యిప్పడు తిరుగఁగొట్టితి"నని యాతండు ప్రత్యుత్తరమిచ్చెను. “నిన్ను గొట్టినప్పడే యా జూతితో తిరుగఁ గొట్టలేకపోయితివా" యని ప్రజలడుగ “నాతని కింక సుఖ మనుభవింపవలసిన దినము లుండగ నెవడేమి చేసిన వినియోగమేమి? అదిగాక యేమిచేయుటకు శక్తిగలవాఁడెవడు? ఇప్పటి కాతని సుఖప్రారబ్దము తీరినది. అందుకొఱ కాతని జాతితోఁగొట్టుచు "నాయనా! నన్నీఱాతితోఁ గొట్టితివి. తిరిగి నిన్నుగొట్టక తప్పక పోవుటచేతఁ గొట్టుచున్నాను. నీదుర్మా ర్గజీవనమునకుఁ బశ్చాత్తాప మొందఁదగిన యుత్కృష్ణ సమయము సిద్దించినది. పూర్వపాప మునకు వగచి భగవంతుని ప్రార్డించుకొనుము" అని చెప్పియే యాతని గొట్టితిని. నామాటలు మీకు వినబడలేదు కాబోలు నని సన్యాసి చెప్పెను.
ఇందువలన జనుడు తన పూర్వకర్మము ననుసరించి తనవంతునకు వచ్చిన సుఖము లేశమైన మిగులకుండ నింట ననుభవింపక తప్పదు. అట్టి యనుభవమున కడ్డురాఁగలుగవాఁ డెవ్వఁడును లేఁడు.
సుఖముకాని కష్టముకాని యెప్పడేది యేరీతిగా ననుభవించినను మనకర్మము యొక్క ఫలమునే మన మనుభవించు చున్నాము. కాని మన కెవ్వఁడుగూడ నిచ్చుటలేదని స్పష్టముగాఁదెలిసి కొనవలెను. అట్టిచ్చుట కెవ్వఁడును గూడ స్వతంత్రుఁడుగాడు. నీమట్టునకు నీవే స్వతంత్రుఁడవు. నీబుద్దికి నీశరీరమును జోడుపఱచి చేతులార, మనసార స్వతంత్రుఁడవై కర్మమును జేయుచున్నావు. ఫలకాలమందు దానిఫల మనుభవించు చున్నావు. భగవత్తత్త్వమునుగూర్చి మూకీభావమును వహించిన బుద్దుఁడు సయితము మనతోఁ గూడ వచ్చునది మనకర్మ మొక్కటి తక్కవేరు లేదనియు, మనకర్మము నమసరించియే యుత్తరజన్మఫల ముండుననియు విస్పష్టముగాఁ జెప్పినాఁడు.
గీ. ఎంతో నమ్మించి నీలో వసించునట్టు
లున్న ప్రాణమె నినుబాసి యుఱుకునపుడు
