శబ్దవాచ్యతాధికరణం
105
"భర్తృభిః ప్రణయసంభ్రమదత్తాం" (కిరా)
(భర్తలు ప్రేమాదరాలతో యిచ్చిన) యిట్లా ఔచిత్యవేత్తలక్కడక్కడ వచించడం కనబడుతున్నది. కాని యిది స్త్రీ పురుషులకు సంబందించిన ప్రేమనుమాత్రం తెలిపే శబ్దంగాదని చెప్పుతున్నాను అందుకే
"అపి ప్రసన్నం హరిణేషు తే మనః
కరస్థదర్భప్రణయాపహారిషు" (కుమా)
(చేతిలోని దర్భలను స్నేహంతో అపహరించే జింకల మీద నీ మనస్సు ప్రసన్నంగా వుంటుందా?)
"కంఠాశ్లేషప్రణయిని జనే" (మేఘ)
(కంఠాశ్లేషం కోరేమనిషి)
"సత్ర్కియాం విహితాం తావద్గృహాణ త్వం మయోద్యతాం
ప్రణయాద్బహుమానాచ్చ సౌహృదేన చ రాఘవ" (రాయు)
(ప్రీతితో బహుమానంతో స్నేహంతో చేసే యీ సత్కారాన్ని స్వీకరించు విభీషణవచనం)
"తద్భూతనాధానుగ నార్హసి త్వం
సంబంధినో మే ప్రణయం విహంతుమ్ . (రఘు.2)
(కనుక ఓ సింహమా! బంధువుడనైన నా ప్రణయం (యాచన) నీవు భంగం జేయదగదు)
"సాహి ప్రణయవత్యాసిత్ సపత్న్యోరుభయోరపి" (రఘు 10)
(సుమిత్ర సవతులిద్దరి మీదా ప్రేమవతిగా వున్నది)
"అప్యనుప్రణయినాం రఘోఃకులే నవ్యహన్యత కదాచిదర్ధితా"
రఘు. 11)
(ప్రాణాలు యాచించేవారికోరిక గూడా రఘుకులంలో ఒకప్పుడూ సఫలీకృతంగా లేదు)
