పుట:Lilavatiganitamu00bhassher.pdf/19

వికీసోర్స్ నుండి
ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

iv V మన కమలాకరుని ఏదియెట్లున్న ను భాస్కరులు కొన్ని నూత నాణ ములను చేర్చుట, కవిత్వము లలితముగనుండుట, ట, సిద్ధాంత శిరోమణియందన్నీ భాగములకును ఉపపత్తి వ్రాయుట, మొదలగు కారణములచే అన్నిటికంటెను లో మణికి పాము ఖ్యముగలిగెను. ప్రకృతము భారత ఇర్షము న సిద్ధాంతము ను జ్యోతిశ్శాస్త్రము నందు ముఖ్యముగ చదువుచున్నారు. ప్రాచీనులగు కంగనాధ నృసింహా దివ్యాఖ్యాకలు ఇత రగంధ ములవ్యాఖ్య లందు పూశ్వసిద్ధాంతముల ఉచి, దీని గే సమాణీకరించిరి. వేయేల? పాశ్చాత్య పండితులును ఈభాస్కరుని అభిప్రాయము స న వరించియే పొఛినాన్ష నిర్ధాలకములకును తమ్మను వాదములం దభిరొలమును వ్రాసి యు న్నారు ఆంధ్రదేశ మువతప్ప తక్కి సభారత భూ మీయందంతటను నీది. 'హోళ - ఇష్టద సందీయున్నది. ఇట్లు భారత దేశమన ముఖ్యముగ పంపబడు: కత్వవికేకము రెండవది ఈ భాస్కరుడు లీలావలిలోందు అంక పాళము , వ్యక్తి భేదగణితము, గణా తంతో డిఫలా నయనము, వృత్త. సృష్ట, ఘన, ఫలసాధనము , బీజగణితమున కుట్టక విశేషములు, కరణీవర్గా నియమములు, సమీకరణములందు విశేషములు, శిరోమణీ యందు ఉదయాంతర సాధనను, తాత్కాలిక భోగ్యఖండ పొగవము , ఆశ క్షేత్ర ములు, భగణోపపత్తి, ఆహ్నధికారవి శేషములు, మహాసశ్నా ధికారవి శేష మూలు, మొదలగు విషయములను స్వకీయ ప్రతిభావి శేషముచే నిర్మించెను. (కొని కేశవాది నామవాచ్యములగు శ్రీహరిస్వరూపములు అంకపొగమును సంబంధించి ని నియ ని ఆగమ శాస్త్రములు చెప్పుచున్నది. ) ఇండితాత్కాలిక భోగ్యఖండ సాధనము చలగణితము చే నుపకత్తి చెప్పు దగియుండుటచే, నీతనికి కలగణితజ్ఞానమూ హింపబడుచున్న ది. ఇట్టి చలగణిత విషయ ములు కొన్ని గలవు. వేయేల? ఈతడు అష్క రావతారమని గణింపబడియున్నాడు. ఈ కవిజన్మ స్థలము బీజపురముని శ్రీను గాకరులు వ్రాసియున్నారు. జై బిడము బీజు పురమని జారియభిప్రాయము. ఇతరులు కొందరు దీనింగూర్చి భిన్నా? ప్రాయులుగనున్నారు. భాస్కరుని జన్మస్థలమును గూర్చి పేరుగ నాయబడినది. లీలాని తీ నామము, ఆభాస్కరీయావ్యక్త గణితము లీలావతి పోని ప్రసిద్ధికెక్కి యున్నది. ఈ నామమును గించాయందు "లాలిత్య శిలా ఎం" అని సూచించియును, గంగాంత మందు “భీలావతీహ సరసోక్తి ముదాహరం తీ" అని చెప్పియును, గంథకర్తయే వ్యవహరించెను. ఇందులకు కాణమున ఆనేక కథలు గలవు (1) తనభార్యలీలావతి యనియును సంతతి లేక భేదవడు - మె పేర నీగంధ మును రచించిన నియును కొందరు చెప్పుదుగు. భాస్కరువకు అమ్మ ధరుడనుపుత్రుడు జైపాలుడను సృపతి యొక్క సంస్థానమందున్నట్లును, పొతు డగు చంగదేవుడు సింఘణచక్రవర్తికి సంస్థాన జ్యోతిషికు డైనట్లును పెళాసన మువలన తెలియుచుండు టచే ఏకధ విశ్వాసపాతము గాదు. (2) కొంద రాతని వేశ్యనామ మీది యందురు. అట్టిపండితుని వేళ్యాలోలు డుటకు తగిన కారణములు గాన రామి నదియును విశ్వాసార్లము గా నేరచు, (3) అతనికుమార్తె లీలావతియ నియు ఆమెకు బాల్య వైధవ్యయోగమున్నట్లు జాతక మునల నెరింగి, ఆమెకు నాయోగమును తప్పింస , మంచి ముహూర్తమున వివాహము చేయతల పెట్టి శుభలగ్న సమయము నెరుంగుటకు (పూర్వపద్ధతి) ఘటీ యంత్రమును చూచుచు కాగ్యపు తొందకలో నుండి వివాహమున 3 యలంకరించి బడిన యాకని పుత్రికయు నొకరుచూడగ, నా మెకర్ణాభరణ ముజాల యాటి యందు పడిన నియు, దానిని "నాతడు తొలుత గమనింపక, కాలాతిపాతమై శుభ అగ్నము నాటి పిన్మట తెలిసికొని, దైవమునందు భారము నైచి వివాహము నే, 'నామ్ రాయోగము తటస్థించే ననియు, శా కారణమున పుతీ ప్రేమచే నీగ్యంగమున "కా మెకీ ర్తి. లీలాజతీ నాను ముంచెననియును, ఒక కథ గలదు, ఇందు "ఆయే వారే లీలానికి (ఉదా 1 శ్లో) “బాలే గాల కురంగ లోల సహా నే లీలావతి ” (ఉదా 2 శ్లో ఇట్లు లీలావతీ సంబోధనము గలరు. కావున నే "లాలిత్య లీలావతీం" అను ప్రథమశ్లోకమందలి పదమునకు మహాకవి హ యోగముగ లాలిత్య' అని పదవిభా గము చేసి 'లీలా వతిని లాలించి' అని అర్థము చెప్పుట సమంజసమా ? అను సంశ యము గలుగుచున్నది. (టీక చూ) కాని బాగు విమర్శింప సందు మీత" (పమే తనందన' ! రాణిక ' (£ర్వస్ ' ఇత్యాది సంబోధనములు పురుష పరము లలను బహళను లు గా వచ్చునన్ననీ,