పుట:Narasabhupaleeyamu.pdf/32

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

32

కావ్యాలంకారసంగ్రహము

కావ్యస్వరూపము

తే.

ఇంకఁ గావ్యస్వరూపంబు లేర్పరింతు, విగతదోషంబులును గుణాన్వితము లధిక
లసదలంకారభావోపలక్షితములు, నైన శబ్దార్థము కావ్య మనఁ జెలంగు.

52


క.

తను వగుశబ్దార్థంబులు, ధ్వనిజీవి మలర క్రియావితానము సొమ్ముల్
తనరుగుణంబులు గుణములు, ఘనవృత్తులు వృత్తు లౌర కావ్యేందిరకున్!

53


తే.

అందు వాచకలక్షకవ్యంజనంబు, లనఁగ శబ్దప్రపంచంబు వినుతి కెక్కుఁ
ద్రివిధ మై యర్థజాతంబు తేజరిల్లు, నవని వాచ్యంబు లక్ష్మ్యంబు వ్యంగ్య మనఁగ.

54


తే.

శబ్దవృత్తులు నభిదలక్షణ యనంగ, వ్యంజన యనంగఁ బెను పొందు నందు నభిధ
సతతసంకేతార్థగోచరసుశబ్ద, ధామ మై యోగరూఢిభేదములఁ జెలఁగు.

55

యోగమూలాభిధ —

చ.

అలఘుబలాభిరాముఁ డగునౌబళరాజనృసింహ మేదినీ
తలబలవైరిదానజలధారల నిచ్చలుఁ దేలి తేలి త
ద్గళితవిరోధిశోణితనదమ్ముల నిమ్ములఁ గూడి కూడి యా
జలధులు వాహినీశు లనఁ జాలఁ జెలంగుఁ బయోనిధానముల్.

56

రూడిమూలాభిధ —

క.

కులమణియై బలవద్రిపు, కులగిరికులిశంబు నై యకుంఠితధర్మా
కలనకలాలాలసుఁ డయి, వెలయు న్నరసింహవిభుఁడు విశ్వోన్నతుఁడై.

57


తే.

ఇంక లక్షణ వివరింతు నిందు గౌణ, వృత్తియు నభిన్న మై పొల్చు నె ట్లటన్న
క్షోణిసురుఁ డగ్ని యనునెడ శుచిగుణంబు, వాచ్యవిధనాభిభావియై వఱలుకతన.

58


క.

బంధుర యగులక్షణసం, బంధానుపపత్తి మూలభావన నది సం
బంధనిబంధన సామ్యని, బంధన యని గెండుగతులఁ బరఁగుచు నుండున్.

59


తే.

అందు జహదభిధేయయు నజహదర్థ, యనఁగ సంబంధలక్షణ యలరు సామ్య
గుణనిబంధన తాను ద్వైగుణ్య మందు, జగతి సారోపసాధ్యనసాయ యనఁగ.

60


సీ.

అలగంగలో ఘోష మగునెడ గంగాప, దంబు సంబంధి యౌతటము దెలుప
సంబంధలక్షణజహదర్థ యగు నందు, నుంచె మ్రోసె నటన్న మంచగతులు
దోఁచుఁ గోదండపఙ్క్తులు వచ్చె నని విండ్ల, నమరు యోధులు దోఁప నజహదర్థ
యవనిపాలుఁడు సింహ మనువేళ నదృశతా, గుణసిద్ధిసామ్యలక్షణ చెలంగు


తే.

నందు నుపమాన ముపమేయ మప్రభిన్న, మైన సారోప యుపమాన మగదితోప
మేయ మై యున్నసాధ్యవసాయ యిట్టి, లక్షణల కన్నిటి కొనర్తు లక్ష్యములను.

61