106
వాఙ్మయ పరిశిష్టభాష్యం నేటికాలపుకవిత్వం
"తథేతి తస్యాః ప్రణయం ప్రతీతః
ప్రత్యగ్రహీత్ ప్రాగ్రహరో రఘూణామ్. (రఘు 16)
(రఘువుల్లో శ్రేష్ఠుడైన కుశుడు అపురాధి దేవత యొక్క యాచనను అట్లానేనని సంతుష్టుడై స్వీకరించాడు)
"స్రోత్రోనహం పది నికామజలామతీత్య
జాతః సఖే ప్రణయవాన్ మృగతృష్టికాయామ్. (శా 6)
(దోవలో బాగా జలం వున్న యేటిని దాటివచ్చి ఓ మిత్రుడా యెండమావి మీద ప్రీతిగలవాణ్ని అయినాను)
"సకల ప్రణయమనోరథసిద్ది శ్రీపర్వతో హర్షః" (హర్ష)
(సకలార్ధుల మనోరధసిద్దికి (మల్లికార్జునని వాసమగు) శ్రీశైలమైన హర్షుడు) అని యిట్లా యెన్నో వున్నవిగాని విస్తరభీతిచేత వదలుతున్నాను. పైన చూపిన తీరును అర్ధవిధులైన కాళిదాసాదులు విశదంజేశారు. కాని యిప్పటివారు ఔచిత్యజ్ఞానం కోల్పోయి ప్రణయమంటే స్త్రీ పురుషులకు సంబంధించిన ప్రేమేనని అనుకొంటున్నట్లు కనబడుతున్నది.
ప్రణయసౌధము (భా--3-3) కాంతనీకంటిరెప్ప లొక్కింతవిచ్చి
అని యిట్లా స్త్రీపురుషుల అన్యోన్యాభిలాషే ప్రణయమనుకొన్నట్లు ఇప్పటివారు ప్రణయాలతో నింపుతున్నారు. వీరిట్లా అనుకొన్నమాటే నిజమైతే అది అజ్ఞానం. అది ప్రీతిపూర్వకప్రార్ధనా వాచకమని సాధారణ స్నేహవాచకమని శృంగారంలో సాధారణంగా మానంతో అనుబద్ధమై వుంటుందని విశదపరచాను. ఇట్లా ప్రణయగీతమని ప్రణయినీగీతమని ప్రణయసౌధమని ప్రణయజానికి అని పేరుపెట్టడమే వెగటు పని. ఇది కేవలం వ్యంగ్యంగావలసిన కావ్యంలో సయితం పుస్తకం నిండా
"ప్రణయశకుంత దంపతులమై మనము
ప్రణయ లీలామృత పసతరంగముల
ప్రణయడోలాపరంపరల మధ్యమున
