ఉపకధ
ఉపకధా నిర్వహణలో షేక్స్ పియర్ ప్రతిభ అతని కీంగ్ లీర్ నాటకంళొ గోచరిస్చుంది. లీర్ నాటకం చరదువుతూంటే ఆనాటకంలొ రెందు వేరువేరు కధలున్నవని అనిపించదు. ఒకే కధ నడుస్తున్నట్లు అనిపిస్తుంది. రెందు కధలు అట్లా ఒకదానితో ఒకటి పెనవేసుకొనిపోయినవి. ఈ నాటకంలో పొందిక అంటే ఏమిటో స్పపష్టమవుతుంది. అయితే షెక్సిపియర్ నాటకాలలొ ఉపకధా ప్రయోగము చెబ్బరిన్న నాటకాలు లేకపోలేదు. నాలుగవ హెన్రీ-నాటకంలో హెన్రీ-హాట్స్ పర్ ప్రధానకధకు ఫాల్ స్టాప్ ఉపకధకు లంకెలేదు. రెందువిడివిడిగా నడిచినవి. అంతేకాదు; ఫాల్ స్టాప్ కధ ఎక్కువ ఆసక్తిని రేకెత్తించే ప్రధాన కధను మరుగు పరుస్తుందికూడా.
సంసృత రూపకాఅలొ ఉపకధా ప్రయోగరక్షతకు పేరొందిన రూపకముమృచ్చకటిక. ఇందులో ప్రధాన కధ వసంతసేనా వాసవదత్తుల ప్రణయము. ఇక ఉపకధలు మూడున్నవి- 1.ఆర్యకుని కధ 2.సంబాహకునికధ 3.శర్విలకునికధ. ఈ ఉపకధలు ప్రధానకధతో పెనవేసుకొనిపోయి, దానికి తోడ్చడుతూ ఫలసిద్ధికి ఏకోన్ముఖంగా నడిచినవో చూద్దాము.
1.ఆర్య;కునికధ: రాజభటుల బారినుంచి తనను తప్పించినందులకు కృతజ్ఞతా సూచకంగా ఆర్యకుడు తాను రజుకాగానే చారుదత్తుని మరణ శిక్షను రద్దుచేసినాడు: వసంతసేనను వధూశబ్దంతో సత్కరించినాడు. ఈ విధంగా ప్రధాన కధాంశానికి ఆర్యకుని ఉపకధ దోహదము చేసింది.
2.సంవాహకునికధ: వసంతసేన సంవాహకుని కధ: వసంతసేన సంవాహకుని అప్పులవారి బారినుంచి రక్షించినది. శకారుడు ఆమెను మెడ నులిమి పారవేసిపోగా ఈ సంవాహకుడే ఆమెను రక్షించిల్నాడు. వధ్యభూమి దగ్గరకు ఆమెను తీసుకొనివెళ్ళి , చారుదత్తుని నిర్ధోషిత్వము నిరూపితమవడానికి తోడ్పడినాడు. అసలిది ఒక ఉప అనే బావమె తట్టదు.
3.శర్విలకునికధ: శర్విలకుడు చారుదత్తుని ఇంటిలోనుంచి వసంతసేన దాచుకొన్న నగలను దొంగిలించినాడు. అవి తిరిగి వసంతసేన దగ్గరకు చేరుతవి. ఆ నగలకు బదులు చారుదత్తుడు ఆమెకు రత్నాలహారము పంపినాడు. ఆ రత్నాలహారమే వసంతసేనాచారుదత్తుల సమాగమానికి దారితీసినది.